Marc Raabe: 'Details kunnen grote betekenis hebben'
In Duitsland mag Marc Raabe dan een van de bekendste thrillerschrijvers zijn, Nederland moet hij nog veroveren. Dat hoopt hij te doen met Sleutel 17, het eerste boek in een serie over rechercheur Tom Babylon. En hij heeft er vertrouwen in, want maar een paar dagen voordat Hebban hem sprak is hij gestopt met zijn productiebedrijf. 'Ik heb lange tijd twee banen gehad. Ik had een productiemaatschappij voor televisieprogramma’s en ik was schrijver,' vertelt hij in een videogesprek. 'Ik moest daarom altijd erg nauwlettend mijn tijd indelen. Maar inmiddels kan ik leven van mijn schrijven, dus richt ik me helemaal daarop. Ik ben me ervan bewust hoe bijzonder dat is. Ik ben nu aan mijn zevende boek bezig.'
In de koepel van de Dom van Berlijn hangt een gruwelijk toegetakeld, bebloed lichaam. Met haar gespreide armen lijkt ze op een zwarte engel. Het is de prominente geestelijke dr. Brigitte Riss. Om haar hals draagt ze een mysterieuze sleutel waarop het cijfer 17 staat.
Rechercheur Tom Babylon heeft een persoonlijk belang bij de zaak: jaren geleden verdween zijn zusje Viola met precies deze sleutel. Zijn ongebruikelijke aanpak van de zaak strijkt psychologe Sita Johanns, die iets te veel vragen stelt, tegen de haren in.
Wie heeft er meer te verbergen: Tom of de moordenaar?
Al in zijn jeugd was Raabe volop bezig met verhalen. 'Als kind lag ik in bed altijd te lezen, ook als ik allang moest slapen bleef ik onder de deken stiekem lezen met een zaklamp,' vertelt hij. 'En anders lag ik wel naar het plafond te staren om verhalen te verzinnen. Op mijn veertiende begon ik samen met een vriend aan een film. Hij kreeg het idee om een stop-motionfilm te maken met LEGO-poppetjes. We maakten nog een film en die won een prijs! Dat gaf ons een enorme kick om door te gaan. We zaten daarna hele dagen in de kelder om stop-motionfilms te maken.'
Van film naar tekst
Jaren later maakten de films plaats voor geschreven verhalen. Raabe is al bezig aan het vierde deel van de serie met Tom Babylon, al beginnen we in Nederland nu nog met het eerste deel. 'Het idee voor Sleutel 17 begon met een beeld dat ik in mijn hoofd kreeg,' vertelt hij. 'Namelijk van de enorme kathedraal in Berlijn, waar een lijk in de nok hing. Op dat lijk schitterde iets, iets van zilver of metaal, wat de aandacht trok van de rechercheur. Vanuit dat beeld ben ik verder gaan werken. Wat zou er gebeuren als dat glinsterende ding een sleutel was? En wat als het dezelfde sleutel was waarmee Toms zusje in zijn jeugd verdween?'
De openingsscène mocht dan duidelijk zijn, de rest van het verhaal ontdekte Raabe pas tijdens het schrijven. 'Ik ben geen schrijver die eerst de hele plot uitdenkt,' zegt de auteur over zijn werkwijze. 'Als ik alle details plan, is het ook niet meer spannend voor mezelf. Ik wil het verhaal als het ware tijdens het schrijven zelf ervaren. Daarom is schrijven voor mij nooit saai, het is alsof je naar buiten gaat en iets bijzonders tegenkomt. Tijdens die avonturen kom ik problemen tegen en ga ik op zoek naar oplossingen. Maar ik krijg ook gekke ideeën, die ik dan uitprobeer. Wat zou er gebeuren als ik dit idee in het verhaal stop?'
Op deze manier schrijven levert Raabe grote verrassingen op. 'De grootste verrassing is dat ik begon aan een thriller, maar het gaandeweg ook echt een familieverhaal werd,' vertelt hij. 'Dat is ook bepalend geworden voor de hele serie: het heeft het snelle en spannende van een thriller, maar familiebanden spelen een enorm belangrijke rol.'
'Als mijn vrouw over haar werk vertelt, is ze eigenlijk ook een rechercheur. Ze is een detective van de geest. Dat is voor mij als schrijver vreselijk interessant.'
Deukjes en littekens
Het verdwenen zusje van hoofdpersoon Tom was een van die gekke ideeën. 'Tom is niet een personage dat ik achter de tekentafel heb gecreëerd, want ook hij is tijdens het schrijven ontstaan,' legt Raabe uit. 'Om die reden schrijf ik ook veel vanuit zijn perspectief als kind of tiener. Ik moest uitvinden waar hij vandaan kwam, wie hij is. En het interessante aan dit perspectief is dat alles wat Tom meemaakt, hij door zijn jonge leeftijd voor het eerst meemaakt. Of hij in een bepaalde situatie naar links gaat of naar rechts, kan bepalend zijn.'
Tom Babylon heeft dan ook geen gemakkelijke jeugd gehad. 'Dat is precies wat een personage interessant maakt,' meent Raabe. 'Iemand die een scheurtje heeft, die littekens heeft opgelopen in het verleden, die is interessant. Hoe meer je meemaakt, hoe meer je leert in het leven. Ik merk dat iemand vaak gevoeliger is en meer nadenkt over het leven als diegene een deukje heeft opgelopen in zijn jeugd.'
Hetzelfde geldt voor Toms tegenhanger, Sita Johanss, al komen we er in Sleutel 17 nog niet helemaal achter wat haar 'deukje' is. 'Ik dacht dat het goed zou zijn om een vrouw naast Tom te zetten die sterk genoeg is qua karakter,' licht Raabe toe. 'Tom heeft een sterke wil en ik wilde geen stereotype sidekick naast hem, zo’n vrouw die heel slim is maar ook te lief. Nee, het moest een sterke vrouw zijn met een duidelijke eigen wil. Dat geeft meer contrast.'
Sita is psycholoog, net als Raabes vrouw. 'Het is natuurlijk niet zo dat Sita een-op-een overeenkomt met mijn vrouw, integendeel,' lacht Raabe. 'Maar ze is wel ontstaan vanuit de kennis over psychologie die ik via mijn vrouw heb verkregen. Als mijn vrouw over haar werk vertelt, is ze eigenlijk ook een rechercheur. Ze is een detective van de geest. Dat is voor mij als schrijver vreselijk interessant.'
Symboliek en geschiedenis
De opvolger van Sleutel 17 heet Kamer 19. Je zou bijna denken dat Raabe iets met cijfers heeft. 'Het leek me gewoon leuk als het volgende boek ook een cijfer zou hebben,' lacht hij. 'Maar het derde boek heeft geen cijfer meer, dus de getallen waren eerder toeval dan dat ik er een speciale bedoeling mee had. Toch is symboliek wel belangrijk in mijn verhalen. Ik houd ervan als iets kleins voor iets groters staat. Details kunnen grote betekenis hebben. Soms kun je een heel verhaal verklaren op basis van één detail.'
'Als klein jochie werd ik daar heel bang van: als ze je lolly al afpakken, wat zullen ze dan wel niet nog meer afpakken?'
Niet alleen symbolen zijn belangrijk voor Raabe, maar ook geschiedenis. 'Veel schrijvers creëren slechte systemen voor hun verhaalwereld,' legt hij uit. 'Maar in Duitsland had je de DDR en dat was nog niet eens zo lang geleden. Ik hoefde dus geen slecht systeem te verzinnen voor mijn verhaal, want ik kon de DDR als achtergrond gebruiken. Het systeem mag dan verdwenen zijn, maar de nasleep ervan is nog duidelijk merkbaar. Het spookt nog bij veel mensen door hun hoofd.'
Slecht systeem
Raabe heeft als kind zelf de DDR meegemaakt. 'Mijn ouders zijn de DDR ontvlucht, net voor de muur werd gebouwd,' zegt hij. 'Andere familieleden bleven daar en ik heb gezien wat er met hen gebeurde. Op jonge leeftijd zag ik al enorme verschillen ontstaan tussen mij en mijn vrienden.'
Raabe was blij dat zijn ouders zijn gevlucht, maar familiebezoek werd daardoor wel steeds een spannend avontuur. 'Ik herinner me nog goed dat ik een keer vreselijk bang was toen we de grens overgingen,' vertelt hij. 'Ik zat achter in de auto, met een hele grote lolly. Toen we bij de grens aankwamen, pakte de grenswacht mijn lolly af. Hij hield de lolly tegen het zonlicht en keek erdoorheen. Ik begreep er helemaal niets van. Als klein jochie werd ik daar heel bang van: als ze je lolly al afpakken, wat zullen ze dan wel niet nog meer afpakken?'
Het liep gelukkig goed af en Raabe kreeg zijn lolly terug. 'Ieder familiebezoek bleef spannend,' zegt hij. 'Ik merkte dat mijn vader en moeder ook bang waren, zodra we bij de grens kwamen. Mijn vader had iedere keer de angst om gearresteerd te worden, hij was bang dat ze zouden ontdekken dat hij eigenlijk gevlucht was. Maar ja, hij wilde natuurlijk ook zijn ouders bezoeken, ook al stond het zweet iedere keer op zijn voorhoofd.'
Kortom, genoeg ervaringen om uit te putten. 'Die ervaringen verweef ik in mijn boeken,' legt Raabe uit. 'Natuurlijk niet door letterlijk te vertellen wat er met bekenden is gebeurd, maar door te laten zien hoe het leven was. In deel drie van de serie wordt het pas echt interessant, want dat speelt tegen de achtergrond van de val van de muur.'
Leesfragment
Maak kennis met rechercheur Tom Babylon in dit eerste deel van een gloednieuwe reeks. Hoe komt het gevonden lijk aan een sleutel die Toms verdwenen zusje bij zich droeg? Om alvast een tipje van de sluier op te lichten lees je hieronder in een sneak preview de proloog van Sleutel 17.
Winactie
Maken het interview met Marc Raabe en het leesfragment van Sleutel 17 je nieuwsgierig naar het boek? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij A.W. Bruna vijf exemplaren van de thriller weggeven, vertaald door Marcel Misset. Ga via onderstaande knop naar de winactie en doe mee!
Auteursfoto: © Gerald von Foris via uitgeverij A.W. Bruna
