Maria Genova: 'Van afwijzing naar bestseller'

Onlangs las ik een inspirerend verhaal over de totstandkoming van de film Back to the future. Het idee van scenarioschrijver Bob Gale en regisseur Robert Zemeckis werd keer op keer afgewezen. Filmstudio Columbia vond het scenario 'te soft', andere filmproducenten vonden het financieel riskant en Disney vond het weer niet kunnen dat in Back to the future de moeder als tiener verliefd werd op haar eigen zoon. Zo bleef het scenario vijf jaar lang op de plank liggen. Het zou wellicht nooit verfilmd zijn als Zemeckis geen succes had geboekt met de film Romancing the Stone. Toen was er opeens wel belangstelling voor Back to the future. Hoe het afliep: het werd een van de grootste filmhits van de jaren tachtig.

Toen ik dat verhaal las, dacht ik aan het schrijversvak. Hoe vaak worden goede manuscripten door uitgevers afgewezen omdat ze op het eerste gezicht 'niet commercieel' genoeg zijn, of omdat de schrijver niet bekend genoeg is? Als een bekende Nederlander met een slecht idee komt, is de kans groter dat het boek wordt uitgegeven dan als een onbekende Nederlander met een prachtig idee komt.

Na een paar succesvolle boeken hield ik het niet voor mogelijk dat mijn uitgever een nieuw boek van mij afwijst. Ik had immers al een trouw lezerspubliek opgebouwd, het verhaal was goed en ik had er ruim een jaar aan gewerkt. Toch gebeurde het. Na het sturen van mijn manuscript voor Het Duivelskind, ontving ik een brief terug dat het een heel mooi boek was geworden, maar helaas 'niet commercieel' genoeg om uitgegeven te worden. Ik raakte een beetje in paniek.

Het ergste was dat ik dat ook aan het slachtoffer moest vertellen met wie ik dit boek samen heb geschreven. Diep van binnen begreep ik de afwijzing van mijn uitgever wel. Ik wist dat het een mooi en aangrijpend boek was geworden, maar hij zei dat het te zwaar was om hiermee een groot publiek te bereiken en misschien was dat ook zo. De uitgevers moeten tegenwoordig steeds meer op de centjes letten met al die veelbelovende boeken die toch floppen.

Voor Angel kwam de afwijzing nog harder aan, want het was haar levensverhaal, een verhaal over foute ouders en falende jeugdzorg, over steeds proberen te vluchten om te overleven. Ik beloofde haar dat ik binnen de kortste keren een nieuwe uitgever zal vinden. Maar ik had geen idee hoe. Uiteindelijk gebeurde dat op de meest onvoorstelbare manier: iemand bestelde een stapel boeken van mij via Twitter, een uitgever zag de stapel in zijn kantoor en toen hij hoorde dat ik op zoek was naar een nieuwe uitgever, vroeg hij me om het manuscript te mailen. Ik had heel snel een reactie terug: hij geloofde erin! Ik was heel blij, maar aan de andere kant maakte ik me geen illusies. De naam van de uitgever, Just Publishers, zei me helemaal niets en ik had al heel wat verhalen gehoord over uitgevers die van alles en nog wat beloven en niets doen.  

Toch ging ik met hem in zee, want ik wilde niet verder zoeken. Tot mijn grote opluchting bleek zijn vaste redactrice heel professioneel en ik zag dat ook andere boeken van hem overal in de boekhandels lagen. Er was dus nog hoop, Just Publishers was blijkbaar niet een van de vele kleine uitgeverijtjes die van alles aan de schrijvers beloven, maar geen enkel boek in de boekhandel kunnen krijgen. Als je boek niet in de boekhandels ligt, is de kans zeer klein dat het een succes wordt.

Sommige schrijvers zweren bij verkoop via social media, maar met meer dan 21.000 volgers op Twitter weet ik uit eigen ervaring dat de boekhandels nog steeds belangrijker zijn dan de social media. Natuurlijk kopen mijn Twitter-followers en mijn duizenden Facebook-vrienden ook mijn boeken, maar dat betekent meestal niet meer dan een snel uitverkochte eerste druk. 

Door de vreemde totstandkoming van Het Duivelskind hield ik mijn hart vast of de eerste druk überhaupt uitverkocht zal zijn. Mijn uitgever liet 3000 exemplaren drukken. Toen het boek verscheen waren die binnen een week op en moesten de boekhandels ‘nee’ verkopen. De tweede druk was ook binnen een week op. Daarna volgden er veel meer. Angel en ik konden het nauwelijks geloven. Het boek verscheen in de TOP-5 van Bruna en stond op een prominente plaats in veel winkels. Opeens werden we ook voor interviews vanuit België gevraagd. Daar bleek het ook op de bestsellerslijst te staan. 

Het leukste vond ik hoe Angel ermee omging. Terwijl we het boek samen schreven, had ze verschillende keren tegen mij gezegd dat ze liever niet met journalisten wilde praten en sowieso niet op de foto wilde. Ik respecteerde dat, want ik kon me indenken hoe moeilijk het moest zijn om zo’n zwaar verhaal keer op keer te vertellen. Maar toen het eenmaal zo ver was, kroop Angel langzamerhand uit haar slachtoffersschulpje. Ze vond dat niet de slachtoffers, maar de daders van misbruik en mishandeling zich zouden moeten schamen. Ze stond de media te woord en voor het eerst sinds vele jaren durfde ze ook op de foto. Ik vond het heel inspirerend hoe een mislukking een succes kon worden. Sindsdien ben ik niet meer bang voor mislukkingen. 

Lees het Hebbaninterview met Maria Genova. Wil je Het Duivelskind of één van de andere boeken van Maria Genova gesigneerd winnen? Ze verloot drie exemplaren voor de lezers van Hebban. Je kunt meedoen door haar boekenpagina te ‘liken’ of dit stuk te delen op Twitter met de hashtag #Hebban.