Meer fragmenten uit En dan de liefde van Susan Smit

'Schoonheid is slechts een lege huls als je
niet het vermoeden hebt dat daaronder,
onder de huid, een wereld verscholen ligt die
de moeite waard is. Vanaf het moment dat ik
een glimp van jouw gedachtewereld opving,
wilde ik mijn plaats daarin bevechten. Tussen
al dat moois bestaan, dat is wat ik wilde.'
Uit: Zoals jij bemint

'Gewone, dagelijkse liefde waarderen is een kunst die ik
niet beheers. Verwachtingen temperen, teleurstellingen
incasseren en toch liefhebben... Hoe is het mogelijk dat
iemand dat kan? De vijanden van jonge liefde - de jaloezie,
de waanzin - bevecht ik met verve, maar niet die van rijpe
liefde - met de beklemming, de verveling, de sleur
- weet ik me geen raad. Kennelijk verkies
ik de storm boven de haven.'
Uit: Zoals jij bemint

Liefde en niet-liefde
'Liefde is de drijvende kracht achter alles wat we doen, als je het mij vraagt. Het diepste verlangen van de mens is lief te hebben en bemind te worden. Status, macht, roem, bevestiging, lof, succes, rijkdom, erkenning, het zijn allemaal dingen waarin we liefde denken te ontwaren. We worden gezien, gewaardeerd en beloond! Er wordt van ons gehouden! De zakenman die streeft naar promotie, de echtgenoot die vist naar complimentjes of de schrijver die verlangt naar goede recensies en hoge verkoopcijfers, roept eigenlijk: hou van mij! Toch bevredigen al die dingen niet echt en niet langdurig. Ze zijn zoals ongezond eten dat een tijdelijke verzadiging geeft, maar jou niet wezenlijk voedt. Sterker nog: het lijkt wel alsof het je honger er alleen maar groter op maakt.

Met liefde is het al net als met schrijven: de beloning is niet de recensie in de kwaliteitskrant, de notering in de bestsellerlijst en zelfs niet het boek in je kast, de beloning ligt in het schrijven zelf. De beloning van de liefde is niet de langverwachte liefdesverklaring of de droombruiloft, het is de liefde zelf. Liefde heeft geen doel en geen agenda, het is een doel op zichzelf.

Eigenlijk bestaan er maar twee dingen op de wereld: liefde en niet-liefde. Het verschil tussen die twee is het wel of niet geven van aandacht. Als je andere mensen en dingen met oprechte aandacht en welwillendheid bekijkt, dan creëer je ruimte en in die ruimte borrelt vanzelf liefde op. Probeer het maar eens: je aandachtige, milde blik tovert alles om in iets beminnelijks, zelfs als het niet helemaal aansluit bij jouw eigen voorkeuren, overtuigingen of smaak. Dat betekent niet dat je alles maar geweldig moet vinden, het betekent dat je mededogen kunt voelen. Zonder het geven van aandacht maak je dat sprongetje tussen wat je kent en nog niet kent niet en ben je, voordat je het weet, aan het veroordelen en uitsluiten. Je bent de kille, liefdeloze onverschilligheid aan het uitdelen die je zelf zo vreest.

Het is de kunst om ook jezelf af en toe met liefdevolle aandacht te bekijken – ook en juist je tekortkomingen. Eigenliefde bloeit heel natuurlijk op als je jezelf met mildheid en mededogen bekijkt, zoals je bij een goede vriendin zou doen. Zo maak je steeds weer een beetje meer liefde voor jezelf vrij en ben je steeds minder afhankelijk van andermans genegenheid en waardering. Je partner, als je die hebt, hoeft niet meer elke dag te zeggen hoe lief en mooi je bent, je vriendinnen kunnen je ook eens vergeten terug te bellen zonder dat je diep gekwetst bent en je baas slash opdrachtgever hoeft je niet na elke goed afgeronde klus een bloemetje te sturen. De bewijzen dat je beminnelijk bent hoeven niet meer dagelijks geleverd te worden. De honger is gestild.'