Mila van Oosten: 'Zelfaanvaarding is een groot goed'

Mila heeft alles: ze ziet er goed uit, heeft een appartement in Amsterdam, werkt bij een hip reclamebureau én heeft een nieuwe liefde. Haar leven lijkt het perfecte plaatje, althans aan de buitenkant. Van binnen gaat Mila al jarenlang de strijd aan met de demonen in haar hoofd, met haar depressie. In haar debuut Even leek alles normaal vertelt ze over hoe ze zich door het leven danst, over de vraag hoe je je overgeeft aan een nieuwe liefde als je eigenlijk je handen vol hebt aan jezelf, over hoe je je familie gerust probeert te stellen terwijl je je ook zorgen maakt of het wel goed met je gaat, over wat 'normaal' is en over zelfacceptatie.

Mila van Oosten, een pseudoniem. Is hiervoor een bijzondere reden?

'Niet een heel bijzondere. In onze internetcultuur wordt alles en iedereen meteen gegoogled. Ik wil mijn professionele carrière en mijn schrijfcarrière gescheiden houden (in ieder geval tot de dag dat ze samenvallen, haha!). En vanwege privacy familieleden.'

Als je vandaag in de spiegel kijkt, wie of wat zie je dan?

'Mijn leuke sproeten ;-)'

Is de oorzaak van je depressies terug te vinden in je jeugd? Je kreeg toen bijvoorbeeld te horen dat je, ik citeer uit je boek: "een ongepland nakomertje" was.

'Je vraagt direct naar mij, maar zelf zie ik de Mila in het boek als een op zichzelf staand personage – hoe gek dat misschien ook klinkt. Ik heb met Even leek alles normaal een autobiografische roman geschreven, wat voor mij betekent dat veel aspecten uit het boek natuurlijk uit mijn leven gegrepen zijn, maar dat ik wel de vrijheid heb genomen om hier en daar scènes te fictionaliseren. Dit voelt veiliger en geeft me meer mogelijkheden als schrijver. Mila, het hoofdpersonage, is inderdaad continu bezig haarzelf te analyseren en te ontrafelen, in de hoop te begrijpen waar haar gevoelens vandaan komen om ze vervolgens vanuit de juiste invalshoek te kunnen aanpakken. Dat is haar strijd, haar zoektocht. Op een gegeven moment zit daar ook de optie ‘is er iets gebeurd in mijn jeugd’ bij. Die verkent ze. Eigenlijk is dat het bekende nature-nurture debat.'

Was het de bedoeling om met dit boek je problemen van je af te schrijven? Of ook om anderen te helpen?

'Het begon als zelfexpressie. Dit verhaal wilde eruit. Als er dan een uitgever interesse heeft, is dat een mooie weg om hopelijk anderen te helpen, herkenning te geven, troost te bieden, te vermaken, te informeren et cetera. Ook wil ik een beeld geven van de ‘dagelijkse struggle’, oftewel dealen met depressie in het dagelijks leven. Een strijd die vaak onzichtbaar is voor de omgeving, omdat het best goed lijkt te gaan met die persoon. Er zijn eerder mooie en goede boeken verschenen over depressie, bijvoorbeeld Paaz van Myrthe van de Meer. Dat speelde zich echt af in een kliniek. En het boek van Isa Hoes is vanuit het oogpunt van een partner. Mijn boek onderscheidt zich denk ik doordat Mila zich door het dagelijkse leven heen moet slaan. Ik ben tijdens het praten erover al verschillende mensen tegengekomen die toegaven dat ze het ook hadden, terwijl je dat nooit zou denken als je die mensen zag. Ze zijn dus onder ons, de onzichtbaren, haha!'

Hoe is het omslag van je boek tot stand gekomen; ben jij het die op de foto’s is afgebeeld?

'Ja, dat ben ik. Het omslag is meer iets wat de uitgever bedenkt. Natuurlijk wel in overleg, maar zij hebben het grotendeels tot stand laten komen. De verschillende foto’s illustreren de verschillende emoties/stemmingen die in het boek terugkomen.'

Denk je dat je jezelf kan ‘genezen’? Is zelfaanvaarding misschien de belangrijkste sleutel tot je eigen genezing?

'Tja, wat is ‘genezen’? Wanneer ben je dat? (En wanneer ben je trouwens 'ziek'...Misschien is de rest van de wereld wel gek). Zelfaanvaarding is een groot goed. Maar stel dat je aanvaart dat je bijvoorbeeld een heel gevoelig mens bent, dan moet je nog steeds met alles wat er op je pad komt leren omgaan. En dat is weer een ander verhaal...'

Is er tijdens een depressie nog sprake van zelfcontrole? Is zelfdoding dan echt vaak dichtbij? Ik vraag je dit, omdat ik zelf een zoon verloor door zelfmoord tijdens een depressie. Toch leek toen, enkele dagen vooraleer hij vertrok, alles heel normaal.

'Wat afschuwelijk van je zoon. Ik weet niet wat voor soort depressie hij had. Daar heb je natuurlijk ook nog verschillen in, dus ik kan niet in het algemeen zeggen of er nog ‘zelfcontrole’ is. Misschien dat sommige mensen het in een opwelling/gekte doen en anderen heel overwogen omdat ze geen uitweg meer zien. Overigens denk ik dat depressieve mensen heel goed ‘normaal’ kunnen doen terwijl ze allang hun besluit hebben genomen. En dat de omgeving daar dus niets aan kan doen. En het zichzelf zeker niet kwalijk moet nemen.'

Je schreef dit boek overduidelijk recht vanuit je ziel. Over welk thema/onderwerp zou je echt niet kunnen of willen schrijven?

'Dank je. Ik weet niet direct een onderwerp waar ik niet over zou willen schrijven. Ik hoop in de toekomst zo goed te worden dat ik elk thema plausibel kan brengen in een vorm van fictie.'

"We hebben allemaal het recht om onszelf naar de knoppen te laten gaan. Maar tegenover dat recht wil ik de opgave plaatsen om de aspirant-zelfmoordenaar op andere gedachten te brengen.” Dit zijn de woorden van Joost Zwagerman, die zelf recent uit het leven stapte. Wat is jouw mening hierover?

'Ik vind Zwagerman zijn ‘opgave’ heel mooi. Veel mensen die dood willen of het proberen, willen niet echt dood, maar gewoon niet meer verder leven op díe manier of in die situatie waarin ze zitten. Die mensen zijn te redden met hulp, denk ik, en dan is het fijn dat er mensen met die ‘opgave’ zijn. Dat hij het uiteindelijk zelf heeft gedaan was dan ook zeer verrassend en intens verdrietig.'

Wat betekent echte/hechte vriendschap vandaag voor Mila van Oosten?

'Dat vind ik een heel moeilijke vraag. Daar zou je een heel essay over kunnen schrijven. Ik heb er nu geen pasklaar antwoord op.'

Een therapeut zei dat je niet helemaal geland bent in je lijf, waardoor de ‘machinekamer’ onbemand is en er niemand aan het stuur staat, waardoor er mensen van buitenaf zomaar kunnen binnenkomen om de boel over te nemen. Was dit een correcte diagnose?

'Ook hier kom ik weer op ‘de Mila in het boek’. Dat was bij haar zeker een correcte diagnose op dat moment. Ze liet zich te veel beïnvloeden door wat anderen van haar zouden kunnen denken. De metafoor van de onbemande machinekamer is een openbaring voor haar. De realisatie ervan is het begin van zelf leren sturen. Zal het haar lukken, is de vraag.'

Ben je gevoelig voor negatieve recensies? Welke waarde hecht je daar zelf aan? 

'Die horen er nu eenmaal bij. Ik ben van plan ze te negeren en er niet te veel waarde aan te hechten. Zeker als iemand geen argumenten geeft, maar gewoon wil zeiken om het zeiken zoals helaas veel gebeurt op social media.'

Wat mogen we verder nog van je verwachten als auteur?

'Ik hoop nog een paar mooie boeken! Geen idee waarover nog, maar zoals ik eerder al zei, ik hoop technisch nog veel beter te worden en mensen mee te kunnen nemen in verhalen. Ik wil de wereld graag entertainment bieden.'

Lees ook Guy's recensie van Even leek alles normaal.