Miri Rozovski: "elk verhaal is gebaseerd op persoonlijke ervaring"

Over Drie vriendinnen :

Drie jonge vrouwen in de bloei van hun leven: de mooie Balli, de slimme Sjlomkits en de onzekere Naäma. Met een zeker optimisme en een vleugje dramatiek rommelen zij door het leven. Ze zoeken elkaar op, bedriegen elkaar als dat omwille van de liefde zo uitkomt, gaan uiteen om hun eigen weg te zoeken, en vinden elkaar weer terug. Een paar jaar later en inmiddels alle drie moeder, realiseren ze zich dat vriendschap het enige is wat langer stand houdt dan vrijwel al het andere in het leven. De vervlochten levensverhalen van Balli, Sjlomkits en Naäma vormen het verhaal van het hedendaagse Israël, maar het zijn evengoed de verhalen van jonge vrouwen waar ook ter wereld.

Vera van Boxel, Jeannie Bertens en Grete Dorenbos bedachten 3 originele vragen voor Miri Rozovski:

Vera: Als ik aan Israël denk, denk ik automatisch aan de Palestijnen en Hamas. Het conflict is onlangs nog hevig opgelaaid. Komt dit conflict in uw boek aan bod, mogelijk in de vorm van een verboden liefde tussen een Israëliër en een Palestijn? En denkt u dat er een oplossing voor dit conflict is?

Inderdaad, het geweld tussen de Israëliërs en de Palestijnen is voor beide partijen een overheersende en pijnlijke kwestie. Politiek, historisch en emotioneel gezien is het probleem zeer ingewikkeld en begrensd door generaties op generaties waarin angst, haat, wantrouwen en talloze persoonlijke en collectieve trauma’s overheersen. De vergelijking wordt nog ingewikkelder als je rekening houdt met de nationale en religieuze bewegingen en partijen binnen Israël en het joodse volk, en binnen de arabische en islamitische mensen. Niettemin geloof ik dat er een oplossing kan worden gevonden op basis van een praktische overeenkomst, die de belangen van beide partijen behartigt en die kan leiden tot een stabiele staat met twee afzonderlijke staten, Israël en Palestina. Ik hoop met heel mijn hart dat deze verschrikkelijke zomer een begin van verandering zal betekenen.

Een maand geleden schreef ik samen met een collega een brief aan Binyamin Netanyahu, onze minister-president. Het doel van de brief was om te laten zien dat de steun van het Israëlische publiek voor een overeenkomst met onze buren groot is. We proberen veel steun te verzamelen. Ik hoop dat wij en anderen erin zullen slagen. We zijn het onszelf en onze kinderen verplicht. Ik bid dat als men over 5-10 jaar aan Israël denkt, men automatisch moet denken aan literatuur en cultuur en het normale leven en niet meer aan het conflict tussen Israël en Palestina.

Saul Tschernichovski, een van de grootste poëten van Israël, schreef ooit “a person is molded by his homeland mold”. Ik denk dat mijn boek probeert om deze prachtige zin te ontcijferen. Daarom is het Israël-Palestina conflict opgenomen in het boek, en creëert het zelfs een omschakeling in het plot aan het einde van het boek. Toch vind ik dat de meest dramatische liefdesverhalen plaatsvinden tussen mensen die nauw met elkaar verbonden zijn, en niet tussen vijanden. Dus, zonder afbreuk te doen aan de lezing van andere lezers wil ik opmerken dat het boek niet een liefdesverhaal tussen een Israëlisch meisje en een Arabische jongen vertelt, maar toch, het drama van ons vaderland speelt een grote rol in de liefdesverhalen.

Jeannie: Ze zeggen wel eens: in liefde (en oorlog) is alles gerechtvaardigd! Geldt dat ook voor deze drie vrouwen?

Om eerlijk te zijn heb ik me nooit in deze uitspraak kunnen vinden. Voor zover ik weet zijn menselijke relaties gebaseerd op de intentie om eerlijk te zijn en op het verlangen om je eigen innerlijke leegtes te vullen. Soms gaan die twee dingen samen en soms spreken ze elkaar tegen en dwingen ze je om een weg te kiezen. In fictie worden deze momenten aangeduid als een ‘keerpunt’ of ‘conflict’, in het leven dwingt het ons om de ander in onszelf te bevatten en onszelf in de relaties met anderen.

In Drie vriendinnen kampen de drie vrouwen ieder op hun eigen manier met dit conflict, en dit is een van de hoofdlijnen in de ontwikkeling van het plot en het verhaal.

Grete: Is het verhaal (deels) gebaseerd op uw eigen ervaringen met vriendinnen?

Als romanschrijver en als onderzoeker kan ik je vertellen dat elk verhaal gebaseerd is op persoonlijke ervaringen. Je kan onderzoek doen, studeren en je allerlei disciplines en feiten eigen maken, je kan schrijven over plaatsen waar je nooit bent geweest, over beroepen die je nooit hebt gehad (dit heb ik in mijn verhalen zo vaak gedaan), maar als het gaat om emotionele essentie, kun je alleen schrijven vanuit je eigen persoonlijke ervaring.  

De elementaire bouwstenen bij het schrijven van fictie zijn de levenservaring en de biografie van de auteur. Het klinkt wat vreemd, maar het plot is het doek, ik durf zelfs te zeggen ‘het masker’, gedragen door de persoonlijke, emotionele essentie van de schrijver. In feite kun je zeggen dat schrijvers van fictie de lezer moeten misleiden, zodat ze hem niet kunnen identificeren met de fictieve personages en verhaallijnen. Want als ze dat wel konden, zou het geen fictie maar autobiografie zijn. Kortom, het antwoord op je vraag is ja.