Interview /
Nele Neuhaus: ‘Bewijzen dat het schrijven geen tijdverspilling was’
Naast haar politieromans schrijft paardenliefhebster Neuhaus ook tal van young adult romans met wervende namen als Elena – ein Leben für Pferde en Chalottes Traumpferd. Boeken die voorlopig uitsluitend bestemd zijn voor de Duitse markt.
Met haar blonde paardenstaart en sportieve kleding oogt Nele Neuhaus vele malen jonger dan de 45 jaren die zij volgens de burgerlijke stand telt. Ondanks een hartoperatie waarbij zij een nieuwe hartklep kreeg en een recente grote ingreep aan haar voet, is zij een opgewekte vrouw, zielsgelukkig met de vlucht uit haar saaie fabrieksbaan naar de droomwereld van het schrijven. Ze heeft er voor moeten vechten en zelfs haar huwelijk door zien stranden, maar nu heeft ze dan eindelijk de vrijheid waar zij lange tijd naar verlangde. Daar komt bij dat het immense succes van haar politieromans haar in staat heeft gesteld iets terug te doen voor de maatschappij. Nele Neuhaus heeft een stichting opgericht die tot doel heeft het lezen en schrijven van kinderen te bevorderen. Iets waar ze zich met hart en ziel voor inzet.
PAARDENVERHALEN
De kleine Cornelia Neuhaus werd op 20 juni 1967 geboren in Münster, Westfalen, als tweede van vier kinderen. Zij groeide op in het katholieke plaatsje Paderborn en verhuisde op haar elfde met haar familie naar Frankfurt waar haar vader hoogste ambtelijke gezagdrager werd van het gebied Main-Taunus. De verhuizing bracht Nele in eerste instantie geen geluk. Ze werd door een motor aangereden en moest met een schedelbasisfractuur in een kinderziekenhuis worden opgenomen. Na een half jaar in een verduisterde kamer te hebben gelegen werd ze uit het ziekenhuis ontslagen. Als reactie op haar gedwongen afzondering waarin zij voornamelijk leefde in haar fantasiewereld, trok zij in haar vrije tijd naar paarden en de natuur. Haar liefde voor paarden was zelfs zo groot dat zij talloze schriftjes volschreef met verhalen over paarden. Een activiteit die zich in verhoogd tempo voortzette toen zij van haar ouders een reisschrijfmachine kreeg. Meisjesromantiek in optima forma. Dat het slechts het begin was van een schrijverscarrière wist Cornelia zeker, want dat ze later zou gaan schrijven stond voor haar vast. Neuhaus: ‘Het zou uiteindelijk 25 jaar duren, maar ik heb mijn droom waargemaakt. Hoeveel mensen kunnen dat zeggen?’
JONG GETROUWD
Tijdens de middelbare school verflauwde Neles schrijfdrift enigszins, maar niet haar liefde voor paarden. Na schooltijd en elk weekeinde was zij in de manege te vinden. Het zou haar leven bepalen. Na het behalen van haar diploma koos zij ervoor te gaan werken, waarna zij zich enkele jaren later alsnog inschreef aan de universiteit voor de studierichtingen rechten, geschiedenis en germanistiek. Maar lang duurde het niet. De liefde zou roet in het eten gooien. Rond haar twintigste leerde zij op een paardenconcours een bekende Duitse springruiter kennen die in het dagelijks leven eigenaar was van een vleesfabriek. Zij trouwde met hem, stopte met haar studie en ging werken in zijn vleesfabriek. Fysiek zwaar en tevens een geestdodend baantje voor de vitale jonge vrouw
Nele Neuhaus: ‘Het werk in de fabriek en op kantoor van de vleesfabriek is niet bepaald waar je als jong meisje van droomt. Het was dom werk. Maar ik was getrouwd met een 20 jaar oudere, steenrijke, man die het allemaal prima vond. Op die manier had hij mij steeds bij hem in de buurt. Maar ik verveelde me dood. Om aan de sleur te ontkomen begon ik na werktijd te schrijven. Mijn man snapte daar niets van. Hij las nooit boeken en vond het onzinnig wat ik deed. Hij maakte mijn hobby belachelijk. We spraken dus nooit over de inhoud van dat wat ik schreef. Het enige wat wij met elkaar gemeen hadden was het werk op de fabriek en de zorg voor onze springpaarden. Verder niets. In het begin viel dat niet op omdat wij dag en nacht werkten en naar springconcoursen gingen, maar langzamerhand begon het tot me door te dringen. Dat was ook de reden dat ik de boeken die ik had geschreven per se gepubliceerd wilde hebben. Niet uit ijdelheid. Ik wilde bewijzen dat het schrijven geen tijdverspilling was. Dat ik zelf iets kon. Maar het feit dat hij nooit las wat ik geschreven had, getuigde van desinteresse. In volgorde van belang waren er voor hem zijn fabriek, zijn paarden en zijn vrouw. Het was heel vernederend.’
BOOK ON DEMAND
Neuhaus: ‘In 2004 las ik dat een uitgever boeken van amateurschrijvers drukte, zonder te letten op de kwaliteit van het geschrevene. Omdat ik mijn man wilde tonen dat mijn schrijverij meer dan een hobby was, nam ik 3.500 euro van mijn eigen rekening en liet 500 exemplaren drukken van mijn eerste boek Unter Haien. Het ging over de ambitieuze vrouwelijke bankier Alex Sontheim uit New York die zich door keihard werken een positie heeft verworven waar anderen slechts van kunnen dromen. In haar naïviteit investeert haar bank echter in criminele zaken waardoor uiteindelijk haar leven in gevaar komt. Die naïeve bankier was ik in zeker opzicht zelf, want ik schreef het boek zonder enige vakkennis. Datzelfde gold voor de distributie en verkoop. De vijfhonderd boeken werden tot ergernis van mijn man in onze garage opgeborgen, een enorme hoeveelheid papier. Ik wilde me echter niet laten kennen. Ik wilde de boeken verkopen. Ik heb een grote perspresentatie gegeven in een restaurant voor al mijn vrienden en kennissen en daar heb ik veel verkocht. Ook ben ik alle plaatselijke boekenwinkels afgegaan, heb lezingen gehouden en recensie-exemplaren naar kranten gestuurd. Ik heb behoorlijk veel positieve reacties gehad. Het was vlak voor Kerstmis en er kwamen veel klanten in de vleesfabriek die ik mijn boek aanprees. Het leuke is dat ik alle boeken binnen vier dagen heb verkocht. Het was voor mijzelf een enorme overwinning. Ik had mijn zelfrespect terug.’
KIRCHOFF EN BODENSTEIN
De volgende twee boeken die Nele Neuhaus schreef waren Eine unbeliebte Frau en Mordsfreunde. Hierin introduceerde zij haar gouden duo Pia Kirchoff en Oliver Bodenstein. Karakters die zich uitstekend leenden voor een serie. Ook deze twee boeken werden volgens het book-on-demand principe gedrukt.
Neuhaus: ‘Ik had wel het geluk dat er langzamerhand sprake was van mensen die elkaar doorvertelden dat ze mijn boeken moesten lezen. Ik hoefde er minder voor te doen om ze verkocht te krijgen. Maar de grootste sprong maakte ik met Tiefe Wunden (NL: Diepe wonden, 2013). Een officiële Duitse uitgever was op mijn boeken opmerkzaam gemaakt en nam mij in haar fonds op. Tiefe Wunden schoot meteen na verschijning hoog de bestsellerlijst in van Der Spiegel. Als ik heel eerlijk ben vind ik het mijn beste boek tot op heden. Beter dan Sneeuwwitje moet sterven waarmee ik internationaal gezien het meeste succes heb. Ik wijt het
succes van dat boek voor een groot deel aan de titel. Die is zeer aansprekend. Overigens betekende het grote succes tevens het einde van mijn huwelijk.’
Neuhaus werd overal gevraagd om lezingen te houden. Ook haar buitenlandse uitgevers vroegen haar voor promotietours.
Neuhaus: ‘Mijn man, die uit een traditionele familie kwam waarin de man het geld verdiende, werd gek van jaloezie. Hij snapte totaal niet dat ik er alleen op uittrok en kon
daar ook niet mee omgaan. Er was toch geld genoeg, waarom moest ik dan zo nodig een eigen carrière? Hij leerde mij als meisje kennen en ontkende dat ik me ontwikkelde tot een vrouw. Hij wilde geen veranderingen. Hij steunde me niet. Het waren die onverdraagzame houding en ook het leeftijdsverschil die maakten dat we, na 23 jaar, besloten uit elkaar te gaan.’
WRAAK
Diepe wonden, door Nele omschreven als haar beste boek, is het verslag van een familie en enkele vrienden die een groot geheim met zich dragen. Als één van hen, de 92-jarige David Goldberg, wordt vermoord, blijkt dat zijn reputatie als Joodse weldoener niet helemaal overeenkomt met de bloedgroeptatoeage aan de binnenkant van zijn arm. Een tatoeage die duidt op lidmaatschap van de SS tijdens WO II. Als nog meer personages uit de vriendenkring vermoord worden, blijkt dat zij in heden en verleden nazi-sympathieën hebben gehad. Maar wie o wie wil de oudjes alsnog vermoorden?
Een gevoelig onderwerp voor een Duitse krimi. Nele Neuhaus geeft het eerlijk toe: ‘Het is waar dat veel oudere Duitse mensen die periode het liefst doodzwijgen uit schaamte. Nog steeds, 70 jaar later. Maar de meeste mensen die nu leven zijn ver na de oorlog geboren. Toch blijft het onbetwist een open zenuw. In Duitsland zijn er van dit boek ook minder verkocht dan van Sneeuwwitje moet sterven. Okay, er zijn er nog steeds 500.000 verkocht, maar van Sneeuwwitje het veelvoudige. Ik denk dat het mede komt doordat op de achterflap van het boek staat dat het om een Holocaust-overlevende gaat, en dat schrikt mensen in Duitsland nog steeds af. Het vervelende is dat het boek daar helemaal niet om draait. Het boek speelt zich volledig in het heden af. Het gaat in Diepe wonden niet over de oorlog, maar over personages met bepaalde sympathieën. Het centrale thema is wraak en niet Holocaust. Dat is een misvatting.’
INSPIRATIE
De inspiratie voor haar boeken haalt Nele Neuhaus soms uit tv-documentaires, soms uit de krant. Zo werd zij voor Diepe wonden geïnspireerd door een tv-documentaire over het gehucht Nemmersdorf in Oost-Pruisen waar het Russische leger in 1944 moordend en verkrachtend overheen was geraasd.
Neuhaus: ‘De Duitsers zijn van ongelooflijke gruweldaden beschuldigd, maar de Sovjettroepen zijn minstens zo wreed te werk gegaan. De soldaten van het Rode Leger waren beesten die meedogenloos vrouwen en kinderen hebben afgeslacht. In de documentaire werd een vrouw opgevoerd die op haar zestiende door het hoofd was geschoten, maar die desondanks de slachting had weten te overleven. Ik vond het een ideaal basisidee voor een boek, waarin een vrouw die verteerd wordt door wraak, na meer dan 60 jaar alsnog gerechtigheid wil. Het verhaal scheepte me overigens met een groot dilemma op. Wij als lezers begrijpen de vrouw die wraak wil. Gerechtigheid moet zegevieren. Maar wat te doen met die vrouw? Moet een boek altijd een happy end hebben? Moet iemand die mensen gedood heeft altijd naar de gevangenis of mag het begrip voor de moordenaar omslaan in vergiffenis? Ik heb een bevredigende oplossing gevonden die ik natuurlijk niet kan verklappen.’
REDELIIJK COMPLEX VERHAAL
In Diepe wonden worden bijzonder veel personages opgevoerd. Het vereist een ijzeren discipline voor een schrijver om alle karakters consequent volgens hun karakter te laten handelen.
Neuhaus: ‘Diepe wonden was het eerste boek dat ik op een andere manier schreef. Bij mijn eerste boeken begon ik gewoon met schrijven en bedacht ik de personages tijdens het schrijven. Voordat ik begon aan Diepe wonden schreef ik een dun boekje van 60 pagina’s waarin ik het hele verhaal uitschreef en alle karakters vorm gaf. Aan de hand van dat verhaal ben ik verhaallijnen en personages gaan schrappen. Maar alsnog is het een redelijk complex verhaal omdat sommige personages dubbele identiteiten hebben en dus ook dubbele namen. Ik voer inderdaad veel personages op die voor het verhaal belangrijk zijn, Ik heb echter geprobeerd om het voor de lezer zo gemakkelijk mogelijk te maken. Ik streef ernaar boeken te schrijven die je kunt wegleggen om één of twee dagen later moeiteloos verder te gaan met lezen.’
Het schrijven van misdaadromans is voor Nele Neuhaus een ideale manier om de realiteit te ontvluchten.
‘Voor sommige mensen is het fijn om een kruiswoordpuzzel op te lossen, voor mij is het een uitdaging om een oplossing te vinden voor de immense problemen die ikzelf bedenk. Het is een compensatie voor het dagelijks leven dat ik leid. Ik vind het heerlijk om een fantasiewereld te scheppen die bol staat van de problemen die ik moet oplossen.’
HAAT EN NIJD
In Diepe wonden krijgt Oliver von Bodenstein een nieuwe vrouwelijke baas die hij van vroeger kent. Nicola Engel. Een haaibaai met wie hij het ooit aan de stok
heeft gehad en die hij voor geen cent vertrouwt. Het brengt meteen de nodige spanning in het verhaal. Uiteraard met opzet.
Neuhaus: ‘De vorige baas van Oliver was saai. Ik kon daar geen kant mee op. Daarom heb ik Nicola geïntroduceerd. Er bestaat een groot wantrouwen tussen Oliver en Nicola.
In Sneeuwwitje moet sterven zet ik de lezer op het verkeerde been en weet hij niet of Nicola nu wel of niet te vertrouwen is. In deel vijf, Wer Wind sät steunt zij Oliver op alle mogelijke manieren en in Böser Wolf, het zesde boek, begrijp je waarom Nicola een vreemd figuur is. Voor mijzelf is het heerlijk om zo’n ongrijpbaar karakter vorm te geven waarmee ik alle kanten, van goed tot kwaad, op kan.’
EIGEN STIJL
Nele Neuhaus heeft nooit een cursus creative writing gevolgd en is geheel intuïtief gaan schrijven. Dat heeft er volgens haar voor gezorgd dat ze een geheel eigen stijl heeft ontwikkeld. Ik heb van jongs af aan heel veel gelezen en gezien hoe schrijvers de spanning in hun boeken opbouwen. Maar schrijven leer je ook door het veel te doen. Als je mijn latere boeken vergelijkt met mijn eerste boeken zie je een enorm verschil. Mijn eerste boek is bijvoorbeeld geheel uit het gezichtspunt van één personage geschreven. In het tweede boek ben ik meer gaan experimenteren en in Diepe wonden kreeg ik voor het eerst te maken met een redacteur die me allerlei nuttige tips gaf. In dit boek zijn mijn hoofdstukken kort, wissel ik constant van perspectief, voer ik talrijke cliffhangers op en heb ik flink het mes gezet in mijn veel te lange beschrijvingen. Ik schrijf nu alleen nog met het principe “Show don’t tell”. In een misdaadverhaal moet alles wat ik vertel het verhaal verder brengen. Daarom krijgen zelfs mijn hoofdpersonen Pia en Oliver niet al te veel ruimte. Het moet een goede balans zijn. Ze mogen de lezer nooit gaan vervelen. Als afschrikwekkend voorbeeld heb ik de boeken van Donna Leon waar ik in principe dol op ben. Maar commissaris Brunetti is zo langzamerhand te voorspelbaar geworden met zijn etentjes en zijn familie. Dat mag mijn hoofdpersonen nooit overkomen. Zo wil ik ook niet dat mijn hoofdpersonen, net als in vrijwel alle Scandinavische thrillers, depressieve aan alcohol verslaafde zonderlingen zijn. Dat stoort me. Mijn hoofdpersonen moeten realistische, alledaagse problemen hebben. Ziektes, relatieproblemen, het kan allemaal, als het maar herkenbaar is.’
BOEKEN DIE ERGENS OVER GAAN
Na de scheiding van haar man, verhuisde Nele Neuhaus anderhalf jaar geleden naar Hamburg. Het schrijven kwam tijdelijk op de achtergrond omdat haar gezondheid te wensen overliet. Na een operatie waarbij ze een nieuwe hartklep kreeg, moest ze al haar activiteiten enige tijd opschorten. Dat is niet eenvoudig als je én paarden fokt én jeugdromans én misdaadboeken schrijft. Daarnaast is Neuhaus zeer actief bezig met haar stichting ter bevordering van het lezen en schrijven van kinderen.
Haar laatste boek, Böser Wolf, verscheen eind vorig jaar in Duitsland. Daarvan gingen er in een paar weken tijd 350.000 exemplaren over de toonbank.
Neuhaus: ‘Ik ben daar bijzonder blij mee omdat het boek over kindermisbruik gaat en ik geen idee had of mijn lezers zin hadden in dergelijke zware kost. Maar ik wil dat mijn boeken ergens over gaan. Dat mijn lezers dat ook kunnen waarderen is een hele opluchting.’ 
