Nicci French: 'Wanneer je met lezers spreekt, komt een boek echt tot leven'

Frieda Klein is een eigenaardig hoofdpersonage met een bijzondere kijk op de wereld en houdt de lezers inmiddels vijf boeken bezig met haar geheimen. Hoe kwam ze tot leven?  

Nicci Gerrard: "We waren niet van plan een serie te gaan schrijven, omdat we expliciet zeggen dat we alleen stand-alone thrillers schrijven. Het idee voor een boek met een psycho-analiste lag klaar en we wilden een personage dat zich niet bezig hield met moorden oplossen maar juist geloofde in het oplossen van de warboel die iemand in zijn hoofd kan hebben. Juist omdat deze vrouw zo in haar eigen wereld leefde, wilden we haar naar de buitenwereld trekken om haar in confrontatie te brengen. Hoe meer we over haar spraken, hoe duidelijker het werd dat ze zich zou gaan ontwikkelen. Ze hield zich ten slotte bezig met andermans geheimen in plaats van haar eigen geheimen. Toen werd duidelijk dat ze meer dan één boek nodig zou hebben, mede doordat ze niet ontdekt wil worden door ons maar ook niet door de lezers. Ze heeft haar ruimte nodig."  

Door de boeken heen maakt Frieda een hoop mee, maar laat ze niet bepaald haar gevoelige kant zien. Waarom in Denken aan vrijdag  juist wel?  

Sean French: "Toen we Frieda creëerden werd duidelijk dat we haar op een zeker ogenblik voor een uitdaging moesten zetten. In het vorige boek Donderdagskinderen  keerde ze terug naar haar verleden, nu wordt ze duidelijk geconfronteerd met justitie. In de eerdere boeken maakt ze duidelijk dat het belangrijk is om je als burger aan de wet te houden, maar in dit deel verliest ze haar bescherming en stapt ze over naar de kant van personen die vogelvrij zijn verklaard. Ze komt alleen te staan zonder bescherming."  

Nicci: "Op een vreemde manier wordt ze in aanraking gebracht met haar vrijheid en daarmee belandt ze ook in een andere laag van de Londense maatschappij. Door een ingrijpende gebeurtenis aan het begin van het boek moet Frieda leren omgaan met de gevolgen van schuldgevoelens."  

Londen vormt tevens een personage in deze serie. De lezer krijgt in Denken aan vrijdag een geheel andere kant van Londen te zien, door onder andere de introductie van multiculturele zaken. Waarom kozen jullie voor dit contrast?  

Nicci: "In ieder deel van de serie zorgen we ervoor dat er een nieuw gedeelte van Londen aan de lezer wordt gepresenteerd. We wandelen en fietsen er rond om een realistisch beeld neer te zetten in de boeken. Iedere keer ontdek je nieuwe dingen in hoeken van Londen die je eerder nog niet opgevallen waren. In eerdere thrillers hebben we geschreven over mensen die vermist raken. Bij Denken aan vrijdag  wilden we een kant belichten waarin er aandacht is voor de mensen die in Londen aankomen en verdwijnen doordat ze niet in de systemen terug te vinden zijn. Het is de maatschappij van mensen die onder de radar leven, zoals de mensen die auto’s wassen om een beetje geld te kunnen verdienen of de kruimeldieven. Frieda is nu gedwongen om zich bij hen aan te sluiten."  

Sean: "Het is grappig dat je deze vraag op dit moment aan ons stelt, omdat de Engelse verkiezingen zojuist hebben plaatsgevonden. Het vraagstuk rondom immigratie staat heel hoog op de politieke agenda omdat iedereen er tegenwoordig anders tegenaan kijkt. Londen voelt als een internationale stad door de verschillende gezichten die je tegenkomt op straat maar ook door de vele talen die je hoort. Persoonlijk vinden wij deze diversiteit geweldig, maar er zijn ook genoeg mensen die er zich bedreigd door voelen. Wat deze mensen zich niet realiseren is dat wij ook gedeeltelijk van de immigranten afhankelijk zijn. Als zij hun werk laten vallen en terug naar hun eigen land zouden gaan, stort een deel van de samenleving in."  

Frieda gaat in dit deel ook tot de mensen behoren die onder de radar leven. Hoe hebben jullie je ingeleefd om deze scènes te kunnen schrijven?  

Sean: "Je moet zo geconcentreerd nadenken. Welke dingen moet ik allemaal weggooien? Je begint met het weggooien van jouw mobiele telefoon, de meest makkelijke bron om iemand op te sporen. Het is verbazingwekkend bij welke alledaagse dingen we allemaal gecontroleerd en nagekeken worden. Veertig jaar geleden kon je in een thriller een verhaallijn verwerken waarbij het hoofdpersonage een valse naam opgaf en contant betaalde, maar tegenwoordig zou bij wijze van spreken meteen de politie worden gebeld als je contant probeert te betalen in een hotel."  

Nicci: "Londen heeft hierin eigenlijk twee kanten: je kunt er heel gemakkelijk vermist raken doordat het zo'n grote stad is, maar tegelijkertijd word je door heel veel mensen onbewust in de gaten gehouden."  

Met Denken aan vrijdag  is het vijfde deel van de serie rondom Frieda Klein een feit. Eerder vertelden jullie dat er acht delen gepland staan, terwijl een week maar zeven dagen telt. Kunnen jullie wat meer vertellen over de toekomst van Frieda?  

Sean: "We hebben het Zaterdag-deel net afgerond. Maar eigenlijk kunnen we niets vertellen over de toekomst van Frieda. We vertellen tijdens het schrijven van onze boeken nooit aan anderen waar we mee bezig zijn, zelfs niet aan onze familie."  

Nicci: "We kunnen wel het volgende kwijt over het Zaterdag-deel. Als de lezer dit deel zal lezen zal het voelen alsof er een storm op de loer ligt. Er zit een sterke voorbode in het Zaterdag-deel omdat we toch naar een einde toe werken. Het zal duister en onheilspellend zijn…"  

Sean: "Zowel voor Frieda als de andere personages is al meerdere keren gebleken dat iedere gebeurtenis een consequentie heeft. Je gaat verder in de tijd, maar je kunt nog steeds achtervolgd worden door jouw verleden."  

Waar geven jullie de voorkeur aan tijdens het schrijven: een planning die verder uitgewerkt gaat worden of verrassingsmomenten?  

Nicci: "Als we terugkijken naar hoe we de boeken met Frieda hebben aangepakt is het voornamelijk verrassing. Omdat er anders sprake is van een dichtgetimmerd plot en het hiermee halverwege ook doodbloedt. Natuurlijk kennen we Frieda inmiddels een stuk beter maar ze blijft nog een mysterie voor ons en ze is onvoorspelbaar. Mede hierdoor hanteren we tijdens het schrijven van de serie de derde persoon in plaats van de eerste persoon doordat ze ondoorgrondelijk is. Hiermee komen we ook terug op het feit waarom er rond Frieda een serie werd geschreven, omdat we verrast werden door haar karakter en we haar een groei van ruim tien jaar door wilden laten maken."  

Welke rol heeft fictie en het schrijven van boeken in jullie eigen levens ingenomen?  

Sean: "Het is eigenlijk wie we zijn. We zijn nu vijfentwintig jaar getrouwd en schrijven twintig jaar samen. Apart om terug te kijken dat een groot deel van ons huwelijk ook uit boeken bestaat. Het is wel belangrijk om er altijd plezier in te houden. Zodra het schrijven als een klus gaat voelen, moet je er mee stoppen."  

Nicci: "Ik zou me niet kunnen voorstellen hoe het is om niet te kunnen schrijven. Het is onze manier om te vertellen hoe we naar de wereld kijken en het voelt echt als een gelukzalig iets om te mogen doen. Thrillers schrijven gaat niet snel vervelen omdat het leven ook niet saai is. We schrijven over de problemen die voorkomen in het leven en die je angstig, jaloers en nerveus kunnen maken. We draaien iets verder aan de knoppen en maken er een thriller van."  

Men zegt dat schrijvers een eenzaam bestaan hebben doordat er veel tijd in afzondering doorgebracht moet worden om het ultieme manuscript te schrijven. Jullie schrijven echter samen. Gaat dit nog steeds op voor jullie?  

Sean: "Er is een duidelijk verschil tussen schrijver zijn en gepubliceerd willen zijn. Want inderdaad een echte schrijver kan dagen alleen zitten en volledig geabsorbeerd worden door hetgeen waarmee hij/zij bezig is. Samen schrijven is natuurlijk socialer, maar uiteindelijk schrijven Nicci en ik zelfstandig. We praten samen over het boek en plannen samen dingen die uiteindelijk in de plot naar voren zullen komen en doen samen research, maar het schrijven gebeurt helemaal alleen."  

Nicci: "Het blijft toch een beetje eenzaam doordat we ieder ons deel schrijven en we daarna pas uitwisselen. Zo schrijf ik op onze zolderkamer en schrijft Sean in een soort schuurtje dat in onze tuin staat. Op een vreemde manier zijn we zo ver mogelijk van elkaar verwijderd terwijl we toch thuis zijn. Mensen spreken vaak over inspiratie, maar het komt niet altijd terwijl we toch voor onszelf echte schrijfdagen inplannen waarop we progressie willen maken. Je moet wel aanwezig zijn aan jouw bureau en starten met schrijven!"  

Hoe kritisch zijn jullie op elkaars werk? Levert het geen meningsverschillen op?  

Nicci: "Wanneer we elkaars stukken tussendoor lezen wordt er ook niet gesproken. Het is niet dat we bij elkaar gaan zitten en laten zien wat er allemaal verkeerd of niet goed genoeg is. We passen elkaars werk gewoon aan. Natuurlijk mopperen we dan weleens op elkaar, maar samen schrijven is ook een vorm van vertrouwen. Vergelijk onze meningsverschillen maar met de discussies waarom er sokken rondslingeren of wie er aan de beurt is om de afwas te doen."  

Sean: "Twintig jaar geleden startten we met het schrijven van onze allereerste thriller en als we toen hadden geprobeerd om elkaars zin continue door te drijven, hadden we maar dertig pagina's geschreven en was er nooit een boek gekomen. We hebben het vertrouwen en de overtuiging dat we aan hetzelfde boek werken."  

De lezer proeft dat er veel research in jullie boeken wordt gestoken, mede door de historie van Londen die in elk deel anders wordt belicht. Hoe belangrijk is research voor jullie?  

Nicci: "Voordat een boek helemaal af is, zijn we ongeveer een jaar verder. De ene keer gaat het doen van research sneller dan schrijven en soms ook andersom. Om onze boeken authentiek te maken bezoeken we de plekken in Londen die we op willen nemen in ons boek. Hiermee willen we de lezer laten snuffelen aan de werkelijkheid en hen een goede indruk geven. Niet alles hoeft verzonnen te zijn voor een goed fictioneel boek. Dit horen we ook terug wanneer we met lezers spreken. Wanneer je met lezers spreekt, komt een boek echt tot leven."  

De afgelopen tijd heeft de Scandinavische thriller enorme populariteit vergaard en in ieder Europees land lijken het bestsellers te worden. Worden jullie beïnvloed door de trends die in het thrillergenre voorkomen?  

Nicci: "Sean is half Zweeds, dus misschien mogen we zeggen dat we ook een beetje Scandninavische thrillers schrijven."  

Sean: "Het is heel moeilijk te zeggen waardoor je precies als schrijver beïnvloed wordt, veel gebeurt namelijk onbewust. We worden niet direct beïnvloed door andere thrillers, maar juist door de dingen die niet als een thriller overkomen. Denk bijvoorbeeld aan de alledaagse dingen in het leven."  

Nicci: "Aan de andere kant hebben Scandinavische thrillers een weergave van een troebele en zwaarmoedige wereld die de lezer aantrekkelijk vindt. Het lijkt er altijd te regenen en dat terwijl het in Londen ook best vaak regent."  

Sean: "Hun overtuigingen zijn altijd wel sterk en dat geeft de boeken denk ik hun typische Scandinavische karakter. Uiteindelijk zwemmen alle thrillerschrijvers wel in dezelfde zee om hun boeken aan de lezer te presenteren."  

Liggen er al plannen voor het moment dat de reeks met Frieda beëindigd is?  

Sean: "Je moet altijd openstaan voor inspiratie, maar vaak komt het op ongelegen moment. Een groot deel van ons huwelijk bestaat uit het testen van situaties om te kijken of het iets voor een volgende thriller zou kunnen zijn."  

Nicci: "We wachten zeker niet tot het moment dat we met een nieuw boek moeten starten. Want als er nog geen idee ligt, gaan we elkaar alleen maar aanstaren!"

Tijdens hun bliksembezoek aan Nederland signeerden Nicci en Sean vijf exemplaren van Denken aan vrijdag.  Kans maken op een gesigneerd exemplaar? Kijk voor meer details in de rechterkolom naast dit interview.