NS Publieksprijs 2019: de shortlist is bekend!
De NS Publieksprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan het boek dat de meeste publieksstemmen krijgt. Er wordt een voorselectie gemaakt, bestaand uit de zes best verkochte boeken van het afgelopen jaar (van 1 juli tot 1 juli). Het boek hoeft dus niet in dat jaar verschenen te zijn, ook al is dat vaak wel het geval; de grootste verkoopimpuls vindt gewoonlijk net na verschijning plaats.
De genomineerden moeten wel aan criteria voldoen. Het boek dient oorspronkelijk geschreven te zijn in de Nederlandse taal, mag niet eerder genomineerd zijn geweest voor de NS Publieksprijs, is geschreven voor volwassenen en behoort tot de categorie fictie dan wel factie (een verhalend boek met een groot non-fictie karakter).
Stemmen
Vorig jaar werden er maar liefst 97.365 stemmen uitgebracht door het publiek. Er kan gestemd worden via de website, of door een stembiljet in te vullen in de boekhandel of bibliotheek.
De stemperiode is geopend vanaf het moment van bekendmaking: vanaf woensdagavond 23 oktober tot en met woensdagavond 20 november. Het winnende boek zal aansluitend bekend worden gemaakt tijdens de uitzending van De Wereld Draait Door diezelfde avond. De auteur van het winnende boek ontvangt een geldprijs, een sculptuur van Jeroen Henneman en een jaar lang gratis reizen met een NS Business Card 1e klas.
Bekijk alle winnaars en genomineerden van de NS Publieksprijs sinds 1987 in de Eregalerij van het CPNB.
De genomineerden
Vier van de zes auteurs zijn voor de eerste keer genomineerd. In 2018 bestond de lijst louter uit auteurs die al eerder kanshebber waren geweest. In 2019 zijn alleen Peter Buwalda (Bonita Avenue in 2011) en Paulien Cornelisse (En dan nog iets in 2012; De verwarde cavia en 2016) eerder in aanmerking gekomen. Dankzij het voorkomen van Pessimisme kun je leren! van Levi Weemoedt is er dit jaar voor het eerst in het bestaan van de NS Publieksprijs een poëziebundel genomineerd.
Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer (De Arbeiderspers)
Ilja Leonard Pfeijffer (1968) woont en werkt sinds zes jaar in Genua. Tot 2004 was hij als classicus (graecus) werkzaam aan de Universiteit van Leiden. Hij is gespecialiseerd in het werk van de klassieke dichter Pindarus. Pfeijffers grote held is Lucebert. In 1998 won hij de C. Buddinghprijs voor zijn dichtbundel Van de vierkante man, die ook genomineerd was voor de VSB Poëzieprijs. In 2013 verscheen La Superba, waarvoor hij de Libris Literatuurprijs 2014 won. In maart 2016 verscheen Brieven uit Genua, een verzameling daadwerkelijk verstuurde brieven van Pfeijffer.
‘De toekomst van Europa is het Europa dat nu al een realiteit is. Europa is het recreatiegebied voor de rest van de wereld,’ zegt een van de personages in Grand Hotel Europa. Het is – overdrachtelijk – ook een zelfdiagnose. Alle personages in deze roman zitten immers op verschillende manieren vast aan hun verleden. Voor toekomst is geen plek meer. Het Avondland is vergrijsd en improductief. Geschiedenis is het voornaamste dat Europa nog te bieden heeft. En geschiedenis trekt toerisme. Maar dit verontrustende en au fond weemoedige gegeven krijgt in Grand Hotel Europa zijn beslag in een wervelende en hilarische roman met een tragische liefdesgeschiedenis als hoofdmoot.
Otmars zonen van Peter Buwalda (De Bezige Bij)
Peter Buwalda (Blerick, 30 december 1971) was journalist en redacteur bij verschillende uitgeverijen. Hij was mede-oprichter van het literaire poptijdschrift Wah-Wah en schreef verhalen en essays voor onder andere De Gids, Vrij Nederland, Bunker Hill en Hollands Maandblad. In 2010 debuteerde hij met de omvangrijke en succesvolle roman Bonita Avenue. Het boek kreeg nominaties voor de Libris Literatuur Prijs 2011, de NS Publieksprijs 2011, De Gouden Strop 2011, de AKO Literatuurprijs 2011 en won de Academica Debutantenprijs 2011 en de Selexyz Debuutprijs 2011.
De jonge Shell-employé Ludwig Smit kruipt steeds dichter op de huid van zijn vader, Johan Tromp, die tweeëndertig jaar lang de grote onbekende in zijn leven is geweest. Meester en knecht raken tot elkaar veroordeeld op Sakhalin Island, waar Johan Tromps daverende carrière in de oliebusiness wankelt als journaliste Isabelle Orthel zich aandient. Ludwig en zij delen een kortstondig maar pijnlijk verleden in Twente – en ook Tromp is op zijn hoede voor deze vrouw, die hij onder beroerd gesternte leerde kennen in de Nigerdelta. Intussen rijst de vraag of het verstandig is dat Ludwig de gedreven journaliste toegang verleent tot zijn wereldberoemde stiefbroer, de concertpianist Dolf Appelqvist. Appelqvists aan waanzin grenzende licht lijkt – eindelijk – dovende, ware het niet dat hij in het bezit is van een verloren gewaand derde deel van Beethovens pianosonate opus 111.
Pessimisme kun je leren! van Lévi Weemoedt (Nijgh & Van Ditmar)
Lévi Weemoedt is het pseudoniem van Izaäk Jacobus van Wijk (1948). Weemoedt studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij is schrijver van tragikomische korte verhalen en gedichten, die hij als geen ander voor publiek ten gehore brengt. In de jaren '80 streed hij samen met Hans Dorrestijn om de titel ‘droevigste dichter van Nederland’. Daarnaast schreef hij de re roman De ziekte van Lodesteijn, een ‘minor classic’, aldus de kritiek. Zijn voorlaatste versjesbundel was Met enige vertraging (2014). De door Özcan Akyol samengestelde bundel Pessimisme kun je leren verscheen ter ere van zijn 70ste verjaardag.
'De persoonlijke ellende spat van zijn poëzie, maar hij verpakt het in de liefde voor taal en ongebreidelde zelfspot, een combinatie die ik niet voor mogelijk hield. Als hij een mislukking beschreef, bood me dat troost, en moest ik ongemakkelijk lachen om mijn eigen pathetische overdrijvingen. Nog vaker deed hij me huiveren om zijn tekstuele spitsvondigheid en het superieure spel met woorden dat hij telkens speelt. De gedichten kwamen soms wat kort en eenvoudig op me over, maar er zijn maar weinig dichters die het autonoom na kunnen doen.
Het gedicht ‘Don Juan Lul’ tors ik al ruim een decennium ingelijst met me mee naar de verschillende huizen die ik heb bewoond. Nu hangt het pontificaal in onze woonkamer. In al zijn eenvoud schetst het een beeld van iemand die ogenschijnlijk alles al heeft opgegeven. In werkelijkheid houdt de taal hem overeind. Iedereen moet Weemoedt lezen! Vandaar deze bloemlezing, die ik met veel plezier heb samengesteld.' – Özcan Akyol
Rinkeldekink van Martine Bijl (Atlas Contact)
Martine Bijl (1948-2019) acteerde, presenteerde, zong, schreef, vertaalde musicals en televisiecomedy's, was veelvuldig te zien als panellid in tv-programma's en trad op in theaters met haar personalityshows. Ze schreef en illustreerde verhalen voor kinderen. In 2016 verscheen Hindergroen, waarin ze schreef over haar leven. Het langzame proces van haar herstel na een hersenbloeding omschreef ze als een onverwachte explosie van hindergroen. Ook haar in 2018 verschenen boek Rinkeldekink gaat over haar hersenbloeding en de gevolgen daarvan.
Martine Bijl kreeg in september 2015 een hersenbloeding. Na haar langdurige revalidatie in De Hoogstraat, waar zij vrijwel alles opnieuw moest leren, bracht ze nog enkele maanden door in ziekenhuis Tergooi, waar ze behandeld werd voor depressie. Haar taalvermogen bleef onaangetast. Over haar mede-bewoners in De Hoogstraat en Tergooi – over partners en therapeuten, over welzijnstaal, over de valklas en de ergotherapie, over angsten en wanen, over hoe het voelt als iemand anders in je brein is gekropen en daar de boel dreigt over te nemen – schrijft ze indringend, eerlijk, met wrange humor, zonder opsmuk en daardoor indrukwekkend.
Taal voor de leuk van Paulien Cornelisse (Uitgeverij Cornelisse)
Paulien Cornelisse (1976) is theatermaker, cabaretière en columniste. In 2009 publiceerde ze het boek Taal is zeg maar echt mijn ding, waarin ze haar observaties van het dagelijkse moderne taalgebruik beschrijft. Het boek werd onderscheiden met de Tollens-prijs (2010). Het vervolg op dit boek, En dan nog iets, verscheen in 2012. Paulien Cornelisse schrijft momenteel onder andere een wekelijkse taalrubriek voor nrc.next, teksten voor NRC Handelsblad en een maandelijkse dialoog voor het tijdschrift JAN. Voor ze terugkeerde naar non-fictie over taal schreef ze ook een roman, De verwarde cavia.
Paulien Cornelisse is een groot liefhebber van de Nederlandse taal. ‘Je ergeren? Dat doe je maar in je vrije tijd,’ zegt Paulien, om vervolgens als een detective op zoek te gaan naar taalvernieuwingen, miscommunicaties en bizarre gesprekswendingen. In Taal voor de leuk, haar derde taalboek, deelt ze haar nieuwste fascinaties. Waarom zegt de conducteur in de trein ‘UhLelystad’ in plaats van gewoon ‘Lelystad’? Kun je beter ‘ARG’ whatsappen of ‘ARGH’? Wat zijn dwangclichés? Auto-irritaties? En wat is woordaanelkaarplakkisme? Scherp, onderzoekend en met een vrolijk relativeringsvermogen neemt Paulien de taal onder de loep.
Wees onzichtbaar van Murat Isik (Ambo|Anthos)
Murat Isik (1977) is een Nederlandse schrijver en jurist van Turkse afkomst. Isık studeerde rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Amsterdam en San Francisco State University. Hij debuteerde in 2012 met de roman Verloren grond. Hij ontving er de Bronzen Uil Publieksprijs voor en werd genomineerd voor de Academica Literatuurprijs. Verloren Grond vertelt de familiegeschiedenis van zijn ouders in Oost-Turkije. In 2017 kwam Wees onzichtbaar uit. Hiervoor ontving hij de Nederlandse Boekhandelsprijs, Libris Literatuur Prijs en Inktaap. Murat Isik was eveneens auteur van het Boekenweekessay 2019.
De Bijlmermeer, begin jaren '80. De vijfjarige Turkse Metin komt met zijn ouders en zus naar Nederland. Het gezin gaat in de flat Fleerde wonen. Vader is een werkloze communist die overdag boeken van Marx leest en zich ’s avonds bezat met vrienden. Thuis is hij vaak gewelddadig en dan siddert het hele gezin. Metin vreest hem en maakt zich onzichtbaar. Maar langzaam – als de kinderen ouder worden en de moeder emancipeert – groeit het verzet tegen de vader.
Ondertussen verandert de Bijlmer ook. Bedoeld als vooruitstrevende wijk verwordt het tot een gevreesd getto met veel criminaliteit en hordes junks. Op een zondagavond in 1992 boort een Boeing 747 zich in de flat Kruitberg. Tientallen bewoners komen om. In de weken daarna lopen op Metins middelbare school de raciale spanningen op. De Bijlmer verandert in de jaren daarna definitief: ondanks fysiek verzet van activistische bewoners worden veel flats gesloopt, waaronder die van Metin.
