Corine Hartman voelt zich thuis in 'domestic noir'

Bronkhorst, een gemoedelijk stadje in de Achterhoekse contreien dat slechts 157 inwoners telt. De huizen hebben een lieflijke uitstraling, de sfeer is kalm, iedereen kent elkaar. Het heeft een aparte aantrekkingskracht op de toeristen die hier jaarlijks neerstrijken om iets van deze gemoedelijkheid mee te krijgen en stiekem even naar binnen te gluren bij de woningen. Zouden er geheimen schuilen achter de deuren? Want overal is toch wel eens wat?  

In Sluipend gif, de nieuwe thriller van Corine Hartman, staat een duister geheim tussen Jacqueline en Gijs. Zij houdt van hem ook al intimideert en manipuleert hij haar steeds vaker. Het ligt vast ook aan haar, want voor de buitenwereld is hij altijd heel voorkomend. Charmant zelfs. Eigenlijk hebben ze het toch goed samen? Maar zo simpel is het niet. Integendeel. Met de daad van een Franse naamgenote in gedachten, ziet Jacqueline in haar wanhoop uiteindelijk nog maar één uitweg. Hij moet dood.  

Fatale daad van een naamgenote

In 2012 schoot Jacqueline Sauvage haar agressieve echtgenoot dood met een drietal hagelpatronen afkomstig uit een jachtwapen. De Française werd veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf maar groeide al snel uit tot een nationaal symbool van slachtoffers van huiselijk geweld. ‘Het was alsof er ineens een lichtje aanging in mijn hoofd,' vertelde Sauvage destijds aan de rechter. ‘Ik heb het jachtgeweer gepakt, heb het geladen en ben op hem afgelopen.’ De zaak kreeg een bijzondere wending toen de drie dochters van Sauvage een gratieverzoek indienden bij president Hollande, waarna de vrouw in 2016 werd vrijgesproken van haar resterende gevangenisstraf.  

Hartman stuitte op de berichtgeving van de vrouw die 47 jaar door haar echtgenoot zowel geestelijk als lichamelijk werd mishandeld en besloot haar thriller te baseren op het familiedrama dat in Frankrijk plaatsvond. ‘Wat me het meest triggerde,’ vertelt de thrillerschrijfster, ‘was iets dat ook in een artikel over dat drama werd gezegd: dat de inwoners er al die jaren niets van hebben gemerkt. Hoe is het mogelijk! Ik ben zelf opgegroeid in een dorp, en terwijl ik herinneringen ophaalde aan hoe het daar was, bedacht ik dat het daar misschien wel om ging: in zo’n klein dorp werd veel óver elkaar, maar niet mét elkaar gepraat. Ze hebben het niet wíllen zien.’  

Het recht in eigen hand

In die zin is het wel ironisch om te lezen over een familiedrama met in de hoofdrol een vrouw die de achternaam Sauvage draagt, dat vrij vertaald kan worden als bruut, wild of ongetemd. Wat had de thrillerschrijfster zelf gedaan als ze in de schoenen van Jacqueline Sauvage had gestaan? Kan ze zich voorstellen hoe het leven van de Française eruit moet hebben gezien? ‘Nee, ik kan me daar gelukkig niets bij voorstellen,’ zegt Hartman. ‘In mijn fantasie natuurlijk wel, maar niet in de dagelijkse realiteit. Ik zou zo’n man een keiharde schop onder z’n kont geven en weggaan. Maar ik besef ook dat het makkelijk is gezegd. Het was voor mij reden temeer Sluipend gif te willen schrijven. Al heb ik me alleen gericht op mentale mishandeling, omdat ik die ongrijpbaarder vind dan fysieke mishandeling.’  

Daarnaast verdiepte Hartman zich in de moordmethoden die haar hoofdpersonage overweegt. Zo bestudeerde ze de werking van verschillende soorten gif en leerde omgaan met een jachtwapen. ‘Een middag op de kleiduifschietbaan kan ik iedereen aanraden,’ zegt ze gevolgd door een grote glimlach. ‘Adrenalinekick gegarandeerd! Het vereist veel concentratie en fysieke inspanning, zo was de dag erna mijn schouder bont en blauw. Maar de euforie van het schieten en dan zo’n kleiduif uit de lucht te knallen, geweldig!’ 

Tot de dood ons scheidt

Psychologische thrillers zijn steeds populairder bij de thrillerlezer. Voornamelijk Engelse thrillerschrijfsters voelen zich thuis in het subgenre ‘domestic noir’, maar de nieuwe thriller van Corine Hartman past er naadloos tussen. Het zou wel eens een startschot kunnen zijn voor een Nederlandse opleving van het populaire subgenre. Het zijn thrillers die zich voornamelijk in huiselijke omgeving centreren, met een focus op relaties. En uiteraard gebeurt er iets in deze gemoedelijke setting dat alles op scherp zet, waardoor huisje-boompje-beestje niet meer zo vanzelfsprekend is. Een vraag staat centraal: kunnen we onze dierbaren werkelijk vertrouwen?  

Interessant in Sluipend gif is de wijze waarop Hartman de lezer laat meeleven met zowel Jacqueline als Gijs. ‘Het is te makkelijk om de een als boosdoener en de ander als slachtoffer neer te zetten,’ legt Hartman uit. ‘Dan krijg je een eendimensionaal verhaal. Juist door het telkens verschuiven van de sympathie voor beide personages hoop ik de lezer aan het denken te zetten. Hoe kwaadwillend is Gijs? Is Jacqueline wel oprecht? Een onbetrouwbare verteller is sowieso een heel interessant gegeven. Ik vraag wel wat van de lezer, en ik hoop dat die de tijd wil nemen het verhaal tot zich te nemen.’  

In haar nieuwe thriller zoekt Hartman ook de link naar de realiteit van misdaad op. Een blik op de rapportages van Politie Nederland geeft een duidelijke conclusie: al jaren worden de meeste moorden gepleegd in huiselijke kring. Daar liggen de drama’s: pijn, jaloezie en wraakgevoelens. Niet de liquidaties in het criminele circuit zorgden ervoor dat het moordcijfer in Nederland vorig jaar op 99 eindigde, maar partnermoord was de meest gepleegde ‘soort’ moord. ‘Het interessante van partnermoord is dat het naar mijn mening in elke relatie kan gebeuren,’ zegt de schrijfster. ‘En dat daarbij zowel vrouw als man dader en slachtoffer kunnen worden. Net als ik ervan overtuigd ben dat in iedereen een moordenaar schuilt.’  

De IJsselmoorden

Naast de onderhuidse spanning in Sluipend gif geven locatie en het bijbehorende gemeenschapsgevoel kleur aan het verhaal. Samen met de thrillerschrijfster wandel ik naar het pontje, dat tevens dienst doet in haar thriller waar echtgenoot Gijs na een gedwongen ontslag zijn dagen als pontvaarder probeert te vullen. Authenticiteit is een belangrijke factor in haar thrillers. ‘Misschien wel het allerbelangrijkst,’ licht Hartman toe. ‘In elk verhaal, of het nu een roman of thriller is, ga je meeleven met de personages door hun doen en laten. Hoe levendiger de details, hoe meer je als lezer de personages voor je ziet en dus met ze kunt meeleven.’  

Met tweemaal een partnermoord op haar auteursnaam, is het de vraag of de schrijfster haar moord in haar volgende ‘IJsselmoord’ in huiselijke kring houdt. ‘De kans op een thriller met als setting de huiselijke kring is heel groot, al denk ik niet aan een partnermoord,’ vertelt Hartman. ‘Ik ben onlangs op een boeiende moordzaak gestuit in een recent verleden, die mijn fantasie prikkelt. Een waargebeurde zaak als basis, in combinatie met thema’s die ons allemaal aangaan, vind ik nog steeds een fascinerend gegeven dus ik denk dat ik deze ingeslagen weg nog wel een tijdje ga volgen. Aan de andere kant, je weet het maar nooit met mij.’


Sluipend gif  is recent verschenen bij Uitgeverij Cargo.

(foto's Corine Hartman: Meia Oei)