De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 28. De tiende vrouw

Hij tuimelde bijkans van zijn kruk af op die 20ste juni 2007, toen zijn naam werd omgeroepen als winnaar van de Gouden Strop. Roel Janssen (1947), gepromoveerd socioloog en destijds economisch redacteur van NRC Handelsblad, kreeg voor zijn vijfde spannende roman de belangrijkste thrillerprijs van Nederland. Volgens de jury had Janssen met zijn roman 'een effectief geschreven en bij tijd en wijle zeer geestige sfeertekening van het criminele milieu' afgeleverd. Ook weet hij, aldus de jury, de verwevenheid tussen boven- en onderwereld inzichtelijk te maken.

‘We zeiden nog tegen elkaar, Peter de Zwaan en ik - Tukkers onder elkaar - dat we het niet gingen halen’, herinnert Janssen zich nog. De Zwaan was met zijn thriller Duivelsrug eveneens genomineerd voor de prijs. Zelf had Janssen wel het gevoel dat hij met De tiende vrouw het beste boek tot nu toe had geschreven, maar zou de jury van de Gouden Strop dat ook vinden en vooral: zou zijn boek beter zijn dan de thrillers van de andere genomineerden?

Blijkbaar. Roel Janssen won de belangrijkste Nederlandse prijs voor spannende boeken. Hij trad daarmee toe tot 'de eredivisie', de mannenclub die hij inmiddels goed kent, met collega's als Tomas Ross, Charles den Tex, Peter de Zwaan en René Appel. ‘De boevenbende’, grijnst hij. ‘Ik hoor nu in dit rijtje thuis.’

Janssens thrillers schurken doorgaans tegen de actualiteit aan. De kloonbaby (2003) had gentechnologie als thema. In Karaktermoord schreef hij over antiglobalisme en de bloeiende economie van China. De tiende vrouw gaat over een projectontwikkelaar die geld van en voor drugscriminelen witwast. En in de personages Eric Pincoff, Sjon Muizenman en Willem Lodderer herkent de lezer met gemak de ons ontvallen vastgoedhandelaar Willem Endstra, de criminele brildrager John Mieremet en de volgens zijn advocaat net op tijd van nieuwe hartkleppen voorziene Willem Holleeder.

Bankier voor de onderwereld

Makelaars als bankiers voor de onderwereld. ‘Het is altijd afwachten of een thema dat je oppakt aanslaat, maar dat was hier zeker het geval’, zegt Janssen later in de krant Tubantia. ‘Wat dat betreft heb ik ook geluk gehad. Het lijkt wel of ik aansluit bij de Holleeder-zaak, maar ik had het onderwerp al eerder uitgekozen. Er gaat veel tijd aan het schrijven vooraf. Toen ik begon, was Holleeder nog niet eens gearresteerd. Ik liep op de actualiteit vooruit, ja.'

De echte hoofdrolspeler in deze thriller is echter journaliste Tessa Insinger. Zij stapt onder het mom van het maken van een 'invoelend en diepgravend' portret bij Eric Pincoff aan boord van zijn zeewaardige zeiljacht Joyeuse. Zij moet het gezelschap dulden van een alcoholische Chileense klusjesman. Later zal zich nog iemand melden bij de Joyeuse. Pincoff, die een fascinatie koestert voor de Europese vorst Karel de Grote en zijn tien vrouwen/maîtresses, vertrekt met de noorderzon naar het zuiden. Hij is op de vlucht. Voor moslimfundamentalisten, zegt hij.

Het wordt niet echt een plezierreisje. De bemanning van de Joyeuse moet zich windstilte, troggen, depressies, een beschieting, warmte- en koudefronten laten welgevallen. Aan de wal zit men ondertussen ook niet stil. Muizenman en Lodderer hebben her en der nog niet-betaalde rekeningen uitstaan en proberen goed- dan wel kwaadschiks de cashflow in beweging te houden. En in Brussel zijn wakkere geesten op het spoor gekomen van een mysterieus een-tweetje tussen een Neelie Kroes-achtige Eurocommissaris en Pincoff.

Twee jaar na ontvangst van de Gouden Strop stelt Janssen in een interview dat de prijs ontegenzeggelijk druk op zijn schouders heeft gelegd. De norm voor een volgend boek is immers gesteld. ‘Ik moet het op z'n minst zien te evenaren. Aan de andere kant is het gemakkelijker, want een prijs opent deuren. De uitgever merkt het vooral zodra ze met mijn naam bij de winkels aankloppen. De Gouden Strop heeft een ongelooflijk goed effect. De prijs is door Tomas Ross en Rinus Ferdinandusse ingesteld om Nederlandse auteurs een steuntje in de rug te geven ten opzichte van de buitenlandse concurrentie. En het werkt.'

Bekijk hier de canon tot nu toe