De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 47. Stuk
Het Mercatus College in Rotterdam bestaat, al heet dat tegenwoordig het Albeda College. De school komt voor in de thriller Stuk (2008) van Judith Visser. Ook de namen van onderwijzers die in het boek voorkomen, zijn ‘geleend’ van docenten die op de school werkzaam waren of zijn. ‘Ik vond het gewoon leuk om die namen te gebruiken’, aldus Visser, zelf oud-leerling, in een interview.
Stuk, waarvan later een toneelbewerking en een film werden gemaakt, gaat over Elizabeth Versluys. Het 16-jarige meisje zit in klas 4b van het Mercatuscollege in Rotterdam. Ze wordt door een aantal klasgenoten op een gruwelijke manier gepest. Zo duwen ze zelfs bebloed maandverband in haar gezicht. Elizabeth lijdt hier enorm onder. Ze krijgt vreetbuien, begint haar haren uit te trekken en krijgt zelfmoordgedachten. Haar enige vrienden zijn haar rat Sattnin en haar internetvrienden.
Haar ouders zijn sinds een paar jaar gescheiden en haar moeder heeft zich op haar werk gestort om het verdriet te verdringen. Elizabeth raakt steeds meer geïsoleerd. Het enige positieve van haar klas is de aanwezigheid van Alec Leeuwenburg, een rustige, knappe jongen, die ouder en wijzer is dan de andere jongens. Hij heeft verkering met Riley Konings, een uitzonderlijk mooi, blond en ook nog lief meisje. Elizabeth stelt zich voor hoe het leven eruit zou zien als ze Riley was. Dat gaat zo ver dat ze nogal rigoureuze maatregelen neemt.
‘In Stuk vallen geen doden, maar spat het (innerlijke) geweld desondanks van bijna elke pagina’, schrijft recensent Arno Ruitenbeek. ‘De frustraties, leidend tot de complete ontsporing van het dikke pubermeisje Elizabeth, vormen stof tot nadenken over hoogst actuele zaken als anorexia websites, het huidige onderwijsbestel, de gevolgen van een scheiding van druk bezette ouders en pesten (als in: 'het bloed onder de nagels').’
Acteren op papier
Visser heeft behoorlijk veel research gedaan voor deze spannende roman, die genomineerd werd voor de Gouden Strop. Ze wilde dat het verhaal zo authentiek mogelijk zou zijn en daarvoor maakte ze ruimschoots gebruik van internet. Visser: ‘Elizabeth is bijvoorbeeld een gegeven moment dwangmatig bezig met afvallen. Om dit zo waarheidsgetrouw te beschrijven heb ik verschillende pro-ana sites bezocht. Websites, waar veelal jonge meisje, obsessief bezig zijn met afvallen. Vreselijk wat ze elkaar wijsmaken en hoe verwrongen hun schoonheidsbeeld is.’
Haar schrijfproces vergelijkt ze met acteren op papier. ‘Als een actrice een psychopaat speelt, ís ze dat toch ook niet? Ik verplaats me in mijn personages zoals een actrice dat doet bij het spelen van een rol. Ik schrijf in de ik-vorm, filmisch, zodat de lezer het verhaal voor zich ziet. Binnen de begrenzing van de personages ga ik dan los. In het acteren heb je het 'method acting', waarbij een acteur zich geheel verplaatst in een personage. Ik doe aan 'method writing'. Heel soms kan ik zo'n rol trouwens niet goed van me afzetten. Tijdens het werken aan Stuk, had ik - net als hoofdpersoon Elizabeth - een heel laag zelfbeeld van mezelf. Opeens vond ik mezelf dik en lelijk. Op een gegeven moment had mijn vriend er echt schoon genoeg van en hij zei: 'Is dat kutboek nog niet af?'''
Bekijk hier de canon tot nu toe
