Peter de Zwaan: Valentijn, voetbal en fuut

Alles moet een thema. Waarom? Geen idee. Waarschijnlijk die verdoemde tijdgeest. Als ik die ooit in mijn vingers krijg.

Nu zitten we weer met ‘Een kern van waarheid’, thema van de Nederlandstalige Thriller Tiendaagse. Moet bedacht zijn door iemand die vindt dat je het mensen niet moeilijk moet maken. Misschien (hopelijk) heeft hij gedacht: thema’s zijn flauwekul, maar als het moet dan moet het en daarom neem ik er een waar je alle kanten mee op kunt.

In ongeveer alles zit een kern van waarheid, zelfs in de uitspraken van mensen over wie je uit gemakzucht zegt dat ze pathologische leugenaars zijn.

Natuurlijk denk ik aan waar u nu ook aan denkt. Aan schrijvers. Die kunnen liegen. Alleen noemen ze het fictie, en dan mag het. Als ze het nu in tweets deden dan waren we er snel klaar mee. Maar ze doen het in boeken die vaak te dik zijn en vol zitten met zinnen waar je haar van uitvalt en met dialogen die puisten doen groeien.

‘Doe je zelf ook, De Zwaan.’

Zelfs daar zit een kern van waarheid in. Een heel kleine kern, natuurlijk, eentje die zo klein is dat-ie nauwelijks waarneembaar is met het blote oog, maar kern is kern en als je geouwehoer volhoudt dan wordt het waarheid. Lees de kranten maar. Ik heb het dit keer natuurlijk opnieuw over waar u aan denkt. Valentijnschrijvers.

Als ik aan het genre denk dan denk ik meteen aan feuilletons. Niets zo geschikt voor wekelijkse afleveringen als Valentijn. De krant die ik lees, voorziet er in en elke week smul ik. Even. Want ik mag er niet aan denken dat ik er bakken vol van moet verwerken. Te veel flauwekul, maar wel lucratieve flauwekul. Tien, twintig jaar geleden, als de CPNB leescijfers bekend maakte, hoorden we dat de thrillers beter werden verkocht dan de romans. De echte romans, moet ik zeggen, want als de voorzitter het woord thriller uitsprak dan hoorde ik altijd een zacht geknars van zijn tanden.

De roman was een echt boek, de thriller was zozo lala, maar beter verkocht, en over de bouquetreeks had niemand het.

Bouquet werd Valentijn en nu hebben we het er wel over, want we hebben ons van onze troon laten duwen door Prinsen op Witte Paarden. Een paar maanden geleden, toen een serie belangengroepen bij elkaar werd geveegd om verder te gaan als Auteursbond, werd lacherig gedaan over Valentijnboeken, maar er trad stilte in toen de voorzitter met enige nadruk zei dat niets beter wordt verkocht. Ik hoorde toen om me heen weer tandengeknars, maar ook ingehouden zuchten en een enkele kreun.

De thrillers, die ik liever misdaadromans noem, waren hun eerste plaats kwijt. Waar ze nu staan, weet ik niet, ik denk achter de Valentijnen, alles wat met de vreselijke woorden voetbal en mindfulness te maken heeft, kookboeken, tuinkruiden en de fladderende fuut.

Misdaadromans verkopen niet meer. Klamp een boekhandelaar aan en je zult het van hem horen. Een paar schrijvers doen het heel goed, maar de rest ... hopeloos.

We hebben nu een Tiendaagse en wedden dat ik ergens kan lezen dat het toch zo slecht niet gaat? De moed ergens inhouden is altijd mooi, maar lijkt me tijdverspilling. Nuttiger zijn pleidooien voor het bannen van Valentijnboeken (en voetbal, mindfulness, koken, kruiden en de fuut) waardoor we onze eerste plaats terugkrijgen, voor het negeren van schrijvers die voor eigen rekening rondklungelen en in hun woonplaats plankruimte innemen omdat ze een boekhandelaar hebben platgekletst en voor het links laten liggen van uitgevers die meer belangstelling hebben voor de inzichten van hun verkopers dan voor de kwaliteit van manuscripten.

Onzin allemaal? Ha. Dat is de ellende van het thema van de Tiendaagse: de kern van waarheid ligt niet altijd voor het grijpen.