Onder invloed: de rol van drugs in thrillers en true crime

War on drugs  

In de jaren ’70 opende president Nixon zijn aanval op het groeiende drugsgebruik van de Amerikanen door de Drug Enforcement Administration (DEA) in het leven te roepen. De ‘war on drugs’ ging van start. Jaarlijks worden in de Verenigde Staten een miljoen mensen opgepakt in verband met overtreding van de drugswet. De schrikbarende cijfers houdt de gemiddelde Amerikaan echter niet tegen om een lijntje te snuiven of andere verdovende middelen te gebruiken.  

Op het gebied van Amerikaanse misdaadfictie is er vaak een prominente rol weggelegd voor de DEA-agent. Zo schreef Don Winslow de misdaadroman Het kartel over de onstabiele staat van Mexico, een land dat dag in dag uit wordt geconfronteerd met de fatale gevolgen van drugskartels. Journalisten, politici en agenten worden door hun beroepsstatus voor een keuze gesteld: ze leven in doodsangst door de beslissingen die ze nemen of verkopen hun ziel aan één van de kartels. Gedurende een periode van tien jaar deed Winslow onderzoek naar de werkwijze en het ontstaan van drugskartels, waardoor deze roman leest als een true crime documentaire waarbij de werkelijkheid veel gekker kan zijn dan je ooit voor mogelijk had gehouden.  

Het is de achtergrond waarmee voormalig privé detective Winslow zijn roman begint. Centraal staat Adán Barrera, leider van het El Federación-kartel, die na een spectaculaire ontsnapping uit de gevangenis zijn imperium opnieuw wil opbouwen. DEA-agent Art Keller besluit alles op alles te zetten om Barrera opnieuw achter de tralies te krijgen.  

Twee weken na de verschijning van Het kartel in de Verenigde Staten ontsnapte Joaquín Guzmán, de beruchte leider van het Sinaloakartel. ‘El Chapo’ ontsnapte op spectaculaire wijze door een 1,5 kilometer lange tunnel die werd gegraven door handlangers en uitkwam onder de douche in de cel van Gúzman. De tunnel was zelfs voorzien van trappen en een geavanceerd ventilatiesysteem. Het hield Gúzman echter niet tegen en hij ontsnapte enkele maanden later opnieuw door weg te vluchten via een riool. Diezelfde dag werd hij alsnog gearresteerd door mariniers toen hij weg wilde rijden in een auto. Don Winslow baseerde zijn hoofdpersonage Barrera op deze Mexicaanse kartelleider.

Onder invloed van televisieseries

Tot zijn dood was Pablo Escobar (1949-1993) de grootste en rijkste drugsbaron ter wereld. Honderden onschuldigen werden door hem en zijn Medellín-kartel om het leven gebracht. De Colombiaan is de laatste maanden weer een veelbesproken figuur dankzij het succes van de Netflix-serie Narcos, waarin zijn flitsende leven gekenmerkt door drugshandel, macht en geweld op filmische wijze wordt weergegeven. Journalist Nico Verbeek woont al ruim 20 jaar in Medellín. Hij was getuige van de opkomst van de drugskartels en schreef hierover in verschillende true crime boeken. In 2015 verscheen Pablo Escobar, waarin Verbeek het levensverhaal van de Colombiaan vertelt en op zoek gaat naar de ‘echte’ Escobar.

Maar de serie die de meeste mensen in verband zullen brengen met drugshandel is Breaking Bad. Scheikundeleraar Walter White kiest voor een leven als drugsdealer en producent als hij te horen krijgt dat hij een terminale vorm van longkanker heeft om zijn familie financieel gezien goed achter te laten. Samen met Jesse Pinkman, een oud-leerling, stort hij zich in de handel van crystal meth. Walters zwager Hank is echter werkzaam als DEA-agent, waardoor Walter op zijn tellen moet passen. Breaking Bad wordt nu al gezien als één van de meest memorabele misdaadseries aller tijden en werd bekroond met vele prijzen.

Nederland, drugsparadijs?

Eerder deze week publiceerde Europol een nieuw rapport over de drugslijnen die binnen Europa te vinden zijn. De conclusie: Nederland is momenteel de belangrijkste producent, verwerker en doorvoerder van drugs naar onze buurlanden. De drug MDMA is één van de grootste exportproducten.

In 2010 maakte Nederland kennis met de misdaadserie Penoza waarin Carmen van Walraven (gespeeld door Monic Hendrickx) ontdekt dat haar man een veel grotere rol in de onderwereld heeft dan ze dacht. Zo handelt hij in grote partijen drugs die doorverkocht worden aan andere partijen. Na de dood van haar man krijgt ze verschillende schuldeisers en bedreigingen aan haar adres. Ook justitie zet haar stevig onder druk en garandeert alleen bescherming als zij getuigt tegen de compagnons van haar man. Scenarioschrijver en bedenker van de serie Pieter Bart Korthuis bracht een gelijknamige thriller in boekvorm uit waar in 300 pagina's het verhaal van het eerste seizoen wordt verteld. De Nederlandse productie heeft veel succes en in september 2017 zal het vijfde seizoen te zien zijn. Ook de Verenigde Staten waren gecharmeerd van de serie en baseerden een Amerikaanse versie, getiteld Red Widow, op het verhaal.

Nederlandse thrillerschrijvers weten hun plots dan ook goed vorm te geven in dit drugsparadijs. De onconventionele rechercheur Jessica Haider, seriepersonage in vijf thrillers van Corine Hartman, hield zich bijvoorbeeld overeind door coke en whisky, terwijl René Appel in zijn thriller Schone Handen de charmante drugsdealer Eddie opvoert. Heleen van der Kemp laat in haar vierde thriller Bijwerking rechercheur Britt Franken onderzoek doen naar een nieuwe partydrug. 

True crime

In hun true crime-boek De Wietindustrie beschrijven Michiel Panhuysen en Nicole Maalsté de veranderende houding tegenover coffeeshops en het Nederlandse drugsbeleid. De inval in 's werelds grootste coffeeshop Checkpoint in Terneuzen in mei 2008 luidt het begin van een nieuw tijdperk in. Justitie opent de jacht op de coffeeshops en bestempelt ze als criminele organisaties. De politie rolt ondertussen duizenden illegale hennepplantages op.

Zomaar een greep uit true crime van eigen bodem waarin de drugshandel een belangrijke rol speelt: Mocro maffia van Wouter Laumans en Marijn Schrijver, De BV Bruinsma van Hendrik Jan Korterink, De Godmother van Bart Middelburg, Stanley Hillis van Denise Mosbach en Het kartel van de narcos van Nico Verbeek. 

Met je neus in de poeder, uhh, boeken...

Voor thrillerschrijvers is de duistere wereld van drugshandel een setting die de laatste jaren steeds meer gebruikt wordt. De zuidelijke landen zijn leiders in dit segment, maar met deze selectie van thrillers zal je als lezer zeker onder invloed raken…

Nachtgoud van Michael Connelly (1995)
De straten van Los Angeles worden overspoeld door een nieuwe, levensgevaarlijke drug. Wanneer een van de leden van de narcoticabrigade zichzelf van het leven berooft, voert het onderzoek Harry Bosch naar Hollywood Boulevard, waar onder broeierig neonlicht de straatdealertjes en goedkope hoertjes krioelen. Het geheim waar Boch naar zoekt, ligt deze keer echter niet tussen de smoezelige trottoirtegels van verlaten stegen, maar bij de bron van die nieuwe drug, een laboratorium aan de grens met Mexico. Bosch gaat erop af, maar de 'Paus van Mexicali' zit echter niet op pottekijkers te wachten. In een beangstigend harde confrontatie met de drugbaron en de zijnen, kan Bosch zijn in Vietnam geleerde vaardigheden weer eens opfrissen.

De koningin van het zuiden van Arturo Pérez-Reverte (2003)
De mooie Mexicaanse Teresa Mendoza is de jonge vriendin van een drugspiloot. Wanneer hij wordt vermoord, en zij met de dood bedreigd wordt, vlucht ze met hulp van een vriend naar Spanje. Ze belandt er in de hasjsmokkel en wordt gedwongen een gevaarlijk spel te spelen. Teresa groeit uit tot een meedogenloze drugsbarones met een kolossaal imperium van Mexico tot Spanje en verwerft wereldfaam als 'De koningin van het zuiden'. In de harde drugswereld krijgt ze de mannen er al snel onder, deze koele Mexicaanse, die opwindender is dan menig andere vrouw. Maar wil ze werkelijk zo leven? Op het hoogtepunt van haar succes erkent Teresa dat ze eenzaam is en dat ze haar eer, haar ziel en haar menselijkheid verraden heeft. Op hetzelfde moment wordt ze geconfronteerd met een moeilijke keuze waarbij ze de dood van haar geliefde alsnog kan wreken.

Het 25ste uur van David Benioff (2003)
Monty Brogan, een jonge drugsdealer uit New York, staat een gevangenisstraf van zeven jaar te wachten. Tijdens zijn laatste uren als vrij man neemt hij afscheid van zijn vrienden, zijn zakenpartners en zijn vriendin, en haalt hij herinneringen met hen op. Tegelijkertijd staat hij voor een onmogelijke keuze: moet hij vluchten, met als gevolg dat hij zijn vader "die borg voor hem staat" financieel ruïneert? Of moet hij zich voorbereiden op een leven vol geweld in de gevangenis? 

Kanarie van Duane Swierczynski (2015)
Cum laude-student Sarie verleent haar vriendje een gunst en raakt per ongeluk verzeild in een drugstrip. Agent Wildey arresteert haar, maar doet haar een voorstel: als ze niet naar de cel wil, moet ze maar undercover drugsinformante worden. Sarie leert snel en ontpopt zich tot een ijverige informante. Maar Wildey wil snel carrière maken en stuurt Sarie ongewild in een hinderlaag. Opgejaagd door zowel moordlustige dealers als genadeloze politieagenten, staat Sarie er alleen voor, met enkel de kennis die ze de afgelopen weken heeft opgebouwd. Sarie besluit wraak te nemen... 

Benieuwd geworden naar Het kartel van Don Winslow? Op Hebban maak je kans op een exemplaar van deze misdaadroman! Bekijk het kader rechts naast dit artikel voor meer informatie.