Op naar een diverser thrillergenre!
Over Martijn
Martijn is redacteur en schrijfwedstrijdencoördinator van Hebban. Daarnaast is hij auteur en samensteller, schrijfdocent (bij de Schrijversacademie en ArtEZ), Taekwon-Do master (7e dan zwarte band) met zijn eigen school in Groningen: Sung Zang en scout voor African Literary Agency (speculatieve auteurs van het Afrikaanse continent).
Door Martijn Lindeboom
Op Hebban.nl beschouwen we het speculatieve genre vaak als een onderdeel – of toch ten minste een neefje – van de thriller. Vaak zijn speculatieve verhalen, net als thrillers, plotgericht en gebeuren er spannende dingen: actie, ontdekkingen, intriges, gevechten, moord, doodslag en onderzoeken. Natuurlijk in vaak wat andere setting, zoals de toekomst, een andere wereld, of met andersoortige personages, zoals allerlei wezens met bijvoorbeeld magie of bijzondere technologie. Heel vaak overlappen de genres ook echt: een sciencefictiondetective, een spionage-intrige in een magisch koninkrijk of serialkillerhorror met een bovennatuurlijk randje.
Het thrillergenre en het speculatieve genre hebben nog een overlappende eigenschap in Nederland: de auteurs zijn voornamelijk wit. Dat viel me al op bij de Harland Prijs en bij de speculatieve boeken die door Nederlandstalige auteurs gepubliceerd worden. Bij de Goeken Prijs (voorheen Zilveren Strop) en spannende boeken is dat niet anders. En dat vind ik toch vreemd.
Ik besprak die constatering met auteur Vamba Sherif, die ik ken van het Afrofuturistische festival Other Futures, en samen hebben we het initiatief genomen om op zoek te gaan naar een breder auteursveld: speculatieve verhalen van auteurs met roots over de hele wereld. Ons boekvoorstel werd onmiddellijk omarmd door uitgeverij De Geus en we gingen aan de slag om auteurs te werven.
'We roepen met de bundel dan ook schrijvers, lezers én uitgevers op om breder te kijken, niet alleen maar witte auteurs te zien staan en ook schrijvers van kleur meer kansen te geven.'
Nou ben ik zelf natuurlijk ook wit en geprivilegieerd, dus ik heb me wel eens afgevraagd of ik dan de geschikte persoon ben om wat aan dit fenomeen te gaan doen. Die vraag kwam ook aan de orde tijdens een radio interview door Natasja Gibbs in De Nieuws BV. Daar kreeg ik veel reacties op, allemaal positief: het is juist goed dat een witte auteur zich ook inzet voor diversiteit. Ik ben er dan ook trots op dat ik mijn steentje zo kan bijdragen.
In februari 2023 werd de bundel De komeet gepubliceerd, met het titelverhaal van W.E.B. Du Bois als inspiratiebron (vertaald door Adiëlle Westercappel). 'The Comet' is een kort sciencefictionverhaal uit 1920, waar een komeet over New York raast en vrijwel iedereen om het leven komt. Een zwarte man en een witte vrouw zijn op elkaar aangewezen om te overleven, terwijl ze in de gesegregeerde samenleving van die tijd normaal nog niet eens een blik zouden kunnen wisselen zonder dat hij gelyncht zou worden. Met de 'wat als?'-vraag die centraal staat in sciencefiction, wist Du Bois zijn eigen tijd te onderzoeken, door bestaande barrières weg te halen.
Met deze bundel hebben we proberen te bewijzen dat speculatieve fictie helemaal geen witte aangelegenheid hoeft te zijn. We roepen met de bundel dan ook schrijvers, lezers én uitgevers op om breder te kijken, niet alleen maar witte auteurs te zien staan en ook schrijvers van kleur meer kansen te geven. Volgens een vier sterren-recensie in de Volkskrant is die opzet in elk geval gelukt. Recensent George van Hal schrijft:
'Een geslaagde poging om sciencefiction diverser te maken.'
Als dat in het speculatieve genre kan, waarom dan niet ook in het thrillergenre? Wellicht is het tijd voor een bundel met spannende verhalen van Nederlandstalige auteurs met roots over de hele wereld?
Wie weet een goed verhaal dat als basis kan dienen, net als 'The Comet'? En welke auteurs zouden dan een verhaal moeten leveren?
De komeet
Diverse auteurs
De komeet bevat veertien Nederlandstalige verhalen die in reactie op Du Bois zijn geschreven. Meerdere zijn behalve speculatief ook zeer spannend, zoals:
'Terugkeren' van Rashid Novaire: een VOC-schip komt aan op de Afrikaanse kust en de Nederlandse handelaar denkt een rijke goudbron op het spoor te zijn. Maar is het welkom dat hij krijgt wel zo vriendelijk als het lijkt?
'Achter het schild' van Dido Michielsen: in een nabije toekomst waar steeds nieuwe virussen het leven onvoorspelbaar maken, wordt een vrouw gescheiden van haar kind door de uitbraak die de schilden dicht laat klappen. Hoe ver zal ze gaan om haar kind te redden?
'Wat moeten wij met de wolf & hoe maken wij van hem een Nederlander?' van Roderick Leeuwenhart: in de toekomst worstelt men nog steeds met de balans tussen roofdier en gehouden dier, maar de oplossing is nu heel anders: de wolf intelligenter maken, zodat hij zich naar onze normen en waarden gaat gedragen. Maar een schaapsherderin is het daar agressief mee oneens.
'Zonnekind' van Clarice Gargard: Rhys ontmoet haar alterego en wordt meegesleurd in een missie om de wereld en henzelf te redden.
'Gloed van de wederhelften' van Vamba Sherif en Martijn Lindeboom: in een door een komeet verwoest Groningen zijn twee vrouwen op zoek naar antwoorden en elkaar. Waar leidt die mysterieuze gloed hen naartoe?
De Thriller Weken
In aanloop naar de zomer staan tijdens de Thriller Weken spannende boeken centraal in de boekhandel en de bibliotheek, onder anderen met de Top 10 die speciaal door boekhandelaren is samengesteld. Bij lezerscommunity Hebban zijn extra interviews met thrillerauteurs te vinden, listmania’s en thrillerleesclubs. Ook biedt Hebban het gratis Thriller Weken e-book aan. De Thriller Weken is de opvolger van de Thriller Tiendaagse en vindt plaats van 26 mei tot en met 18 juni.
