Op zoek naar diversiteit in het speculatieve genre
Vamba Sherif is een Nederlandse schrijver en komt oorspronkelijk uit Liberia. Samen met Ebissé Rouw stelde hij de bundel Zwart – Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen samen, vol met verhalen, ervaringen, essays en herinneringen van zwarte schrijvers in en uit Nederland en Vlaanderen. Eerder was hij de curator van het literaire programma van festival Other Futures, dat zich in 2018 richtte op Afrikaanse sciencefiction. Hij heeft een oproep.
Vamba: 'Sciencefiction- en fantasyliteratuur is in opmars. Vooral onder schrijvers in Afrika en de Afrikaanse diaspora. Bijna een eeuw geleden schreef de grote Afro-Amerikaanse intellectueel W.E.B. Du Bois een dystopisch liefdesverhaal, The Comet (1920). Het ging over een zwarte man die verliefd werd op een witte vrouw. Om de liefde te laten slagen in een wereld die gebukt ging onder racisme moest er een ramp plaatsvinden die de helft van de mensheid uitroeide. Dubois was een product van zijn tijd.
In onze tijd, in het met de Hugo Award bekroonde boek Binti, van de Amerikaans-Nigeriaanse Nnedi Okorafor, is het een Himba meisje die een missie naar de ruimte leidt. Dit is wat deze tijd mogelijk maakt. Er is veel veranderd.
Naast Okorafor, zijn er grote namen zoals Nalo Hopkinson, N. K. Jemisin (die drie jaar achter elkaar de Hugo Award voor het beste boek won met haar 'Gebroken Aarde'-trilogie), Samuel Delany en veel anderen die met hun verhalen onze fantasie verrijken.'
Falling in Love with Hominids van Hopkinson is een verhalenbundel, waar ze haar talent als verhalenverteller demonstreert. Caribische mythen wisselt ze af met verhalen over kinderen in een dystopische wereld waar volwassenen monsters worden, onverzadigde geesten in een winkelcentrum en het herderen van kippen die af en toe vuur spuwen.
De bekroonde trilogie van Jemisin opent met Het vijfde seizoen, dat vanuit drie perspectieven vertelt over een wereld waar magiërs steen en bodem kunnen manipuleren. Dat vader aarde daar niet van houdt, uit hij door af en toe een verschrikkelijk 'vijfde seizoen' vol met aardschokken en vulkaanuitbarstingen over de mensheid uit te storten.
Delany heeft vele prijzen gewonnen, waaronder de Nebula en Hugo Awards. Zijn verhalen hebben vaak ras, identiteit en seksualiteit als thema. Dhalgren is waarschijnlijk zijn bekendste boek, een psychedelische reis door een stad die voortdurend lijkt te veranderen en waar soms twee manen en soms een monsterachtig grote rode zon aan de hemel staan.
'In De rook die dondert, de debuutroman van Namwali Serpell, begint het verhaal in het Afrika van nu en reikt tot ver in de toekomst. Afrikaanse schrijvers zowel op het continent als in het diaspora zijn de mogelijkheden van sciencefiction en fantasy aan het ontplooien. Diversiteit is in opkomst, zelfs in landen waar racisme en discriminatie grote problemen vormen, zoals in de Verenigde Staten. Hoog tijd dat dat in Nederland en Vlaanderen ook loskomt!
Waar zijn de stemmen in het Afrikaanse diaspora in de Lage Landen? De stemmen van mensen uit de Caraïbisch gebied, de Noord-Afrikanen? Dit is een oproep aan ons allemaal om de mogelijkheden van sciencefiction en fantasy te verrijken en zo nodig te herdefiniëren.'
De Harland Awards schrijfwedstrijd lijkt ons een prachtige gelegenheid om al die diverse stemmen te laten horen. Je hebt nog drie weken om een verhaal in te sturen!
