Patricia Snel brengt Singapore tot leven in 'De expat'

Na haar debuutroman Verblind (2010), verhuisde ze met haar partner naar het rustieke Dwingeloo in Drenthe, waar ze haar tweede thriller De intrigant bedacht en schreef. De daarop volgende verhuizing naar Singapore, eind 2010, leverde haar de inspiratie voor haar derde boek, De expat, dat nu in de winkels ligt. Een spannend boek waarin integratie, seksindustrie en mensenhandel in Azië centraal staan. Ze afficheert zichzelf als “een vrouw zonder plan”. Maar voor iemand die de dag leeft en niet vooruit kijkt, heeft Patricia Snel veel bereikt. Waar eerst alle ogen op haar persoon waren gericht, daar trekken nu haar boeken alle aandacht. Een prettige ontwikkeling.

Het gesprek vindt plaats in de ruime maar duistere lounge van een hotel in Amsterdam-Zuid. Diep verscholen achter hekken en hoge bomen. De tegenstelling is groot met de zonovergoten brink van het Drentse dorp Dwingeloo waar we elkaar ruim twee jaar geleden troffen. Patricia Snel oogt echter nog precies hetzelfde. Haar blonde haren hoog opgestoken en een stralende glimlach. Volkomen onthaast, ondanks haar drukke agenda. Want druk heeft ze het met de promotie van haar nieuwste boek De expatwaarvoor ze vanuit Singapore is overgevlogen.

PERSOONLIJK
Praten met Patricia over haar boeken heeft onvermijdelijk een persoonlijk karakter omdat haar boeken deels een weerspiegeling zijn van haar eigen ervaringen. Zo leidde haar kennismaking met een drugshandelaar tot het verhaal dat is vastgelegd in Verblind, was haar verblijf in Dwingeloo met alle strubbelingen die daarmee samenhingen aanleiding voor haar boek De intrigant, en is haar huidige woonplaats Singapore de inspiratiebron voor haar boek De expat.

Patricia: ‘Ik ben altijd op zoek naar een actualiteit om over te schrijven, dat zie je terug in mijn boeken. En zo kwam ik in Singapore die mensenhandel op het spoor. Ja, ik woon in Singapore en wie kent Singapore nu goed? Ja, de koningin is er pas geweest, dus het is nu iets meer in het nieuws. Ik vind het leuk om die wereld die niet iedereen kent te laten zien. Ik zeg niet dat niemand het platteland kent of niemand de wietteelt, maar als decor vind ik het leuk om een wereld te beschrijven die ikzelf heb leren kennen. Maar wat er in dat decor gebeurt heeft weer niets met de werkelijkheid te maken, dat is mijn fantasie. Mijn boeken zijn een mix van werkelijkheid en fantasie.’


DRENTHE
In De intrigant en in een enkele regel in De expat refereert Patricia aan een aantal moeilijkheden met het leven op het platteland en de relatie met ambtenaren.

Patricia: ‘Nou ja, het is algemeen bekend dat je als westerling natuurlijk in 1e instantie altijd anders naar je gekeken wordt. Ze kijken de kat uit de boom. Die gemeenschappen zijn hecht. Er is een spanningsveld. Er wordt van je verwacht als je daaraan deelneemt. Dat heb je te respecteren, want zo gaan die mensen met elkaar om. En daar kon ik maar ten dele in meegaan. Maar ik ben niet iemand die kabouters op palen gaat zetten (haha).. Men wipt daar gewoon even bij elkaar aan. De eerste keer dat dat bij mij gebeurde, kwam ik net onder de douche vandaan. Ineens stond de buurvrouw midden in de kamer. Het is niet erg, maar daar houd ik dus niet van. Sindsdien had ik de achterdeur op slot. Dat neemt niet weg dat als ik weer naar Nederland zou teruggaan, dan zou ik toch weer daar gaan wonen.’

EXPATLAND VOOR DUMMIES
Het lijkt een grote stap, van het platteland naar een wereldstad met miljoenen inwoners. Maar volgens Patricia valt het mee. ‘Ik moet zeggen dat van Amsterdam naar Dwingeloo een grotere stap is dan van Dwingeloo naar Singapore. Maar we zijn verhuisd voor het werk van mijn geliefde. Het was wat ze zeggen een hele uitdaging. Het ene moment wisten we nog van niets en zes weken later zaten we in Singapore. We hebben ons huis verhuurd en onze auto verkocht en zijn in het diepe gesprongen. Ik was nog nooit in Singapore geweest en kende er niemand. Gelukkig was Singapore een heel gemakkelijk land om te aarden. Een expatland voor dummies. Alles is er geregeld, het is keurig, schoon, lage criminaliteit, gemakkelijk te bereizen. Je leert er veel van door zo’n stap te maken. Een goed avontuur. Ik heb Singapore leren kennen op de fiets. Een ideaal vervoermiddel om de stad te leren kennen. Het is relatief gezien een kleine stad hoor. Het is 45 bij 65 kilometer en het centrum is veel kleiner. Het is een hele groene stad. De randen zijn allemaal parken en jungle. Wij wonen in het centrum, waar alles is en alles gebeurt.’

HETLEVEN VAN EEN EXPAT
Als je hier komt wonen leer je heel snel mensen kennen. De buitenlanders hebben natuurlijk allemaal hun familie en zekerheden achtergelaten. Er is overigens verschil tussen de buitenlanders die daar wonen. Je hebt de expats die er tijdelijk wonen en die er voor bedrijven werken die alle onkosten vergoeden. En je hebt mensen zoals Guido en ik die onze huur niet vergoed krijgen, geen pensioen, geen auto of verzekeringen. We moeten alles zelf betalen. We zijn gewoon naar een ander land verhuisd. We noemen onszelf mondiale werkers. Maar wat ik in mijn boek het meeste beschrijf is de archaïsche expat, dat is de expat Gooische vrouwen in het kwadraat, met auto, scholen, alles betaald, Hollandse Club, Hollandse vrienden, Die zitten vaak in het reservaat, meer buiten het centrum. Wij zitten in het centrum dat we voor de grap de Bijlmer noemen. Het is wel opvallend dat nationaliteiten elkaar blijven opzoeken. Als ik vanuit mijn appartement naar beneden kijk, dan zie ik bij het zwembad Japanners bij Japanners, Zweden bij Zweden, Chinezen bij Chinezen en Nederlanders bij Nederlanders. Dat doe je omdat je van alles en iedereen weg bent en je iets zoekt wat je met elkaar gemeen hebt. En bovendien weten expats dat ze op een gegeven moment toch weer het land uitgaan. Dus je contacten blijven voornamelijk beperkt tot taxichauffeurs en andere mensen uit dienstverlenende sektoren. Ik denk dat ik eigenlijk nog het meeste heb opgestoken van praatjes met taxichauffeurs. Van hen hoor je wat er onder de mensen leeft. Daar zou ik nooit achter zijn gekomen als ik in een eigen auto rond zou rijden. Maar het leven is er, net als in heel Azie, hard. In Singapore had de metro onlangs twee uur vertraging omdat er iets was uitgevallen. Meteen werd het hele management ontslagen. Ja, de stad is er van afhankelijk. Hop wegwezen. Dat is de downside van dat soort oorden.’

(ON)TROUW
In De expat beschrijft Patricia dat veel mannen relaties aanknopen met Aziatische meisjes, wat gekscherend de yellow fever wordt genoemd. ‘Ja, dat zie ik echt. Mannen reizen veel en overal zijn karaokebars en gewone bars. Daar hangen meisjes rond, prachtig aangeklede poppetjes, mooie figuurtjes, mooie gezichtjes, tiptop verzorgd die een westerling aan de haak willen slaan om hun armoede te ontstijgen. Dus ik snap die meisjes wel, ook al gaan ze met onooglijke, vieze, vette mannen. Heeft ze een Louis Vutton-tasje. Heeft ze het gemaakt. En hij ook. Dus het is wel een symbiose, maar ik vind het niet smakelijk.’

THEMATIEK
In de eerste twee boeken van Patricia zijn de terugkerende thema’s liefde, corruptie en integratie. Thema’s die ook in De expat aanwezig zijn. Zelf omschrijft Patricia haar verhaal in het kort als ‘een beklemmend verhaal over eenzaamheid, hebzucht en liefde.’ Ze denkt even na: ‘ En met hebzucht bedoel ik dan de mensenhandel van Julia’s overbuurman Dave en de financiële malversaties van haar man Paul. De eenzaamheid vind je in de persoon van mijn hoofdpersoon Julia, ver van haar familie, niet in staat een baan te vinden. En dat is een reëel beeld. Dat gebeurt veel met de vrouwen van expats in Singapore. Ik heb geprobeerd de bovenlaag, het gladde, het sophisticated leven, het zogenaamde hoogpolige tapijt van Singapore op te tillen en ook de onderkant te laten zien. Ik wilde de mix van de enorme luxe in tegenstelling tot de enorme armoede en de uitbuiting aan de onderkant laten zien.’

MENSENHANDEL
Eén van de aspecten van de onderkant van Singapore is de mensenhandel. Er is een levendige handel in jonge meisjes en vrouwen die in de prostitutie terecht komen of die als laag betaalde hulp in de huishouding van rijke mensen terecht komen, waar ze een veelal mensonwaardig bestaan hebben. Patricia Snel : ‘Er is een stichting waar ik contact mee heb gehad en ik heb gesproken met een aantal Nederlandse vrouwen die daar gewerkt hebben. Ik ben in de huizen geweest , de shelters waar de meisjes die slachtoffer van prostitutie zijn, opgevangen worden. Ik heb met die meisjes gesproken. Ik ben in die buurten geweest. Ik heb wandelingen gemaakt met gidsen. En ik heb er natuurlijk veel over gelezen. Het probleem van handel in kinderen is enorm. Wereldwijd worden er jaarlijks 30 miljoen meisjes, jonge vrouwen en ook wel wat jongens verhandeld. Dan hebben we het echt over slachtoffers van seksuele uitbuiting. In Singapore worden met name de maids, de vrouwelijke huishoudelijke hulpjes, en de jonge mannen in de bouw als slaven verhandeld. De bouwvakkers komen grotendeels uit Sri Lanka en Bangladesh en de maids zijn voornamelijk Filipijnse meisjes. Met name die laatste categorie is slachtoffer van geestelijke en fysieke mishandeling. Ze worden uitgehongerd, moeten zeven dagen per week werken, moeten hun paspoort inleveren, worden gechanteerd. In heel Zuidoost Azië is de toestand schrikbarend. Ik beschrijf het allemaal in mijn boek. Er zijn organisaties dag in dag uit mee bezig. Het vreemde is dat er geen wetten zijn die prostitutie verbieden. Er is dus ook geen handhaving of vervolging van pooiers of mensenhandelaren. Het probleem wordt overigens wel erkend in Singapore, maar er wordt niets aan gedaan.’

FOUTE MAN
In Verblind is er sprake van een vrouw (Sophie) die verveeld raakt in haar relatie met een saaie advocaat. Zij valt als een blok voor een knappe tennisleraar annex wiethandelaar. Wat volgt is een passievolle verhouding die Sophie meetrekt in gevaarlijke criminele activiteiten. Het gegeven van de seksueel aantrekkelijke foute man speelt ook in De expat weer een centrale rol. Hoofdpersoon Julia, keurig getrouwd met Paul, heeft geen werk, verveelt zich en doodt haar tijd door met een verrekijker naar haar overbuurman te kijken. Zij raakt seksueel door hem geprikkeld en als zij de woest aantrekkelijke buurman Dave in het echt tegenkomt geeft zij zich over aan een zinderend seksueel avontuur. Helaas blijkt foute Dave de spil te zijn in een bloeiende mensenhandel, waar Julia tegen haar wil bij betrokken raakt. In een eerder gesprek zei Patricia over de aantrekkingskracht van foute mannen: ‘Ik denk dat veel vrouwen worstelen met sleur: ze zijn zoveel jaar getrouwd, hebben kinderen, ze vinden dat ze moeten sloven. En dan denk ik dat dat soort fantasieën over foute mannen ontstaan. Het zijn vluchten uit de realiteit. De een gaat fantaseren, de ander brengt het in praktijk. De een gaat aan de drugs, de ander gaat vreemd. Dat soort reacties komen daaruit voort. Het zijn universele vrouwengedachtes, dus is het niet vreemd dat vrouwelijke auteurs, tijdens het creatief proces waarbij ze terugvallen op fantasie en emotie, dat gegeven een rol laat spelen. Bovendien hebben foute mannen allemaal wat gemeenschappelijks, namelijk charisma, charme, humor. Het zijn mannen die ook echt binnenkomen als ze een kamer binnenstappen. De keerzijde is dat ze meedogenloos zijn. Narcistisch. Maar, dat erotiseert. Vrouwen voelen zich aangetrokken tot dat soort mannen omdat ze net even spannender lijken. Dat gegeven fascineert mij kennelijk. Maar ik observeer het ook vaak. Zeker in het buitenland.’

ANGST
Als Julia ontdekt dat foute Dave vermoedelijk zijn huishoudelijke hulp mishandelt probeert ze ver bij hem uit de buurt te blijven. Toch komt ze in een situatie terecht dat ze bijna weer met hem naar bed gaat. Als het samenzijn, bij gebrek aan een condoom, op niets uitloopt en Dave haar bedreigt wordt ze doodsbang. Een angst die later een steeds grotere voedingsbodem krijgt als ze merkt dat Dave zijn huishoudelijke hulp heeft vermoord en dat hij vermoedt dat Julia te veel weet. De angst van Julia is door Patricia Snel intens voelbaar en natuurgetrouw beschreven. In het tv-programma Het mooiste meisje van de klas bevestigt Patricia het vermoeden dat ze zelf ooit slachtoffer is geweest van geweld. Haar relatie met een knappe tennisspeler die buitenproportioneel jaloers was en haar als bezit claimde, was een gewelddadige relatie waarbij Patricia de nodige klappen kreeg. :’Ik was ook bang voor hem. Hij zei dat hij mij zou vermoorden als ik wegging en ik geloofde hem. Ik heb 2½ jaar in angst gezeten, en dat deel van mijn leven weggegooid.’ De scenes waarin de angst van Julia wordt vormgegeven zijn zo beklemmend dat de lezer zich geheel met de bange vrouw kan identificeren. Het is het zoveelste voorbeeld van de verwevenheid van realiteit en fantasie in de boeken van Patricia Snel.

FANTASIEFIGUREN
Het romanpersonage Dave is net als alle andere personages ontsproten aan de fantasie van Patricia: ‘Je zou kunnen zeggen dat mijn overbuurman in Singapore de aanzet heeft gegeven voor het ontstaan van mijn romanpersonage. Mijn overbuurman was altijd thuis. Dan ga je denken hoe komt ie aan zijn geld? Als hij niet werkt moet het iets met criminaliteit te maken hebben. En toen fantaseerde ik er de link met mensenhandel bij en het naar elkaar gluren met verrekijkers. In mijn boek is hij een gewelddadige psychopaat met een charmant uiterlijk. Maar in principe zijn al mijn figuren dus gefantaseerd.’

SPANNING
Het verhaal van De expat is een heerlijk, chronologisch verteld verhaal. Slechts af en toe onderbroken door pagina’s waarin een mysterieus personage bezig is met het organiseren van paspoorten en vermoedelijk dus mensenhandel. Gedurende de eerste 80 pagina’s beschrijft Patricia de sfeer, krijgen de karakters inhoud en wordt het leven in Singapore beeldend beschreven. Het is merkwaardig genoeg heel spannend zonder dat er ogenschijnlijk veel spannende elementen geïntroduceerd worden. Er is over nagedacht, zo blijkt. Patricia: ‘Voordat ik een verhaal ga schrijven is het meestal voor mij duidelijk wat de plot is. Ik ken het begin en het einde. Ik heb het verhaal in hoofdstukken ingedeeld zodat ik weet wat waar gebeurt. Ik weet dus waar ik de spanning ga opbouwen, waar ik hem vasthoud. Ik zet dat in een schema. Maar, dit is nu mijn derde boek en ik merk dat ik de spanning heel intuïtief opbouw. Het voelde voor mij niet goed om in het begin al zoveel actie op te voeren. Ik heb het verhaal rustig opgebouwd omdat ik eerst de relatie tussen de personages vorm wilde geven. Pas daarna kon daar van alles uit voortvloeien. Ik durf momenteel meer op mijn intuïtie te vertrouwen dan bij mijn eerste twee boeken. Dat zorgt voor een natuurlijke opbouw.’

DISCIPLINE
Patricia is van oorsprong een zeer gedisciplineerd werker. Dat is volgens haar niet veranderd in Singapore: ‘Het enige dat anders is, is dat je voornamelijk buiten leeft. Je hebt dus snel de neiging om ergens even te gaan lunchen of vanwege het mooie weer even iets buiten te gaan doen. Alleen had ik in Nederland een bedrijfje en daarom moest ik mijn tijd goed indelen om te kunnen schrijven. Hier heb ik naast het schrijven geen werk. Ik heb wel plannen om iets op te zetten, maar zover ben ik nog niet omdat ik niet weet of we hier blijven. Er zijn zoveel mogelijkheden om hier iets te beginnen. Ik zie wel. Mijn sociale leven is hier zoveel groter dan in Nederland omdat ik zoveel bijzondere mensen ontmoet. Dat is een bron van inspiratie en plezier. Daar geniet ik van.’

HET MOOISTE MEISJE
Op 7 februari 2013 was Patricia het stralende middelpunt in het tv-programma Het mooiste meisje van de klas. Patricia heeft er met volle teugen van genoten: ‘Het was leuk om erover na te denken wat voor kleren ik vroeger droeg, hoe mensen mij vonden en wat ik precies gedaan had. Leuk ook om verloren, vergeten momenten te herbeleven. Ook de minder mooie momenten in kaart te brengen, maar dan 30 jaar later. Dingen die je toen voelde en beleefde, daar kijk je nu anders op terug. Het heeft me gevoelsmatig een hoop positiviteit gegeven. Ook de minder leuke dingen zijn aan bod gekomen. Dat hoort erbij. Maar het is belangrijk om in het nu te leven en niet te blijven hangen bij de vervelende dingen die je in het verleden hebt meegemaakt. Move on. Maak er vandaag een mooie dag van en morgen zie je wel weer verder. Het is een instelling. Iedereen heeft in zijn leven obstakels gehad of drama’s gekend. Maar ik denk dat de obstakels in mijn leven mij veel meer hebben gebracht dan mijn schoonheid. Zonder twijfel..’

De expat is verschenen bij uitgeverij Mistral.