Literair agenten Sebes & Bisseling: ‘Het boekenvak moet weer sexy worden’

op 01 oktober 2016 door Soraya Vink (crew) 5 reacties

Hanneke Groenteman noemde ze eerder al ‘De Viktor & Rolf van het boekenvak’ en ze zijn ook een onmisbaar duo in het boekenvak. Paul Sebes en Willem Bisseling, dit najaar kun je niet om ze heen door de uitgave van hun boek ‘Alweer een bestseller’ en het televisieprogramma ‘De pennen zijn geslepen’. Hebban sprak met de bekendste literair agenten van Nederland, die zelfs in hun antwoorden elkaar aanvullen.

Zendingsdrang

Hoewel de wil om te leren vooral bij een auteur zelf begint, zijn Sebes en Bisseling ervan overtuigd dat er toch een technisch aspect komt kijken bij deze onmisbare eigenschap. ‘In ons boek geven we ook schema’s die zeker van pas kunnen komen bij het uitschrijven van een boek, bijvoorbeeld de scèneketting.’ Het duo omschrijft een opdracht waarvoor je alleen een A4-tje nodig hebt, het vervolgens in achten vouwt en de begin- en eindscène vaststelt. ‘Niet iedereen heeft behangrollen van twintig meter nodig zoals Thomas Rosenboom,’ zegt Sebes. ‘Auteurs hebben tegenwoordig bijna allemaal een aantekenboekje, dat is ook een vorm van een schema. Alle stukjes die je hebt moet je ook weer sorteren.’

In Alweer een besteller geven Sebes en Bisseling beginnende auteurs juist meerdere aanpakken om succesvol aan hun manuscript te werken. Terugkijkend op de versie uit 2008 zijn ze ervan overtuigd dat de boodschap van cynisch naar hoopvol is gegaan. ‘We hebben nu echt zendingsdrang, we willen mensen de handvatten bieden om het schrijven te leren,’ zegt Bisseling. De literair agenten hebben samen 35 jaar ervaring en lazen duizenden boeken, maar verdiepten zich voor de verfijning van hun eigen boek ook in schrijfboeken van auteurs als Stephen King en Renate Dorrestein. ‘Juist aan de hand van hun inzichten kun je bijvoorbeeld bij het thema dialoog kijken welke voorbeelden goed en slecht zijn. Leg maar eens uit waarom iets slecht is,’ aldus Sebes.

Plus: ze maken duidelijk dat schrijven wel degelijk te leren is. ‘Een slechte schrijver wordt nooit een uitstekende schrijver, een middelmatige schrijver kan een behoorlijke schrijver worden door heel veel te oefenen. En een goede schrijver kan briljant worden door die wil om te leren,’ zegt Sebes. ‘Ik ben het ontzettend beu dat iedereen roept dat schrijven niet te leren is, neem als voorbeeld de Amerikaanse Creative Writing opleidingen,’ vult Bisseling aan. ‘Vrijwel alle Amerikaanse en Britse Nobelprijswinnaars van de Literatuur hebben zo’n opleiding gedaan.’

De pennen zijn geslepen

Televisie en boeken, twee uitdagende elementen om een succesvolle combinatie te maken. Sebes en Bisseling gingen de uitdaging aan met het maken van het televisieprogramma De pennen zijn geslepen waarin zeven BN’ers in korte tijd alles wordt bijgebracht om een literaire thriller te schrijven. De eerste aflevering wordt op 27 oktober uitgezonden op NPO2 bij de AVROTROS.

Moet het nou een thriller zijn, geen spannende roman? En waarom met BN’ers? Hoewel er concessies gedaan moesten worden, neemt het niet weg dat de literair agenten zeer vereerd zijn dat ze hun stempel mochten drukken op dit televisieprogramma. En hiermee de eerste en enige literair agenten in de wereld zijn die een podium op televisie krijgen. ‘We hebben van onze Amerikaanse cliënten veel mails ontvangen waarin ze hun verbazing maar ook trots laten doorschemeren,’ vertelt Sebes. ‘Hartverwarmende reacties. Je kunt wel zeggen dat het Amerikanen zijn, maar ze menen het wel,’ antwoordt Bisseling.

Samen met het productieteam dat onder andere verantwoordelijk is voor Wie is de Mol? gingen Sebes en Bisseling aan de slag om het vak schrijven te vertalen naar een programma. Beide heren vergezelden bijvoorbeeld een eigen groepje kandidaten in de ochtend bij een opdracht waarbij ze inspiratie op deden voor een schrijfopdracht, waarna ze een schrijfles gaven aan de kandidaten. ‘Eervol om een thema als zintuigelijke waarneming, dat een belangrijk onderdeel is van ieder boek, op televisie te mogen behandelen,’ zegt Sebes enthousiast. ‘We gaven colleges van twee uur, die op televisie worden teruggebracht naar zes minuten, maar we mochten het wel doen,’ vult Bisseling aan. ‘We zijn eigenlijk een soort huiskamergeleerden, we lezen en editen een groot deel van de dag, maar dat is natuurlijk geen leuke televisie. Dat moet veel spannender gemaakt worden natuurlijk,’ zegt Sebes. ‘En ik vind het echt gaaf dat de AVROTROS dat aandurft.’

Ze benadrukken dat het programma niet alleen voor (beginnende) schrijvers interessant is, maar ook voor lezers. ‘Dat je je realiseert waarom een auteur een bepaalde techniek gebruikt, of je je bewuster wordt van je eigen leeservaring,’ zegt Bisseling. De literair agenten willen met hun programma de sleur doorbreken van elitaire boekenprogramma’s die alleen voor een bepaald publiek lijken te zijn. ‘Al die boekenprogramma’s mislukken en waarom? Ze zijn loeisaai en veel te veel gericht op een elitair publiek,’ zegt Bisseling. ‘Op zondagavond laat had je ooit een boekenprogramma met Michaël Zeeman die met Bas Heijne en Stephan Sanders de meest ingewikkelde boeken besprak. Alleen maar ontoegankelijke romans, vind je het gek dat het dan niet werkt als televisieprogramma?’ zegt Sebes resoluut.

‘We proberen juist de schrijftechnieken ook toegankelijk te maken voor een breed publiek zodat de structuur van een boek duidelijker wordt. Net zoals mensen het bij Heel Holland Bakt leuk vinden om te zien dat een cakeje 36 verschillende structuren kan hebben,’ zegt Bisseling. ‘Ook niet iedereen vindt dat leuk!’ onderbreekt Sebes. ‘Tsja, het blijft een cakeje zullen veel mensen zeggen; je schuift het naar binnen en het is weg. Maar dat is met een boek ook zo, je slaat het dicht en klaar. Al worden er meer cakejes gegeten dan boeken gelezen,’ kaatst Bisseling terug.