Peter James: 'Ik had nooit verwacht dat Doodsimpel zo'n succes zou worden'

Was het tijdens het schrijven van Doodsimpel al duidelijk dat Roy Grace een personage in een serie boeken zou worden?

Zojuist heb ik mijn elfde boek in de Roy Grace serie afgerond. Van mijn uitgever ontving ik aan het begin van mijn carrière een contract voor twee boeken. Ze stuurde er op aan dat ik een rechercheur in mijn boeken zou introduceren en daarnaast schreef ik over het mysterie rondom zijn vermiste echtgenote, Sandy. Maar ik had nooit verwacht dat Doodsimpel zo’n succes zou worden. Toen het boek verscheen, ontving ik honderden e-mails over mensen die speculeerden wat er met Sandy gebeurd zou zijn. Toen ik bedacht hoe leuk dit eigenlijk was, besloot ik om het verhaal uit te breiden tot een serie van boeken.  

Doodsimpel is nu ook te zien als toneelstuk. Hoe is het om de personages uit dit boek tot leven te zien komen op de planken?

Het toneelstuk reist nu voor een tour van 26 weken door Engeland. Het was een behoorlijke klus om het boek geschikt te maken voor het theater, omdat er scènes in het boek voorkomen die onmogelijk op de planken plaats kunnen vinden (bijvoorbeeld het auto-ongeluk in het eerste hoofdstuk). Daarnaast hebben we ervoor gekozen om het einde van het toneelstuk te herschrijven, zodat de bezoekers die het boek al hebben gelezen ook compleet verrast zullen zijn. Om mijn personages tot leven te zien komen is best vreemd. Een van de actrices zei tegen mij dat ik me als God zou voelen, omdat ze al die tijd in mijn hoofd hebben gezeten en plots voor mij staan. Natuurlijk heeft iedereen die een boek leest een eigen voorstelling van hoe de personages er uit zien, maar ik ben erg tevreden met de casting die heeft plaatsgevonden. Ook is het nu leuk om de reacties van mensen te peilen. Als schrijver zie je namelijk niet hoe iemand jouw boek beleeft op het moment van lezen. Soms zit ik achter in de zaal en kan ik precies zien hoe het publiek reageert. Juist het toneelstuk biedt mij deze mogelijkheid.  

Is er ook interesse vanuit andere landen om het toneelstuk aan te bieden?

Momenteel wordt het toneelstuk vertaald naar het Duits om het te introduceren in Duitsland. Ook Frankrijk en Zweden hebben een positief geluid laten horen en zijn geïnteresseerd.  

Roy Grace heeft een voorliefde voor auto’s, iets dat overeenkomt met uw persoonlijke leven. Maar hoeveel van uw eigen karakter vinden we terug in dit personage?

Roy denkt en voelt vooral hetzelfde als ik doe. Hij heeft bijvoorbeeld een grondige hekel aan het ziekenhuis in Brighton, iets dat ik met hem deel. Het grappige is dat ik door mijn schrijven ineens veel meer invloed krijg dan ik ooit voor ogen had. Ik kreeg een telefoontje van de directeur van hetzelfde ziekenhuis of ik open stond voor een bezoek. Ik kreeg een rondleiding en werd geïnformeerd over de vernieuwingen die op de planning stonden, gevolgd door de vraag of Roy Grace nu iets positiever kon zijn in zijn uitlatingen. Maar ik wil ook boeken schrijven die mensen laten nadenken over de wereld waarin we leven. Het vormt de reden waarom ik thrillers ben gaan schrijven, omdat ik denk dat politieagenten en rechercheurs meer van de wereld zien dan de gemiddelde mens.  

Waarom werd Roy Grace een rechercheur in de serie, en niet bijvoorbeeld een draaideurcrimineel?

Als politieagent of rechercheur kun je echt van betekenis zijn in het leven van mensen, op veel verschillende manieren. Zo sprak ik een keer met een jonge politieagent die de eerste twee jaar van zijn loopbaan in het response team zat. Hij vond dit fantastisch, op meldingen afgaan en met blauw licht en sirene rijden. Maar daarna werd hij in het street team gezet. Over het algemeen kom je dan in aanraking met drugsgebruikers, dronkaards en zwervers. Iets wat deze agent totaal niet ambieerde. Maar toen hij zich realiseerde hoe hij het leven van verschillende drugsgebruikers de goede kant opbracht door ze te laten afkicken en hen aan een baan te helpen, werd pas duidelijk wat een invloedrijke baan hij had. Inmiddels ga ik al 25 jaar mee met de politie voor research momenten en elke keer realiseer ik me weer dat de politie de instantie is die de maatschappij beschaafd houdt.  

Mocht het ooit zover komen dat één van de Roy Grace boeken verfilmd zou worden, zou u dan een actieve rol willen hebben in het proces? Bijvoorbeeld het script schrijven of het selecteren van de acteurs?

Het proces is momenteel in volle gang en ik ben heel nauw betrokken bij de totstandkoming. Eerdere ervaringen met het verfilmen van mijn boeken hebben ervoor gezorgd dat ik een vorm van controle wil houden. Het duurt al tien jaar om Roy Grace naar televisie te krijgen, omdat ik zo bang ben dat het verpest wordt. Vijf jaar geleden benaderde de BBC mij met de vraag om Roy Grace naar Schotland te verhuizen. Maar mensen die Roy Grace echt kennen, zullen snappen dat dit onmogelijk is. Voor nu is het de bedoeling dat alle Roy Grace boeken in een jasje geschoten worden voor een televisieserie. Doodsimpel zal ook nog als speelfilm verschijnen.  

Heeft u iemand in gedachten die de rol van Roy Grace kan spelen?

Iemand die heel hoog op mijn wensenlijstje staat, is Dominic West. Hij speelde onder andere in de televisieserie The Wire en ik denk dat hij perfect is voor deze rol.  

Roy Grace heeft door de serie heen al verschillende landen bezocht (Verenigde Staten, Australië, Duitsland etc.). Komt er ooit nog een boek waarin hij verzeild raakt in Nederland?

Ja zeker! Ik vind Nederland een heel interessant land met een rijke geschiedenis en ik geniet altijd weer van mijn auteursbezoeken aan jullie land. Het is maar 45 minuten met het vliegtuig, dus wie weet.  

Van ieder Roy Grace boek kan men zeggen dat er veel research voor gedaan is om alle feiten juist te hebben. Wat is het geheim van uw research?

Voor elk boek probeer ik met zoveel mogelijk mensen uit het vak te praten. Zo heb ik mij voor Doodsklok verdiept in de wereld van antieke horloges en klokken. Ik kreeg contact met een antiekhandelaar in Chicago, die met mij heeft meegelezen en correcties heeft uitgevoerd. Ik vind het belangrijk om de context juist te hebben omdat een verhaal hiermee hangt en staat. Daarnaast had ik het geluk dat ik een goede vriend in New York heb, Pat Lannigan (heeft tevens een rol in het boek als rechercheur), die mij deelde in een ontdekking over zijn familiestamboom. Hij kwam erachter dat zijn overgrootoom aan het hoofd stond van de Ierse maffia in New York. Ik kreeg de mogelijkheid om zijn archief door te spitten en vormde zo de verhaallijn voor deze thriller. Maar ik sprak ook met een politieagent die deel uit maakte van een team die de illegale handel in antiek moest tegengaan en bezocht een bar in Marbella waar de eigenaar mij deelde in zijn ervaringen met de maffia.  

Wat gebeurde er in Marbella?

Via een aantal contacten hoorde ik dat ik informatie kon inwinnen bij een bepaalde bar. Ik stapte vol goede moed een typisch Spaans terras op en zag meteen zes Britse kleerkasten zitten, vol met tatoeages. Bij het betreden van de bar was het duidelijk dat ik werd nagekeken. Ik liep naar achteren en schudde de hand met de eigenaar, die vervolgens zei: 'Aangenaam kennis te maken, meneer James. Ik ben een groot fan van uw boeken, vooral Dodemansrit want ik houd ervan dat er veel martelingen in zitten.' Hij bleek een crimineel te zijn van het zwaardere type, die Engeland gedwongen moest verlaten vanwege een aantal zaken die verkeerd waren afgelopen. Hij kocht een bar om aan het werk te blijven en contacten te onderhouden. Het bleek een bar te zijn waar regelmatige schietpartijen plaatsvinden vanwege wraakacties van verschillende bendes. Zo kwam ik ook te weten wat het bijvoorbeeld kost om iemand door een huurmoordenaar om het leven te laten brengen. Dit gesprek vormde uiteindelijk de inspiratie voor de hoofdstukken van Doodsklok die zich in Marbella afspelen.  

De oplettende lezer heeft het verband al gelegd, ieder Roy Grace boek bevat het woord 'dood'. Is dit toeval of steekt er een speciale reden achter?

Ik heb er eigenlijk een thema op zich van gemaakt, omdat de titels van mijn eerdere boeken vaak uit één woord bestonden en daardoor snel terugkwamen bij andere auteurs. Er is helaas geen vorm van copyright op boektitels, dus is het noodzakelijk om origineel te zijn. Inmiddels maakt het mijn lezers aan het lachen en worden de boeken ook wel de Dood-serie genoemd.  

Het mysterie rondom Sandy, de vrouw van Roy Grace, houdt de lezers nu al tien jaar in zijn greep. Is het al duidelijk hoe dit mysterie zal gaan aflopen?

Ik kan het je wel vertellen, maar ik vrees dat ik je dan zal moeten vermoorden… Laatst werd ik benaderd door een fan die al op leeftijd was. Hij vertelde mij het volgende: 'Meneer James, ik lees uw boeken al jaren en ben net als veel anderen benieuwd hoe het met Sandy zal aflopen. Ik zal u waarschijnlijk niet overleven, dus kunt u mij vertellen of ik voor mijn dood zal weten hoe het Sandy zal vergaan?' Eigenlijk heb ik wel een beetje druk op de ketel om het mysterie te gaan afronden in de serie. Wat ik wel kan zeggen is dat de volgende boeken ontwikkelingen zullen bevatten die de lezer meer aanwijzingen geven. Maar of het een oplossing is, dat laat ik even in het midden.  

Tot slot, kunt u vertellen waar u momenteel aan werkt?

Het elfde boek rondom Roy Grace, You are dead, zal op 21 mei verschijnen in Engeland. Daarnaast werk ik aan een spookverhaal met een bovennatuurlijk tintje dat rond de Kerst ook zal verschijnen in Engeland. In de rest van het jaar maak ik mijn eerste opzet voor het twaalfde boek met Roy Grace en ga ik eindelijk de thriller afronden waar ik al twintig jaar research voor doe. Het is een verhaal met een wat-als situatie, namelijk wat als iemand onherroepelijk bewijs zou hebben voor het bestaan van God. Het wordt meer een thriller in de stijl van de Da Vinci Code.

Doodsklok, de negende Roy Grace thriller is verschenen bij uitgeverij De Fontein. De website en speellijst voor het toneelstuk van Doodsimpel in Engeland zijn hier te vinden. 

(foto's Peter James: Mike van Barneveld)