Prijswinnende debutanten

In de woning van voormalig bloemverkoopster Sarah Hilary staat nu een biervat op een boekenplank waarin haar naam gegrift staat. Ze kreeg de dorstig makende trofee vorige week in handen gedrukt tijdens het Harrogate Crime Writing Festival. Haar eersteling Someone Else's Skin (Onder mijn huid) werd daar bekroond met de Theakstons Old Peculier Crime Novel of the Year Award.

Hilary is, na de Schotse Stef Penney die in 2008 werd gelauwerd voor The Tenderness of Wolves, de tweede debutant die deze prestigieuze prijs (en een cheque van drieduizend Britse ponden) kreeg overhandigd. In voorgaande jaren ging de trofee veelal naar gearriveerde auteurs als Mark Billingham, Val McDermid en Lee Child. 'Ik heb blauwe plekken overgehouden van het poseren met het biervat in mijn handen', twitterde een nog beduusde Hilary na afloop. 'Maar  het zijn de mooiste blauwe plekken ter wereld.'  

Debutantenprijzen zijn er te kust en te keur. In Nederland hebben we de Schaduwprijs. De VS kent de Edgar Award for Best First Novel, winnende debutanten in Australië hebben een Ned Kelly Award op de schoorsteenmantel staan en in Groot-Brittannië deelt de Crime Writers’ Association Debut Daggers uit. Maar een nieuwkomer die er met een statusverhogende thrillerprijs (voor auteurs met meer boeken op hun cv) vandoor gaat: het komt niet al te vaak voor. Toch zijn ze er wel, blijkt uit een verre van volledig overzicht.

Zo won Belinda Bauer (foto) vijf jaar geleden met haar thriller Blacklands (Rusteloos land) de Gold Dagger Award van de Britse Crime Writers' Association gewonnen. Haar boek gaat over een puberjongen die een brief schrijft aan de seriemoordenaar die zijn oom zou hebben gedood. De jongen wil het raadsel rond diens dood oplossen. Haar boek liet de jury flabbergasted achter. Bij de bekendmaking van de nominaties noemde de jury Bauers thriller 'een verontrustende coming-of-age-roman, waarin een huiveringwekkende confrontatie met een kindermoordenaar' plaatsvindt. Bauers carrière zit sindsdien in de lift, ze is een bestsellerauteur. Bovendien won zij vorig jaar nogmaals de Theakstons Old Peculiare Crime Novel of the Year Award, maar nu met haar derde boek Rubbernecker.

Met zijn debuutroman Glacé (Een kille rilling) werd de Franse voormalige douanebeambte Bernard Minier tot drie keer toe bekroond met niet de minste prijzen, waaronder de Prix Polar en de Prix de l'Embouchure. Zijn in 2011 verschenen thriller begint met de ontdekking van een onthoofd paard in de ijskoude Pyreneeën. Het kleine valleidorp in het berggebied staat op zijn kop. De plaatselijke politiechef weet niet waar hij met zijn onderzoek moet beginnen.

De Brit Tom Rob Smith sleepte met zijn eerste boek Child 44 (Kind 44) een hele trits aan nominaties in de wacht. Het boek was in de race voor zeventien internationale awards, waaronder de Man Booker Prize en de Desmond Elliott Prize, en won er uiteindelijk zeven, zoals de CWA Ian Fleming Steel Dagger Award en de Galaxy Book Award for Best New Writer. Als klap op de vuurpijl werd Smiths thriller over een moordonderzoek in de Sovjet-Unie ten tijde van het Stalin-regime ook nog verfilmd. Die film haalde de Russische bioscopen overigens niet: volgens de autoriteiten gaf Child 44 een verkeerde voorstelling van zaken. De commotie en publiciteit die het opriep, moet als een extra prijsje voelen.

Voor het eveneens inmiddels verfilmde Before I Go to Sleep (met Nicole Kidman in de hoofdrol) van de Britse hoorspecialist S.J. Watson was er en handval awards. Zo werd het verhaal over de met geheugenverlies kampende Christine bekroond met de John Creasy (New Blood Dagger), de Galaxy National UK Thriller & Crime Novel of the Year, de Franse SNCF Prix du Polar en de niet minder onbelangrijke Crimezone Debuutprijs 2012.

Nog een meermalen gelauwerde nieuwkomer is Robert Hobbs. Zijn debuut Spookman over de criminele regelaar Jack vergaarde volgens zijn website maar liefst elf nominaties. Vijf ervan werden omgezet in prijzen, waaronder de Ian Fleming Steel Dagger, de Maltese Falcon Society Award for Best Hardboiled Novel en de Seeley James Award for best thriller. Hobbs’ Noorse collega Gard Sveen sloeg vorig jaar twee vliegen in een klap. Met zijn thriller Den Siste Pilegrimen (De doden hebben geen verhaal) won hij zowel de Glazen Sleutel, voor de beste Scandinavische misdaadroman, als De Gouden Revolver voor beste Noorse thriller. De enige auteur die dat eerder deed was Jo Nesbø met Vleermuisman.

In Nederland werd de belangrijkste thrillerprijs, De Gouden Strop, door vier nieuwelingen gewonnen. In 2004 doorbrak Elvin Post de hegemonie van ervaren auteurs als Tomas Ross, René Appel en Bob Mendes met zijn 'Amerikaanse' debuut Groene Vrijdag. Een jaar later was het prijs voor de Vlaamse Johanna Spaey met haar literaire thriller Dood van een soldaat. Daarna ging er vijf jaar overheen voordat Bram Dehouck (foto) zijn eerste thriller De minzame moordenaar met de Strop zag bekroond. En dat niet alleen: ook de Schaduwprijs voor beste debuut was voor de immer beminnelijke Vlaming. Die dubbelslag was er in 2014 ook voor Donald Nolet. De leerling uit de klas van meester Tomas Ross kreeg de literaire prijzen voor Versleuteld.

Dat het winnen van de Gouden Strop ook automatisch de kassa's voor de debutanten laat rinkelen, is een wat al te makkelijke aanname. Geen enkele van de vroege Stropwinnaars heeft zoveel op zijn of haar rekening bijgeschreven gekregen, dat daarvan een finca op party-eiland Ibiza kon worden gekocht. Dit in tegenstelling tot bestsellerauteur Saskia Noort die ooit met haar debuut Terug naar de kust doordrong tot de shortlist van de Gouden Strop. Afgezien van een Franse thrillerprijs en de door het Genootschap van Misdaadauteurs in het leven geroepen Meesterprijs is Noort voor zover bekend niet gelauwerd. Een Gouden Strop zit er voor haar nooit meer in, concludeerde ze drie jaar geleden. 'Als je het als jury hebt over Saskia Noort-klonen, weet je hoe laat het is.'

Zo heeft elke prijs zijn prijs.