Recensie: De lezer blijft met in ieder geval één vraag zitten

Samuel Bjørk is het pseudoniem van Frode Sander Øien (1969), romancier, toneelschrijver en singer-songwriter afkomstig uit Oslo. Ik reis alleen werd in Noorwegen een fenomenaal succes. Gezien zijn nominatie voor de Noorse Boekverkopers Award in 2013, behoort Samuel Bjørk in zijn thuisland tot de hoogste divisie misdaadauteurs.

Recensie: Echte intensie ontbreekt ***

Door Kees van Duyn

Ik reis alleen, de in 2015 in het Nederlands verschenen debuutthriller van Samuel Bjørk (een pseudoniem voor Frode Sander Øien) was meteen een groot succes en betekende zijn internationale doorbraak als auteur. Dit eerste deel met Holger Munch en Mia Krüger was tevens de start van een serie die inmiddels in meer dan twintig landen is uitgebracht. Daarnaast wordt er in zowel Zweden als de Verenigde Staten een tv-serie van gemaakt. Sneeuwwit, dat eind 2021 is gepubliceerd, is het nieuwste deel van de reeks en is een prequel op de drie voorgaande boeken.

In een buitengebied van Oslo worden de lichamen van twee elfjarige jongens gevonden. Ze zijn sierlijk neergelegd en tussen hen in ligt een dode vos. Holger Munch, het hoofd van de nieuwe onderzoekseenheid die de zaak mag oplossen, wordt benaderd door de rector van de politieacademie. Ze hebben een bijzonder getalenteerde studente die ver boven de anderen uitsteekt. Mia Krüger wordt vervolgens aan het team toegevoegd en blijkt al snel van meerwaarde te zijn: ze ontdekt dingen waar anderen nog niet bij hebben stilgestaan. Desondanks valt het niet mee om de identiteit van de moordenaar snel te achterhalen.

Je kunt je daarom niet aan de indruk onttrekken dat een uitgebreide introductie van de personages het belangrijkste doel van de auteur is. De misdaad, die uiteraard ook in dit boek voorkomt, is daar enigszins ondergeschikt aan gemaakt.

Wat eraan voorafging. Dat is in het kort hoe Sneeuwwit in zekere zin kan worden beschouwd. In drie eerdere thrillers heeft de lezer al kennis kunnen maken met Holger Munch en Mia Krüger, maar in deze prequel geeft Bjørk veel meer achtergrondinformatie over hen. Zo komt de lezer onder andere te weten wat er de aanleiding van is dat Krüger aan het nieuw gevormde team van Munch is toegevoegd. Ook aan Fredrik Riis, een van de rechercheurs van de eenheid, wordt relatief veel aandacht besteed. Je kunt je daarom niet aan de indruk onttrekken dat een uitgebreide introductie van de personages het belangrijkste doel van de auteur is. De misdaad, die uiteraard ook in dit boek voorkomt, is daar enigszins ondergeschikt aan gemaakt.

Sneeuwwit begint met een beknopte proloog die leest als een summier verslag waarin melding wordt gemaakt van de dood van twee elfjarige Zweedse jongens acht jaar eerder. Behalve dat deze inleiding zodanig geschreven is dat het lijkt alsof de moorden daadwerkelijk hebben plaatsgevonden, zorgt die er tevens voor dat de lezer benieuwd is naar wat dit voorval met de rest van de plot te maken heeft. Hierover komt al snel duidelijkheid, want de Noorse en Zweedse zaken vertonen grote overeenkomsten. Het politieonderzoek komt op gang en een groot aantal personages en verhaallijnen passeert de revue. De lezer vraagt zich daarbij af wat de laatste twee met het verhaal te maken hebben, maar uiteindelijk integreren ze in de plot en begrijpt hij de logica en het nut ervan.

Pas in de licht onbevredigende ontknoping zijn er wat meer spannende momenten en bekruipt je het echte thrillergevoel.

Ondanks diverse onverwachte ontwikkelingen die zich tijdens het verhaal voordoen en die je soms op het verkeerde been zetten, valt het, alhoewel je zo nu en dan wel nieuwsgierig wordt gemaakt, met de spanning nogal tegen. De gedetailleerde beschrijvingen van veel personages – hoe interessant die ook zijn – en het gedegen, maar traag verlopende onderzoek door het team van Munch zijn daar voornamelijk debet aan. Pas in de licht onbevredigende ontknoping zijn er wat meer spannende momenten en bekruipt je het echte thrillergevoel. In deze slotfase wordt de identiteit van de dader bekend, maar een kleine kanttekening die daarbij geplaatst moet worden, is dat helaas niet ingegaan wordt op zijn beweegredenen om de moorden te plegen. De lezer blijft dus met in ieder geval één vraag zitten.

Met Sneeuwwit, dat prima is vertaald door Perpetua Uiterwaal en Liesbeth Huijer, toont Bjørk andermaal aan dat hij een boeiend en leesbaar verhaal kan schrijven. Het is hem echter niet gelukt om deze prequel dezelfde intensie mee te geven als de drie eerdere boeken.