Recensie: Dit is een pakkende en soms snoeiharde roman

Het gerecenseerde boek

Vijf levens

Auteur: Jenny Tinghui Zhang
Vertaler: Angela Knotter
Uitgeverij: HarperCollins

China, 1880. Wanneer haar ouders opgepakt worden door het heersende regime, slaat de jonge vrouw Daiyu op de vlucht. Om te ontsnappen aan de tragedie die haar achtervolgt, doet ze zich telkens voor als iemand anders.

Als Feng, een weesjongen, wordt ze opgepakt en naar Amerika ontvoerd. Als Peony belandt ze in de gedwongen prostitutie in San Francisco. En als Jacob Lee, een winkelbediende in een slaperig stadje in Idaho, lijkt ze uiteindelijk haar plek te hebben gevonden. Maar net op dat moment ontketent zich daar een golf van geweld tegen Chinese migranten. Daiyu moet al haar krachten en de rollen die ze heeft gespeeld aanwenden om haar eigen naam en geschiedenis terug te krijgen.

Over de auteur
Jenny Tinghui Zhang is een Chinees-Amerikaanse auteur. Haar verhalen verschenen onder andere in literaire tijdschriften en The Huffington Post. Ze kent het migrantenleven als geen ander: ze werd geboren in Changchun in China en groeide op in Austin, Texas.

Discriminatie in sterke historische fictieroman ****

Door: Guy Doms

Jenny Tinghui Zhang is een Chinees-Amerikaanse auteur uit Austin, Texas. In Vijf levens - haar debuutroman - durft ze het aan om een diepgaande vertelling weer te geven over de immigratie van Chinezen naar Amerika. Het boek is deels gebaseerd op waargebeurde feiten.

China, de jaren 1880. Het jonge meisje Daiyu woont in een klein vissersdorp. Ze is pas twaalf als haar ouders plots verdwijnen; ze zijn opgepakt door het toenmalige regime. Om zichzelf te beschermen, neemt Daiyu een andere identiteit aan en ze gedraagt zich als de weesjongen Feng. Meester Wang bekommert zich om Feng en leert haar kalligrafie aan; schoonschrijfkunst. Totdat Jasper haar ontvoert en ze in Amerika belandt. In San Francisco is ze gedwongen om als Peony in de prostitutie stappen. Ook nu weer kan ze de ellende ontvluchten door een andere naam te gebruiken. Voortaan gaat Daiyu door het leven als Jacob Lee. In Pierce (Idaho) voelt ze zich als winkelhulp helemaal thuis. Wanneer een golf vol geweld en discriminatie ontstaat tegen Chinese inwijkelingen, doet Daiyu het onmogelijke om haar oorspronkelijke naam terug te winnen.

'Ik ben de verzameling van alle namen in mij, van iedere naam waarin ik me ooit heb gehuld. En dit is de waarheid die ik nu voor het eerst zie: de enige reden dat ik heb kunnen overleven, is mijn naam.'

Dit is een pakkende en soms snoeiharde roman, waarin een meisje afkomstig uit China keihard vecht om te overleven. Ze wil haar eigen plek in West-Amerika – van eind jaren tachtig van de negentiende eeuw - veroveren. Vijf levens, vertaald uit het Engels door Angela Knotter, is een gelaagd levensverhaal dat na het lezen grondig moet bezinken. Heel veel Amerikanen (en westerlingen) zijn niet eens op de hoogte van de gewelddadige feiten die zijn gepleegd tegenover Chinese migranten. In het nawoord bevestigt Zhang dat de originele versie klaar was in het voorjaar van 2020; bij de uitbraak van het coronavirus in Amerika. De voormalige president Trump benoemde COVID-19 toen op aanstotelijke wijze ‘Kung Flu’ en ‘Chinese Virus’. Deze racistisch bedoelde uitspraken hebben haar aangemoedigd de bevolking te herinneren aan wat de Verenigde Staten hebben uitgespookt tegenover Chinezen.

'In eerste instantie had ik gedacht dat het een schilderij van een boom was, met lange, trefzekere streken die als wortels bezit namen van het papier. Maar toen ik dichterbij kwam, besefte ik dat het geen boom was, maar een Chinees karakter, een dat ik niet herkende.'

De kunstvorm kalligrafie is hier een integraal en centraal onderdeel van het geheel. Zhang gaat daar meermaals dieper op in; het betekent alleszins een extra verrijking van het boek. De auteur heeft zich heel grondig gedocumenteerd; dit is absoluut een mooi pluspunt. Ietwat negatief is toch de oppervlakkige uitwerking van de belangrijkste personages; deze blijven eerder aan de vlakke kant en tonen te weinig emoties. Verwacht eveneens geen luchtige lectuur. Het is helemaal niet aangenaam te lezen over de vreselijke zaken die in Amerika gebeurd zijn. Met haar toegankelijke pen zet de schrijver een sterke historisch getinte fictieroman neer.

Meer immigranten in Amerika