Recensie: Een betoverend, boeiend verhaal over een unieke vrouw

Het gerecenseerde boek

Het huwelijksportret

Auteur: Maggie O'Farrell
Vertalers: Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman
Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar

Florence, de jaren 1550. Lucrezia, derde dochter van de Groothertog, leidt een prettig bestaan in de coulissen van het palazzo. Ze is vrij om zich te vergapen aan de aanwezige schatten en de machinaties van de macht te observeren, maar bovenal: zich te wijden aan haar artistieke ambities. Dan sterft haar oudere zuster, aan de vooravond van haar huwelijk met de heerser van Ferrara. Plots komt Lucrezia in het middelpunt te staan: de Hertog aarzelt niet om dan maar om haar hand te vragen, en Lucrezia’s vader accepteert het verzoek even rap.

Lucrezia, nauwelijks kind af, moet nu haar weg vinden aan een verdeeld hof, waar de gebruiken ondoorzichtig zijn en haar komst geen onverdeelde vreugde brengt. Het meest raadselachtig is haar nieuwe echtgenoot zelf, Alfonso. Is hij de speelse aristocraat die hij leek voor hun huwelijk, een estheet die zich het liefst onder kunstenaars begeeft, of de genadeloze machthebber voor wie zelfs zijn imposante zussen lijken te beven?

Terwijl Lucrezia, gehuld in knellende gewaden, eindeloos poseert voor een portret dat de komende eeuwen moet trotseren, wordt één ding glashelder. In de ogen van het hof heeft ze maar één taak: het produceren van een erfgenaam die de Ferrara-dynastie kan schragen. En tot ze die missie heeft volbracht, is haar toekomst onzeker, hoe nobel haar afkomst ook is.

Over de auteur
Maggie O’Farrell is de auteur van diverse bekroonde romans. Met Hamnet, winnend boek in de Women’s Prize for Fiction, brak ze in 2020 wereldwijd definitief door.

Betoverende geschiedenis ****

Door: Lieke Roovers

Het huwelijksportret van Maggie O’Farrell is gebaseerd op het gedicht 'My Last Duchess' van Robert Browning. In het vers wordt aan de hand van een dramatische monoloog bij het huwelijksportret van Lucrezia di Cosimo de’ Medici, op 16-jarige leeftijd gestorven in de 16de eeuw, gesuggereerd dat zij vergiftigd werd door haar man, de vijfde hertog van Ferrara. O’Farrell diept dit idee uit in haar nieuwe roman, vertaald naar het Nederlands door Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman.

Het boek opent met het plotselinge besef bij Lucrezia dat haar echtgenoot van plan is om haar te doden. Vervolgens schakelt het verhaal voortdurend tussen verschillende periodes in haar leven. Vanaf het begin is zij anders dan de rest van haar familie en wanneer ze als huilbaby de eerste jaren wordt weggehouden bij haar broers en zussen, vervreemdt ze nog meer van hen. Zo groeit ze op tot een getalenteerd, maar opstandig en zonderling meisje dat per ongeluk de aandacht trekt van de verloofde van haar oudere zus Maria. Als Maria vervolgens voor het huwelijk overlijdt, moet Lucrezia trouwen met de hertog van Ferrara.

Deze man wordt overtuigend vormgegeven als een enigmatische man met twee gezichten en van Lucrezia maakt O’Farrell een zeldzaam dynamisch en intensief personage. Zelfs als ze af en toe braaf doet wat haar opgedragen wordt, brandt er een vuur van verzet in haar binnenste. Ze is een tikkeltje apart, maar op een volkomen geloofwaardige manier die aansluit bij haar originele persoonlijkheid. Op een gegeven moment komt ze als kind in aanraking met een gevangen tijger en het is op slag duidelijk wat de auteur voor ogen heeft met de ontmoeting tussen mens en dier: Lucrezia is eveneens een gekooide natuurkracht. O’Farrell pent een nog steeds bloedstollend accurate doorsnede van een relatie tussen een machtige, dominante man en een vrouw die geen kant op kan.

'De tijgerin stapte niet maar stroomde, alsof haar kern gesmolten was, kokend, als de lavastroom uit een vulkaan.'

Het schakelen van het opgroeien van Lucrezia naar haar getrouwde bestaan - voor én na haar revelatie omtrent de intentie van haar man - werkt verhelderend en is onophoudelijk interessant. O’Farrell schuwt het meer poëtische taalgebruik niet, maar waakt er ook voor dat het nooit te bloemrijk wordt. Vooral de grote verbeeldingskracht van Lucrezia en de praktische manier waarop ze deze omzet in teken- of schilderwerk (een passie van haar) wordt heel fraai omschreven. Beschrijvingen van visuele kunst in boeken kunnen soms erg statisch aandoen, maar hier worden ze vakkundig tot leven gewekt. Je ruikt de verf nog net niet. Extra wrang is het daarom dat Lucrezia gedwongen wordt om urenlang stil te zitten zodat iemand anders haar kan schilderen, voor het beruchte huwelijksportret.

De nieuwste roman van Maggie O’Farrell is een betoverend, boeiend verhaal over een unieke vrouw. De auteur schetst een realistisch beeld van de geschiedenis en zet deze tegelijkertijd op prettige wijze naar haar hand.

'Haar echtgenoot, die van plan is haar te vermoorden, eigenhandig of door iemand de opdracht ertoe te geven, pakt de rand van zijn servet vast en dept met het puntje zijn wang, alsof een druppel soep op zijn gelaat zo belangrijk is. Haar echtgenoot, die haar dood voorheeft, neemt de tijd om een weerbarstige haarlok van zijn voorhoofd te strijken, duwt die uiteindelijk achter zijn oor. Haar echtgenoot, de moordenaar, zegt over zijn schouder tegen de bedienden dat de kok moet worden gemaand meer zout te gebruiken. Alsof op smaak brengen nu van belang is. Haar echtgenoot, die haar aanstonds gaat vermoorden, strekt zijn arm uit, alsof hij haar koude vingers in zijn handpalm wil vouwen.'

Meer romans over historische vrouwen