Recensie: Een frustrerend boek als je niet van losse eindjes houdt

Natasha Pulley werkte als boekverkoper en als uitgeefassistent bij de opleidingen astronomie en wiskunde aan de universiteit van Cambridge. Ze veroverde wereldwijd vele lezersharten met haar debuut De horlogemaker van Londen, De koopman van Peru en De verdwijning van de horlogemaker.

Recensie: Verwarrende puzzel in spookachtig Japan ***

Door Marieke Uiterwaal

In 2015 debuteerde Natasha Pulley (1988) met De horlogemaker van Londen. De mysterieuze horlogemaker en edelman Keita Mori en zijn geliefde vriend Thaniel werden een wereldwijd succes. Geen wonder dat Pulley haar geesteskind nog niet heeft losgelaten en een nieuw verhaal bedacht over dezelfde personages. Het resultaat: De verdwijning van de horlogemaker.

In De verdwijning van de horlogemaker reizen Mori en Thaniel naar Mori’s geboorteland Japan. Het Britse gezantschap in Tokyo (spelling van vertaalster Lia Belt) doet beroep op Thaniel om korte metten te maken met vreemde spookverhalen, die tot een uitstroom van Japanse medewerkers leiden. Hij verblijft op het landgoed van Mori, waar geruchten over het verleden onder het personeel gonzen. Ook premier Kuroda hangt op het landgoed rond. Hij zou de magische gave van Mori graag inzetten voor de Japanse zaak en zijn wachters houden Mori nauwlettend in de gaten.

De plot in dit vervolg is grotendeels onafhankelijk van de gebeurtenissen in De horlogemaker van Londen. De belangrijkste informatie over de personages, hun rol en relatie verwerkt Pulley vloeiend in De verdwijning van de horlogemaker, zodat het geen vereiste is om eerst het eerste deel te lezen. Toch zijn lezers van De horlogemaker van Londen in het voordeel. De verdwijning van de horlogemaker is dicht bevolkt met vele personages en kent een eigen versie van wetenschap en technologie. Bovendien roept Mori’s magische gave vragen op. Als je nieuw bent in de verhaalwereld, dan is het lastig om alle verhaalelementen bij te houden.

In een hoog tempo jaagt Pulley er ingenieuze langetermijnplannen en wereldomvattende conflicten doorheen en vraag je je af of je een hoofdstuk hebt gemist.

De informatieverdeling door de roman is de grootste makke. Het verteltempo is hollen of stilstaan. Pulley besteedt vele pagina’s aan de opbouw van spanning en dreiging. De horlogemaker verdwijnt zelfs pas halverwege het boek. Deze langzame opbouw onderbreekt ze regelmatig met overhaaste onthullingen en nieuwe gevaren. In een hoog tempo jaagt Pulley er ingenieuze langetermijnplannen en wereldomvattende conflicten doorheen en vraag je je af of je een hoofdstuk hebt gemist.

De interessante personages voorkomen dat je afhaakt. Thaniel is een sympathieke figuur, die door verantwoordelijkheid voor zijn geadopteerde dochter, angst om zijn gezondheid, gedrevenheid om zijn taak goed te verrichten en liefde voor Mori vele lagen heeft. Mori is een raadsel; zowel de mensen om hem heen als de lezer willen dolgraag weten waar zijn plannen toe leiden. Ook de nieuwe personages in dit vervolg zijn markante aanvullingen. De verdwijning van de horlogemaker introduceert premier Kuroda, een historische figuur, die niet terugdeinst voor geweld en bedreiging van zijn eigen volk om Japan tegen de Russische oorlogsvloot te verdedigen. Ook ontmoeten we Takiko Pepperharrow, een slimme en doortastende dame uit Mori’s verleden, met wie hij een ingewikkeld verstandshuwelijk heeft.

Verwacht geen levensechte onderdompeling in de Japanse volksgeest en het dagelijks leven onder keizer Meiji. In plaats daarvan krijg je een unheimliche verhaalwereld, met een omgeving die knettert en gloeit van de statische elektriciteit.

Het verhaal speelt zich af in negentiende-eeuws Japan. Als je de theeceremonies en het kabukitheater buiten beschouwing laat, dan zou het verhaal zich echter overal kunnen afspelen. Verwacht geen levensechte onderdompeling in de Japanse volksgeest en het dagelijks leven onder keizer Meiji. In plaats daarvan krijg je een unheimliche verhaalwereld, met een omgeving die knettert en gloeit van de statische elektriciteit. Griezelige gevangenissen en zelfmoordwouden zorgen voor een enge sfeer, waarin geesten van rook, sneeuw of meel niet uit de toon vallen.

Aan het einde van het verhaal blijf je zitten met vragen. De oplossingen van de raadsels roepen weer nieuwe onbeantwoorde vragen op over Mori’s omslachtige, soms zelfs gevoelloze handelswijze. Dit komt doordat Pulley wat mysterie in stand houdt en niet alles uitlegt en uitkauwt, maar het voelt ook wat onbevredigend. De verdwijning van de horlogemaker is een frustrerend boek als je niet van losse eindjes houdt en alle puzzelstukjes graag naadloos op hun plaats ziet. Tegelijkertijd is het een heerlijk boek als je van spannende, soms griezelige verhalen houdt en je je graag hecht aan geliefde personages. Als je na De horlogemaker van Londen nog geen genoeg hebt van Thaniel en Mori, dan is dit een fijn vervolg om nog wat langer met hen te kunnen optrekken.