Recensie: 'Een positief en humoristisch relaas'

Recensie: Positief en humoristisch relaas ****

Door Greet Braem

Margôt Ros (1965) is een Nederlandse actrice, komedieschrijfster en regisseuse. Ze liet zich voor het eerst opmerken in de televisieserie Goede tijden, slechte tijden en zou later meespelen in onder andere Gooische vrouwen en Flikken Maastricht. Echt schitteren doet ze sinds 2008 in Toren C, de serie die ze samen met Maike Meijer bedacht en schreef, en waarin ze elk tientallen typetjes vertolken. Ros speelde in meerdere theaterproducties en ontelbare films.

Tijdens een voorstelling in Amsterdam gaat het mis. Ros knalt met haar hoofd keihard tegen een ijzeren balk. Even gaat het licht uit, maar dankzij de adrenaline weet ze de avond tot een goed einde te brengen. De dagen erna moet ze echter inzien dat werken er even niet inzit; ze heeft weliswaar slechts een lichte hersenschudding, maar moet toch een tijdje rust houden. Weken later voelt ze zich nog altijd even beroerd: knallende hoofdpijn, overgevoelig voor licht en geluid, duizelig, geen energie, tot niets in staat. Het is het begin van een lijdensweg die jaren zal voortslepen.

Ros krijgt de diagnose PCS, post-commotioneel syndroom. Alle plannen, onder andere nieuwe opnames van Toren C, kunnen de vuilnisbak in. Een revalidatie van anderhalf jaar ligt in het verschiet. Een periode waarin ze stap voor stap zal leren hoofd en lichaam weer te belasten en grenzen te stellen. Het is een proces van vallen en opstaan, overal liggen valkuilen op de loer. Met professionele hulp leert Ros orde te scheppen in de chaos die haar hoofd is. Kon ze het af en toe maar even uitzetten. Wanneer ze hoort dat sommige patiënten nooit weer de oude worden, jaagt dat haar de stuipen op het lijf. Toch blijft ze vechten, want ze wil haar actieve en succesvolle bestaan terug.

'Ik zou zo op de cover van een glossy kunnen. […] Met als bijschrift: "Aan de buitenkant zie je het niet."'

Samen met haar partner Jeroen Kleijne schreef Ros Hersenschorsing. In dagboekvorm wordt verslag gedaan van een periode van meer dan 600 dagen, te beginnen met de fatale avond. Aanvankelijk krijgt de lezer een bijna dagelijkse update, maar na het eerste halfjaar worden de intervallen groter; de dagen rijgen zich aaneen, elke stap vooruit kost tijd. Het hele boek is in de ik-vorm geschreven, het perspectief van Ros is dan ook het enig denkbare. Dat neemt niet weg dat er een belangrijke rol is weggelegd voor partner Jeroen. Hoewel ze niet samenwonen, is hij haar steun en toeverlaat in bange dagen. Ros gunt de lezer een kijkje in haar privéleven, net genoeg om de impact van haar aandoening op partner, gezin en vrienden te schetsen.

Opvallend is de lichte toon van het boek, het zit werkelijk vol humor. Zo hebben bijvoorbeeld de aardappelen, die wekenlang in de koelkast gelegen hebben, een bontjasje gekregen. Er is Piepkrijt, de vogel die Ros elke ochtend snerpend fluitend begroet. En wat te denken van Somberhond, die Ros vergezelt op haar donkerste dagen. Talrijk zijn de verwijzingen naar de televisieserie Friends, de liefdesperikelen tussen Ross en Rachel zorgen ten huize Ros voor de broodnodige ontspanning.

Ondanks de afschuwelijke periode die in Hersenschorsing beschreven wordt, is het een plezier om het boek te lezen, je zou er gek genoeg bijna vrolijk van worden. De frustratie en boosheid bij Ros en haar omgeving moeten enorm zijn, en toch hangt er nooit een negatief toontje over het verhaal. Dat is meteen de grote verdienste van het duo Ros en Kleijne: ze hebben geen klaagzang neergepend. Ondanks alle ellende blijven ze positief en gaan ze ervan uit dat alles goed komt.

'Ik ben er nog niet, maar ik kom er wel.'

Hersenschorsing is een positief en humoristisch relaas over leven met een traumatisch hersenletsel. Het is een verhaal over grote frustraties en kleine gelukjes, over vallen en weer opstaan.