Recensie: Een roman met sterke vrouwen in de hoofdrol

Gabriela Garcia is de dochter van migranten uit Mexico en Cuba en groeide op in Miami. Van vrouwen en zout is haar debuutroman, die lovend werd ontvangen en waarvan de vertaalrechten binnen een week aan meer dan tien landen verkocht werden.

Recensie: Vijf generaties leed ***

Door Anne Oerlemans

Gabriela Garcia behaalde een master in fictie en gaf lessen creatief schrijven aan de universiteit van Purdue. Garcia noemt zichzelf een feminist en zet zich in voor migrantenrechten. Zelf is Garcia de dochter van migranten uit Mexico en Cuba en groeide ze op in Miami. Ze werkte in de muziekindustrie en voor verschillende tijdschriften voor ze haar succesvolle debuutroman Van vrouwen en zout uitbracht. De Nederlandse vertaling is van de hand van Mary Bresser.

In Van vrouwen en zout laat de auteur vijf generaties Latijns-Amerikaanse vrouwen aan het woord. Elk van hen vertelt over een gedeelte van haar leven. In 1959 (Cuba) trekt de man van Dolores de bergen in om de oproep tot revolutie van Fidel Castro te beantwoorden. Om te overleven pleegt Dolores een daad van geweld die haar dochter Carmen kapotmaakt. Carmen is in 2016 (Miami) geschokt als haar dochter Jeanette naar Cuba wil reizen om haar grootmoeder Dolores te ontmoeten. Daar ligt een geheim dat alle generaties met elkaar verbindt.

'María Isabel dacht: het zijn altijd de vrouwen die een toekomst weven uit wat ze toegeworpen krijgen, zij zijn altijd de personages, nooit de schrijvers. Ze wist dat dat tot verbittering kon leiden, maar de vele boeken zouden haar soelaas bieden.'

Elke vrouw is hoofdpersonage van haar eigen (deel van het) verhaal bij Garcia, waardoor hun kant van het verhaal wordt uitgelicht, zelfs wanneer ze thuis zitten te wachten tot hun mannen terugkeren van de strijd, hun mannen zich achterover drinken of gewoonweg afwezig zijn. Het simpele taalgebruik en de beschrijvende stijl maken dat de relatief korte hoofdstukken gemakkelijk lezen.

'Ze voelde de ontoereikendheid van taal, die niet in woorden kon vangen dat wat er gebeurde precies was wat ze had verwacht dat er zou gebeuren, dat ze teleurgesteld was dat het onverwachte weer niet had gewonnen. Dat vreemde mannen in auto’s precies zo waren als waar iedereen altijd voor waarschuwde.'

De opbouw is veruit het grootste pluspunt aan de roman van Garcia, het verhaal zit vernuftig in elkaar. Elke generatie voegt nieuwe kennis aan het geheel toe waardoor voor de lezer langzaam puzzelstukjes in elkaar vallen. De allerlaatste puzzelstukjes zijn wat ongeloofwaardig en maken het verhaal iets te perfect rond maar de opbouw zorgt dat je door blijft lezen om te achterhalen waar precies de pijnpunten in de onderlinge relaties tussen de vrouwen zitten.

Het is mooi hoe een eerste druk van de Spaanstalige versie van Les Misérables de schakel vormt tussen de vele generaties en levens in het boek. Levens die geen leed bespaart blijft, de vrouwen maken allemaal in hun eigen tijd en op hun eigen manier verschrikkelijke dingen mee maar blijven onvermoeibaar doorgaan en blijven vooral zoeken naar een reden om te gaan of te blijven leven.

Van vrouwen en zout is een roman met sterke vrouwen in de hoofdrol, veel van hen blijven ondanks hun eigen kracht toch vooral slachtoffer van de tijd waarin zij leven. Garcia rijgt de generaties op een slimme manier aan elkaar maar het in fragmenten opgebouwde geheel maakt niet genoeg indruk om echt te beklijven in het hoofd van de lezer.