Recensie: Het levert genoeg discussiemateriaal op
In 2021 verschenen bij Xander Uitgevers en vertaald door Luuk Dorresteijn en Maaike Harkink.
Verbrande suiker van Avni Doshi
Antara is als kind volledig aan haar lot overgelaten. Haar moeder Tara leidde een losbandig leven: ze verliet een liefdeloos huwelijk en vertrok naar een ashram, leefde even als bedelaar (vooral om haar ouders te treiteren) en was jarenlang geobsedeerd door een dakloze kunstenaar. Nu Antara volwassen is en Tara begint te dementeren, zoekt ze naar een manier om hun gedeelde verleden een plek te geven – want misschien verschilt ze niet eens zo veel van haar moeder.
Op indrukwekkend luchtige wijze en met bijtende humor beschrijft Doshi de problematische relatie tussen Tara en haar dochter Antara. Ze beantwoordt op messcherpe wijze de complexe vraag: hoe zorg je voor je moeder als zij nooit voor jou heeft gezorgd?
Avni Doshi werd in 1982 geboren in New Jersey. Ze studeerde Kunstgeschiedenis en volgde haar master in Londen. Voordat ze ging schrijven werkte ze als curator en kunstcriticus. Haar debuut werd bekroond met verschillende prijzen en werd genomineerd voor de Booker Prize. Doshi woont met haar gezin in Dubai.
Recensie: Chaotische weergave van een verwrongen moeder-dochterrelatie ***
Door Evy De Brabander
Antara heeft van jongs af aan een moeilijke relatie met haar moeder. Haar gevoel van afhankelijkheid werd genegeerd of de kop ingedrukt en dat veranderde de liefde voor haar moeder in iets wat verdacht veel op haat lijkt. Toch is ze in al die jaren nooit helemaal los gekomen van haar moeder en wanneer deze laatste op jonge leeftijd symptomen van Alzheimer vertoont, worstelt Antara dan ook met de vraag of ze de volledige zorg van haar moeder op zich zal nemen. Zeker nu Antara zelf op het punt staat moeder te worden …
Verbrande suiker speelt zich af in India. Dit geeft een bepaalde sfeer mee, maar Avni Doshi helpt de buitenlandse lezer bitter weinig om de cultuur te doorgronden. Typische woorden, plaatselijke gebruiken en omgeving staan in het teken van het verhaal, maar worden helaas niet verklaard of extra uitgelicht. Daarmee maakt de auteur meteen al duidelijk wat zij belangrijk vindt: de hoofdthema’s en de personages. Die krijgen alle ruimte om zich vast te zetten in het hoofd van de lezer, zonder enige opsmuk of tierlantijnen.
De openingsscène van Verbrande suiker is magistraal. Avni Doshi grijpt de lezer bij de kladden in die eerste twintig bladzijden en legt daarmee de lat boven de palen voor de rest van het boek.
De openingsscène van Verbrande suiker is magistraal. Avni Doshi grijpt de lezer bij de kladden in die eerste twintig bladzijden en legt daarmee de lat boven de palen voor de rest van het boek. De stijl, die volwassen aanvoelt, zit op dat punt zo vol venijnige humor dat je stiekem meegniffelt met Antara om de ellende van haar moeder. Zal zij haar moeder op een bepaald punt anders gaan bejegenen? Of blijft er een soort strijd bestaan en wordt die naar een hoogtepunt gestuwd?
Weinig van de verwachtingen die op die eerste bladzijden worden gecreëerd worden ingelost. Teleurstellend? Zeker! Avni Doshi stipt te veel thema’s aan en daardoor lijkt Verbrande suiker regelmatig zijn rode draad te verliezen. Dat zorgt ervoor dat je je als lezer stuurloos voelt en die stuurloosheid wordt niet gecompenseerd door taalgebruik of diepgang in de personages. Het zorgt enkel voor een gevoel van frustratie. Zware thema’s als dementie, huwelijksproblemen, opgroeien met een psychisch onstabiele moeder worden aangereikt, maar krijgen te weinig uitwerking.
Dit heeft veel invloed op hoe je bepaalde scènes leest en daarmee toont de auteur zich wel bewust van hoe ze de lezer kan sturen richting een bepaald gevoel.
De schrijfstijl van Avni Doshi is niet consistent doorheen het hele boek en dat leverde waarschijnlijk ook een grote uitdaging op voor vertalers Luuk Dorresteijn en Maaike Harkink. Waar ze in sommige scènes goede volzinnen schrijft, met een nette interpunctie, valt de lezer in andere scènes ten prooi aan een woordenvloed waar moeilijk een begin en eind in te vinden is. Dit heeft veel invloed op hoe je bepaalde scènes leest en daarmee toont de auteur zich wel bewust van hoe ze de lezer kan sturen richting een bepaald gevoel. Het is met name ook de uitzichtloosheid die over de personages hangt die versterkt wordt hierdoor.
Waar de openingsscène een eindscore belooft van vijf sterren, keldert die gaandeweg het verhaal, gewoonweg omdat je als lezer te weinig houvast krijgt en misschien ook wel omdat je in het begin geproefd hebt van de woordkunst waartoe Avni Doshi in staat is. Het is dan ook uitermate teleurstellend om het venijn en de scherpte die ze in die eerste bladzijden tentoon spreidt, bijna niet meer te zien terugkeren. Toch kaart Doshi in Verbrande suiker mooie thema’s aan en levert de getroubleerde moeder-dochterrelatie uitermate fascinerende scènes op die onder je huid kruipen. Verbrande suiker is een debuut dat niet helemaal aan de verwachtingen kan voldoen, maar het levert wel genoeg discussiemateriaal op.
Ook op de Booker Prize shortlists
Evy De Brabander werkt deeltijds als paardentandarts en deeltijds als docent op het HBO. Ze leest divers en zag de laatste jaren een verandering in haar leessmaak: waar ze eerder veel thrillers las, duikt ze nu liever de literatuur in. Ook jeugdboeken in de ruimste zin van het woord mogen niet ontbreken. Ze is dol op bijzondere uitgaven of geïllustreerde boeken voor volwassenen.
Meer recensies van Evy:
- De kat en de stad: Toegankelijk debuut met gevarieerd beeld van Tokio
- De groep: Hoe Christie Tate het hart van de lezer weet 'in te kerven'
- En toen vonden ze mijn vader: Afstandelijk onderzoek naar een onzichtbare vader
- Hele verhalen voor een halve soldaat: Pareltje voor alle leeftijden
Elke dag het laatste nieuws in je mailbox?
