Recensie: In die zin is deze roman meer van hetzelfde

Sally Rooney (1991) groeide op in Couny Mayo, in het westen van Ierland. Ze studeerde aan Trinity College in Dublin. Haar korte verhalen verschenen eerder in onder andere Granta. Haar debuut Gesprekken met vrienden werd enthousiast onthaald. Met Normale mensen stond Rooney op de longlist voor de Booker Prize. Normale mensen werd bewerkt tot een televisieserie.

Recensie: Vier jonge mensen, die elkaar aantrekken en afstoten als magneten ***

Door Miriam Vaz Diaz

Prachtige wereld, waar ben je is alweer het derde boek van de succesvolle Ierse schrijfster Sally Rooney. Dertig jaar is ze pas en dan al zo veel succes, dat komt niet zo maar. Wellicht zit haar kracht in het feit dat haar boeken allemaal over haar eigen generatie gaan. Vier dertigers, geboren in de negentiger jaren en nog druk bezig hun plaats in de samenleving te vinden. De een door het bouwen van een carrière, de ander nog niet, of misschien helemaal niet geïnteresseerd daarin. Het is echt een roman van deze tijd, Tinder en appen, social media in allerlei vormen, maar ook het klimaat en de politieke problemen van vandaag komen aan de orde.

Twee vriendinnen, Eileen en Alice. De eerste werkt op de redactie bij een uitgeverij en verdient daar een karige boterham. Alice is schrijfster en heeft twee zeer succesvolle boeken op haar naam staan. De vrouwen mailen met elkaar en in deze correspondentie bespreken ze zowel hun eigen (liefdes-)leven, als hun kritische blik op de huidige maatschappij. Het schrijverschap van Alice is niet bepaald rozengeur en maneschijn. Een opname in een inrichting en haar gevoel dat ze alleen nog maar gezien wordt als een gevierd persoon en niet als een mens van vlees en bloed, getuigen hiervan. Soms lijkt het of zij de verpersoonlijking is van de schrijfster zelf. Maar het blijft altijd riskant om daarvan uit te gaan. De hoofdstukken die de mails bevatten vormen de ruggengraat van de roman.

Wellicht zit haar kracht in het feit dat haar boeken allemaal over haar eigen generatie gaan.

Eileen heeft een ingewikkelde relatie met Simon, een jeugdvriend van haar en Alice. Hij heeft filosofie en rechten gestudeerd en werkt in de politiek. De relatie is gecompliceerd, omdat voor beiden vriendschap en liefde elkaar soms in de weg zitten. Want wat als de relatie onverhoopt stukloopt? Gaat de vriendschap dan ook verloren? En is een relatie dat waard?

Ook voor Alice en Felix is het niet eenvoudig. Via een Tinder-date hebben ze elkaar ontmoet en een groter verschil dan tussen die twee is nauwelijks denkbaar. De gevierde schrijfster met de eenvoudige, openlijk biseksuele magazijnmedewerker bij een transportbedrijf. Hun eerste kennismaking wordt al gauw gevolgd door een reis naar Rome, waar Alice voor haar werk naar toe moet. Het is geen doorslaand succes. Toch blijft het tussen de twee aantrekken en afstoten. Vooral Alice heeft die afstotende werking op mensen. Felix mag niet doorgeleerd hebben, hij heeft wel degelijk inzicht waar het om mensen gaat.

De hoofdstukken met de mails worden afgewisseld door die van een alwetende verteller die beschrijft hoe de beide koppels omgaan met elkaar, in bed en daarnaast. Deze opbouw geeft het boek een bepaalde spanning. Vertellen hoe je met elkaar omgaat in een mail is in zekere mate altijd onbetrouwbaar, want gezien vanuit één persoon, terwijl de alwetende verteller vanuit beide perspectieven de situatie kan waarnemen.

Ook de tegenstelling tussen arm en rijk, gestudeerd en niet gestudeerd, dringt zich wel weer sterk op.

Toch betekent de kracht van het boek, de schrijfster die over haar tijdgenoten schrijft, in dit geval ook een bezwaar. Ze heeft dit namelijk al meerdere malen gedaan, zoals in Normale mensen. Ook de tegenstelling tussen arm en rijk, gestudeerd en niet gestudeerd, dringt zich wel weer sterk op. In die zin is deze roman meer van hetzelfde. Maar Sally Rooney is een begaafd schrijfster en zij levert toch weer een bijzondere roman af met veel dialoog en in een toegankelijke stijl, die uitstekend vertaald is door Gerda Baardman en Jan de Nijs.

De kritische blik op de samenleving uit zich bij Rooney ook in de werkelijkheid. Een Hebreeuwse uitgave van Prachtige wereld, waar ben je komt er voorlopig niet. Zij gunt een dergelijke uitgave alleen aan een uitgeverij die ook Palestijnse schrijvers publiceert. In Israël is zeer afwijzend gereageerd op haar visie, maar daar trekt Sally Rooney zich niets van aan. Zij is immers een mens van vlees en bloed, met een maatschappijkritische visie.