Recensie: Levenstrauma's en vergiffenis op een menselijke manier

Het gerecenseerde boek

Lavery & Zoon

Auteur: Jo Browning Wroe
Vertaler: Anneke Bok en Claudia de Poorter
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam

Oktober 1966: William Lavery geniet met volle teugen van het galadiner dat gehouden wordt ter ere van de net afgestudeerden aan de Academie voor Balsemen. Zijn vriendin Gloria zit naast hem, zijn oom Robert, hoofd van de uitvaartonderneming van de familie Lavery, glimt van trots. Dan komt er een urgent bericht: er heeft zich een ramp voltrokken op een school in Aberfan, en er worden dringend balsemers gevraagd.

Die nacht wordt William geconfronteerd met herinneringen aan zijn jeugd. Als koorjongen in Cambridge was hij gekozen om de felbegeerde solo te zingen tijdens de kerstmis. Maar een noodlottig misverstand met zijn beste vriend Martin en een onvergeeflijke keuze van zijn moeder hebben onomkeerbare gevolgen. Sindsdien heeft hij beiden niet meer gezien, en nooit meer gezongen. Aberfan betekent opnieuw een keerpunt in zijn leven. Voor William is balsemen de ultieme uiting van compassie voor anderen, maar zal het hem ook lukken om deze compassie voor zichzelf te vinden?

Over de auteur
Jo Browning Wroe groeide op in een crematorium in Birmingham. Ze studeerde Creative Writing aan de universiteit van East Anglia en is nu docent Creative Writing in Cambridge. Lavery & Zoon is haar debuutroman.

Ongekunsteld, pakkend en een boodschap van hoop ****

Door: Guy Doms

Lavery & Zoon is het late romandebuut van de Britse Jo Browning Wroe. Ze is opgegroeid in een crematorium in Birmingham; het is een niet onbelangrijk gegeven. Na een jarenlange carrière als redacteur heeft ze een prestigieuze opleiding creatief schrijven, aan de universiteit van East Anglia, succesvol afgerond.

Oktober 1966. William Lavery is pas negentien en reeds afgestudeerd aan de Theems Academie voor Balsemen. Om dit te vieren is hij een van de prominente gasten tijdens het galadiner. Zowel zijn vriendin Gloria als zijn oom Robert delen trots in de feestvreugde. Deze komt abrupt tot een einde door een alarmerende boodschap: 'We hebben dringend balsemers nodig!' In Aberfan, Zuid-Wales, ligt een deel van het dorp bedolven onder een enorme afvalberg, afkomstig van de steenkoolmijn. William aarzelt geen seconde en hij biedt zich aan als vrijwilliger. Vol overgave vat hij aan zijn eerste balseming aan van een lichaam. Op dat moment beseft hij niet dat de gebeurtenissen van de volgende dagen, een aanzienlijke impact zullen hebben op zijn volwassen leven.

'Het is tijd dat hij zich vermant voordat de wrakstukken van zijn eigen leven komen bovendrijven door de vloedgolf van verdriet die Aberfan overstelpt: de dood van zijn vader, het abrupte einde van zijn tijd als koorzanger, de breuk met zijn moeder, en met Martin.'

Lavery & Zoon is een boek waarbij tijdens het lezen heel wat tranen gaan vloeien bij een groot aantal lezers. Browning Wroe vindt duidelijk de juiste balans tussen het oproepen van diepe emoties en de weergave van de snoeiharde, deels werkelijk gebeurde, feiten. Dit alles schrijft ze neer op een serene wijze, in een aantrekkelijk proza en korte hoofdstukken. Het drama in Aberfan – beschreven in het eerste deel – is het uitgangspunt van een indrukwekkend verhaal, waarin het leven van William Lavery centraal staat. Je verneemt hoe een jonge veelbelovende koorknaap, begenadigd met een hemelse stem, uiteindelijk toch kiest voor een toekomst als balsemer. Hij treedt aldus in de voetsporen van zijn vader, gestorven toen William pas acht was, en zijn lieve oom Robert. Dit is helemaal tegen de zin van moeder; zij beoogt voor haar zoon een professionele loopbaan als zanger.

'Wat kunnen we toch een vreselijke puinhoop van ons leven maken. Er zouden engelbewaarders moeten zijn om ons een halt toe te roepen wanneer we de mist in dreigen te gaan, maar die schijnen er niet te zijn.'

Op een menselijke manier gaat de auteur om met thema’s als levenstrauma’s en vergiffenis, ze verwerkt deze vakkundig in het geheel. Uiteraard speelt muziek een vooraanstaande rol, doch de focus ligt veelal op hechte vriendschap, liefde, tomeloos verdriet en beschermingsangst. Met haar beeldende schrijfstijl slaat en zalft ze tegelijk haar lezers, zonder evenwel een enkele keer te overdrijven.

Een terugblik op de jeugdjaren van William is verhelderend, al duurt het even voor het zover is. Vlotweg roept de schrijver de locaties op, tevens geeft ze een duidelijk sfeerbeeld weer van de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Je volgt de ontwikkeling van de voornaamste personages door de jaren heen. Zo ervaar je bijvoorbeeld hoe William zijn herinneringen halsstarrig verdringt, hoe hij lijdt aan nachtmerries en soms onverwacht flashbacks krijgt overdag. Hij huwt met zijn grote liefde, nauwelijks een half jaar na de ramp. Kinderen wil hij niet, hij kan het niet aan. Deze mix van feiten en fictie is grondig uitgediept, evenzo op psychologisch vlak. Anneke Bok en Claudia de Poorter leveren een sprankelende vertaling af van deze ongekunstelde, pakkende debuutroman, met een onderliggende boodschap van hoop.

Meer jongenslevens