Recensie: Niets menselijks is ons vreemd

Emma Haughton is journalist. Haar YA-boeken werden genomineerd voor de Carnegie Medal en Amazin Book Awards en door de Sunday Express en The Independent verkozen tot de beste boeken van het jaar. Het donker is haar eerste thriller voor volwassenen.

Recensie: Fijne psychologische thriller met een prima uitgewerkt plot ****

Door Barbara Niemantsverdriet-Visscher

Emma Haughton (Verenigd Koninkrijk) studeerde Engels aan Oxford. Tijdens haar carrière als journalist schreef zij regelmatig artikelen voor de reissectie van de Times. Haar eerste boek was een prentenboek waarna een aantal bestsellers in het Young Adult-genre volgden waaronder het voor een Carnegie & Amazing Book Results genomineerde Now You See Me. Het donker is Haughtons eerste uitstapje naar het volwassen thrillergenre.

In Het donker reist EHBO-arts Kate North af naar een onderzoeksstation van de VN op Antarctica om haar voorganger, de overleden arts Jean-Luc, te vervangen én om te ontsnappen aan de gevolgen van een persoonlijke tragedie. Aangekomen op een van de koudste plekken op aarde, vermoedt ze al snel dat de dood van Jean-Luc geen ongeluk was. Kate gaat – met gevaar voor eigen leven – op onderzoek uit, vastbesloten om de waarheid boven water te krijgen. Maar wie kan ze vertrouwen in een omgeving die 24 uur per dag gehuld is in het donker?

Al aan het begin van het boek worden de twaalf leden van het zogenaamde winterteam in een sneltreinvaart bij de lezer geïntroduceerd. Hierdoor heb je nog regelmatig de neiging om terug te bladeren en te herlezen wie wie is. Wat echter direct duidelijk wordt, is dat Kate gebukt gaat onder iets verschrikkelijks. Of dit haar rol binnen het team beïnvloedt, krijg je als lezer stukje bij beetje aangereikt als je Kate beter leert kennen en haar beweegredenen leert begrijpen.

In Het donker worden de gebeurtenissen uit Kates vroegere leven met behulp van flashbacks verweven met de recente ontwikkelingen in het onderzoeksstation. Het verteltempo ligt – zoals het een goede thriller betaamt – hoog en Haughton strooit kwistig met cliffhangers. Hierdoor bouwt de spanning zich direct vanaf het begin op, ook omdat het verhaal verteld wordt vanuit het ik-perspectief. Doordat de schrijfster beeldende zinnen gebruikt dat resulteert in een filmische setting, is het boek praktisch klaar voor het witte doek.

'Ik zit klem, ik krijg geen lucht meer. Paniek dreigt me te verstikken. Aan de rand van mijn bewustzijn hoor ik het getik van een afkoelende motor. Ergens, verder weg, het hoge geblaf van een vos.
Je moet hier weg, zegt een dringende stem in mijn hoofd. Je moet maken dat je hier wegkomt.
Maar ik krijg geen lucht. Ik probeer te schreeuwen, maar er zit iets voor mijn mond. Blindelings maai ik met mijn armen om me heen, graaiend in een poging me uit deze positie te bevrijden.'

De korte titel van het boek, gesteund door niets aan de verbeelding overlatende subtitels, dekt in meerdere opzichten de lading: het fysieke donker van de winter op Antarctica, de schaduwkant van Kate zelf, de strijd met haar innerlijke demonen, maar ook het groeiende duister binnen het onderzoeksstation als de donkere dagen zich aaneen rijgen, dragen bij aan het unheimische gevoel dat je tijdens het lezen van het boek krijgt. Iets wat je overigens ook direct terugziet in de minimalistische maar krachtige cover van het boek, waar tegen de achtergrond van een inktzwarte lucht een eenzaam, (bloed)rood en deels ingesneeuwd gebouw staat. Al met al een omgeving waar thema’s als wraak, angst en jaloezie bijzonder goed tot hun recht komen.

Het enige smetje op Het donker wordt gevormd door de enkele faux pas van Kate gedurende haar verblijf in het onderzoeksstation; deze passen zó slecht bij haar professie als arts, dat ze de geloofwaardigheid van haar personage enigszins aantasten. Aan de andere kant: niets menselijks is ons vreemd. Deze kleine oneffenheden terzijde, heeft Haughton een fijne psychologische thriller weten neer te zetten die je in één ruk uit wilt lezen en waarbij je getrakteerd wordt op een prima uitgewerkt plot.