Rob Hart: ‘Ik was toe aan een standalone thriller: een futuristische nachtmerrie’

Door Kees de Bree

Hij is casual gekleed en oogt sportief en energiek. Kortgeknipt haar, modieuze rossige baard en snor. Bril met licht montuur. T-shirt en sneakers. Hij heeft een warme, Amerikaanse radiostem en ondanks zijn slopende promotietour door Europa vertelt hij met ongekend enthousiasme over zijn nieuwste boek Cloud waarin hij een beklemmende, toekomstige wereld beschrijft die weinig ruimte laat voor individuele vrijheid. Big Brother meets Big Business. Leven onder het juk van het allesoverheersende kapitalisme. Een George Orwell-achtig boek waarin schrijver Rob Hart waarschuwt voor de nachtmerrie die we met z'n allen aan het creëren zijn.    

Cloud is de allereerste standalone van Rob Hart, die zijn sporen al ruimschoots verdiende als journalist, als tekstschrijver voor politici en als misdaadauteur van vijf boeken over privédetective Ash McKenna en de thriller Scott Free die hij samen met James Patterson schreef.    

Hart ziet al zijn inspanningen voordat hij aan Cloud begon als uiterst nuttige vingeroefeningen voor wat hij eigenlijk wilde: standalones schrijven. ‘Elk boek was een leerproces waarbij ik ontdekte hoe je een verhaal opbouwt, hoe je de spanning vasthoudt en hoe je kan zorgen voor karakterontwikkeling. Ook heb ik geleerd dat ik iemand ben die niet zonder een gedegen outline kan. Ik ben geen intuïtief schrijver. Ik heb een wegenkaart nodig, een begin en een eindpunt, anders ga ik dwalen.’     

Slaafse praktijken

Met name voor Cloud had Hart een gedegen voorbereiding nodig. Het verhaal speelt zich vrijwel geheel af in een immens, futuristisch complex waar de onderneming van miljardair Gibson Wells gevestigd is. Een Amazon-achtig bedrijf midden in de woestijn, waar alle goederen opgeslagen liggen die online besteld worden om vervolgens door een vloot aan drones gedistribueerd te worden. In het bedrijf wonen ook alle werknemers die er kunnen eten, ontspannen en gokken. De werkdruk is moordend en vrije tijd is er nauwelijks. Alle handelingen van het personeel worden elektronisch geregistreerd en met punten beloond of met puntenaftrek bestraft.    

Hart: ‘De aanleiding voor het schrijven van Cloud was een artikel uit 2012, ‘I Was A Wharehouse Wage Slave’, waarin een aantal maatschappelijke problemen aan de kaak werd gesteld. Mensen die onder schrijnende omstandigheden werkten en vrijwel niets verdienden, maar die niet weg konden omdat ze het geld nodig hadden. Ik wist dat ik er een boek over moest schrijven, omdat anders een ander het zou doen. Voeg daaraan toe de wijze waarop de grote bedrijven steeds machtiger worden, de gewone mens als machine gebruikt wordt en de manier waarop we de aarde misbruiken en ik had de basis voor mijn boek. Pas later heb ik er thrillerelementen aan toegevoegd.’    

In vorige boeken gebruikte Hart locaties die hij goed kende. Nu was dat anders. ‘Toen ik met Cloud begon, heb ik een enorm bord in mijn werkkamer opgehangen om als een architect een volkomen nieuwe wereld vorm te geven. De locatie van de pakhuizen, de wooncomplexen, het transport, de ontspanningsruimte, het casino, de energievoorziening, het bewakingssysteem. Pas toen ik dat afhad, ben ik gaan schrijven.’    

Opvallend is dat in Cloud nauwelijks gebruik wordt gemaakt van robots, zoals je in een toekomstige wereld zou verwachten. Hart heeft er een eenvoudige verklaring voor: ‘Dat komt omdat de eigenaar van het concern, Gibson Wells, heeft ontdekt dat het gebruik van goedkope menselijke arbeidskrachten hem een gigantisch belastingvoordeel oplevert. Dat is overigens de realiteit van nu. Hoe meer mensen een bedrijf in dienst neemt, hoe minder belasting betaald hoeft te worden. Politici kunnen dan namelijk opscheppen over het aantal banen dat erbij is gekomen. De ene hand wast de andere. Een bedrijf als Walmart bijvoorbeeld betaalt zulke schandalig lage lonen dat de mensen er niet van kunnen leven. Maar Walmart ontvangt wel veel belastingvoordeel voor het scheppen van banen. Het is een ziek systeem.’

Een kapitalist pur sang    

In Cloud zijn drie hoofdpersonen die het verhaal dragen. In de eerste plaats is er Paxton, een voormalig gevangenisbewaarder, wiens eigen bedrijf failliet is gegaan door het techbedrijf Cloud. Hij is verbitterd, zint op wraak en haat het idee om in het woon-werkcomplex van Cloud te wonen. Toch doet hij het. In de tweede plaats is er de mooie Zinnia, die als undercover infiltreert in Cloud om de duistere bedrijfsgeheimen te ontrafelen. Zij is een geharde bedrijfsspionne die er niet voor terugdeinst om mensen op te offeren.    

Rob Hart geeft toe dat hij eerst alleen deze twee karakters in gedachten had. ‘Maar, het verhaal liep niet goed. Het bedrijf Cloud was zo groot, dat ik iemand nodig had die de stem van het bedrijf liet horen. Dat werd Gibson Wells, die stervende is en dus kon terugblikken op de stormachtige groei van zijn bedrijf. Door hem kon ik de lezer een helikopterblik geven. Hij is miljardair geworden, deels over de ruggen van zijn werknemers. Een kapitalist pur sang, maar hij heeft niet altijd ongelijk. Hij denkt dat hij de wereld tot een betere plaats heeft gemaakt omdat hij zijn werknemers werk en een woonplaats biedt en alle bescherming die daarbij hoort. Bovendien is Cloud zelfvoorzienend wat schone energie betreft, waardoor het de wereld niet vervuilt. Paxton, Zinnia en Wells zijn dus personages met verschillende karakters, al zijn Zinnia en Gibson Wells in één opzicht hetzelfde: ze gaan over lijken om hun doel te bereiken. Ik kan me overigens het meest vereenzelvigen met Zinnia. Zij is het meest assertief en het sterkste karakter in het boek.’     

Paxton heeft in het begin een bloedhekel aan Cloud, maar langzamerhand draait hij bij en begint de voordelen van het wonen en werken in één bedrijf te waarderen. Hart: ‘Ja, dat is het Stockholmsyndroom. Paxton en Zinnia hebben nauwelijks vrijheid. Cloud is in principe een soort gevangenis, een vijand van de vrije mens. Maar Paxton begint van zijn vijand te houden. En daarin wijkt hij nauwelijks af van de gemiddelde Amerikaan die ook niet blij is met zijn werk, maar die zich er wel aan vastklampt en die als rechtvaardiging aanvoert dat het geld oplevert. Het speelt ook mee dat werken in een bedrijf maakt dat je onderdeel bent van een team. Mensen horen graag bij teams. Weggaan lijkt gemakkelijk, maar dat is het nooit.’

Thriller met een boodschap

Het wereldbeeld dat in Cloud geschetst wordt is vrij pessimistisch. Het grootkapitaal verslindt de individu, door de klimaatopwarming verandert de wereld in een woestenij en vrijheid is een illusie. Dat beeld is niet geheel in overeenstemming met de visie van Rob Hart: ‘Ik probeer niet al te pessimistisch te zijn. Ik heb een dochter van vier jaar en ik hoop dat de wereld juist beter zal zijn als zij groot is. Momenteel zijn er veel mensen als Trump aan de macht, conservatieven en dictators. Maar hun macht is tanende, hoop ik. Er zijn over de hele wereld veel jongeren die socialer denken. Politiek is altijd onderhevig aan golfbewegingen. Dus nu is het tijd voor een wat menselijker koers. De tijd dat grote ondernemingen de mens zagen als inwisselbaar product is voorbij. Het begint ook door te dringen tot de top van het bedrijfsleven dat het niet reel is dat zij 700 of 2.000 keer meer verdienen dan hun werknemers. Er is een nieuw soort bewustwording op komst.’    

Cloud is een boek dat het midden houdt tussen een spannende roman over bedrijfsspionage en een thriller. In de Engelstalige pers wordt het eensluidend omschreven als ‘thriller’. Hart: ‘Cloud was in eerste instantie bedoeld als een boek over kapitalisme en de negatieve kanten daarvan, maar vanwege mijn achtergrond als misdaadauteur had ik er wel wat spannende elementen bij bedacht. Ik wilde langzaam beginnen met het neerzetten van een toekomstige wereld en beetje bij beetje duidelijk maken wat Zinnia precies van plan was en wie haar opdrachtgever was. Plus enkele andere spanningverhogende elementen als chantage, intimidatie, verraad en een moordopdracht. Het resultaat is een maatschappelijk bevlogen thriller met een boodschap: laten we nadenken over ons belachelijke consumptiegedrag en de nadelige gevolgen ervan op de natuur en de wereld.’    

Cloud is inmiddels aan 21 landen verkocht en er is een verfilming in de maak. Hart: ‘Cloud heeft me veel goeds gebracht. Het heeft me in staat gesteld een fulltime schrijver te worden. Ik heb ook een aantal aanbiedingen gehad van filmproducenten die het boek willen verfilmen. Ik heb gekozen voor Ron Howard, een briljant regisseur. Ik ben twee maanden geleden bij hem op kantoor in Los Angeles geweest waar we het boek hebben doorgenomen. Howard had meteen fantastische oplossingen voor het omzetten in beeld van typische boekenscenes, zoals de monologen waarin Gibson Wells terugkijkt op zijn leven. Over twee maanden krijg ik het script toegestuurd, dus de bal is aan het rollen. Intussen denk ik na over een volgend boek. Cloud zou je antikapitalistisch kunnen noemen. Mijn nieuwe boek wordt anti-overheid, waarin ik politici en het hele politieke systeem onder de loep neem. Als onderdeel van een thriller, uiteraard. Opnieuw een standalone, want ik heb geen zin meer in een serie.’ 

Cloud wordt al vergeleken met George Orwell's 1984 en Dave Eggers' De cirkel. Ga jij het lezen? 

Op Hebban maak je kans op het boek, klik op deze link om mee te doen aan de winactie. De giveaway sluit op zaterdag 5 oktober 2019 om middernacht.

De auteursfoto van Rob Hart is verstrekt door Karakter Uitgevers