Roel Janssen: 5 boeken die je dit jaar gelezen moet hebben

Door Roel Janssen

1.     Thomas Piketty: Kapitaal in de 21ste eeuw (in de Engelse editie: Capital in the twentyfirst century)

Je ontkomt er niet aan: het spraakmakende boek over arm en rijk en toenemende vermogensverschillen. De formule die het verhaal van Piketty samenvat, R>G – het inkomen uit vermogen stijgt sneller dan inkomen uit arbeid – is van een elegante eenvoud. Gebaseerd op twee eeuwen statistische gegevens, klassieke literatuur en economisch onderzoek toont Piketty aan dat het tegenwoordig, net als in de 19de eeuw, belangrijker is met wie je trouwt dan wat voor vak je kiest als je rijk wilt worden – en blijven.

2.     Neil Irwin: The Alchemists, three central bankers and a world on fire

De Amerikaanse journalist (New York Times) Neil Irwin beschrijft aan de hand van drie hoofdpersonen de bankencrisis en de eurocrisis van de afgelopen zes jaar: Ben Bernanke, de voorzitter van de Federal Reserve Board (de Amerikaanse centrale bank), Jean Claude Trichet, de president van de Europese Centrale Bank en Mervyn King, de gouverneur van de Bank of Engeland. Het boek maakt inzichtelijk hoe de crisis kon ontstaan en hoe de centrale bankiers, elk op hun manier, er ternauwernood in slaagden een volslagen ineenstorting van het financiële stelsel te voorkomen. Het Amerikaanse gezichtspunt is interessant omdat blijkt dat de Verenigde Staten bij de aanpak van de eurocrisis een veel grotere betrokkenheid hadden dan we in Europa beseften.

3.     Hans Verbraeken: De vrije val van Vestia. Miljardendrama door hoogmoed en wanbeleid

Het speculatieverlies van woningcorporatie Vestia – 3 miljard euro, bijna 4 miljard dollar – is het een na grootste verlies ter wereld dat speculanten ooit hebben gemaakt. De ondergang van Vestia werd afgewend, maar de woningcorporaties en de huurders gaan er nog jarenlang onder gebukt. Hans Verbraeken, redacteur van het Financieele Dagblad, volgt de Vestia-zaak vanaf het begin en beschrijft in detail de ontluisterende praktijken in een sector die is ontstaan uit sociale bewogenheid en die door een ontspoorde liberalisatie is ontaard in een graaicultuur. Onbegrijpelijk dat tot nu toe geen van de verantwoordelijken is veroordeeld en dat geen bewindspersoon of toezichthouder hierop is afgerekend.

4.     Jaap Scholten: Horizon City

Jaap Scholten kreeg een koffertje met een familie-archief toegespeeld. Daar wist hij wel raad mee: Scholten is een prima schrijver en de stamboom van zijn familie is uniek. Hij stamt via zijn vader en moeder af van de rijkste Twentse industriële families: Stork, Scholten, Van Heek en Blijdenstein. Stork was van de machinefabrieken in Hengelo, Scholten en Van Heek waren de textielbaronnen van Enschede. Machines en textiel waren twee culturen. Twente was in het begin van de 20ste eeuw na Lancashire in Engeland de grootste textielproducerende regio ter wereld en Scholtens overgrootvader Van Heek was een van de rijkste mannen van Nederland. De textielindustrie is teloor gegaan in de jaren dat Jaap Scholten opgroeide. De machtige namen van toen zijn weggevaagd. Scholten brengt de herinneringen aan de families, het sociale leven en de uitzonderlijke ondernemingszin op een aanstekelijke manier weer tot leven.  

5.     Charles den Tex en Anneloes Timmerije: Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogsstijd

Het boek is faction, een geromantiseerd waar gebeurd verhaal dat begint op het moment dat de Japanners Nederlands-Indië binnenvallen en bezetten. Guus Hagers is pas getrouwd met Lienke, de liefde van zijn leven. Guus is vlieger bij de Nederlandsch-Indische Luchtmacht en wijkt uit naar Australië. Lienke blijft achter in Indië en komt terecht in een ‘jappenkamp’. Aan de hand van aantekenigen en dagboeken van Guus en Lienke vertelt het boek over het dagelijkse leven in de vrouwenkampen en over de onderbelichte rol van de Nederlandse vliegers die vanuit Australië deelnamen aan de geallieerde strijd tegen Japan. De avonturen van Jip, het hondje van Guus dat hij bij elke vlucht meenam in zijn vliegtuig en met een parachute liet neerkomen bij een boerderij in Australië, is waar gebeurd. Evenals het slot waarbij Guus met zijn vliegtuigje over het vrouwenkamp vliegt en met een luidspreker roept ‘Is Lienke hier?’ en de vrouwen met rijstpoeder de letters J en A op de grond maakten.

Roel Janssen publiceerde eerder dit jaar de spannende faction-thriller Fout Goud over de grootste goudroof uit de Nederlandse geschiedenis, de roof door de nazi’s van het goud van De Nederlandsche Bank tijdens de bezetting. Meer dan de helft hiervan is nooit teruggekomen – en ligt nog altijd in Zwitserland. Nederland heeft jarenlang getracht hiervan wat terug te krijgen – maar tevergeefs. Janssens thriller is veelbesproken en leidde zelfs tot kamervragen. Fout Goud is een van de vijf genomineerden voor de Diamanten Kogel 2014.