Ruth Ware in de voetsporen van Agatha Christie

Bloederig vrijgezellenfeestje

Inspiratie ligt voor schrijvers niet altijd voor het oprapen. Daarom is het raadzaam om de onderwerpen dichtbij jezelf te zoeken. Ruth Ware vond de basis voor haar thrillerdebuut In een donker, donker bos door een gesprek met een vriendin. ‘Samen met een vriendin sprak ik over onze favoriete thrillers en waar ze precies aan moeten voldoen, toen ze opeens constateerde dat er nog nooit een vrijgezellenfeestje als setting voor een thriller had gefungeerd. Hoe meer ik erover na ging denken, hoe meer ik realiseerde dat de omstandigheden perfect waren. In de meeste gevallen gaat het om een groep mensen die vreemden voor elkaar zijn, er wordt alcohol en soms ook drugs gebruikt en er heerst een aparte sfeer waar spanning een prima voedingsbodem is. Op vrijgezellenfeestjes is vertrouwen een belangrijk thema, maar eveneens in thrillers is dit een geliefd thema.’  

Gedurende haar jeugd schreef ze al vele korte verhalen die met ieder jaar dat ze ouder werd, ook langer werden. Maar haar schrijfsels eindigden steevast in een doos onder haar bed. Maar het idee voor haar bloederige vrijgezellenfeest bleef plakken en Ware werd zo enthousiast dat ze besloot de stap te nemen. Met een verleden in het boekenvak, moest ze eerst over haar schaamte heen stappen. ‘Het idee alleen al dat iemand met wie je hebt gewerkt jouw manuscript gaat lezen, zorgde al voor een huivering. Ik heb met auteurs gewerkt die de Man Booker Prize hebben gewonnen en het idee dat jij dan ook een boek wil publiceren, leek tegenstrijdig. Met de basis voor de plot in mijn hoofd, besloot ik dat het tijd werd om wat van me te laten horen. Anders zou ik de rest van mijn leven spijt hebben dat het bij een droom is gebleven.’  

Al snel ging ze aan de slag met de basisgegevens waarin ze haar personages gedwongen een weekend liet doorbrengen in een afgelegen landhuis, letterlijk en figuurlijk ‘in the middle of nowhere’. ‘Toen ze eenmaal in mijn hoofd begonnen rond te lopen, wist ik dat er uiteindelijk iemand dood moest gaan. Op een gruwelijke manier uiteraard,’ zegt ze met een schaterlach.

Toen ze eenmaal in mijn hoofd begonnen rond te lopen, wist ik dat er uiteindelijk iemand dood moest gaan. Op een gruwelijke manier uiteraard.

Opgesloten

Naast de spanning in de groep die voor het vrijgezellenfeest van de aanstaande bruid Clare is bijeengekomen, krijgt de lezer een kijkje in een claustrofobische sfeer die als nevel rondhangt bij het glazen landhuis. ‘In één van mijn eerste versies was het huis een oude Engelse cottage, enigszins in verval maar met charme. Toen ik verder schreef, realiseerde ik dat één van de belangrijkste thema’s in het boek het masker naar de buitenwereld zou zijn. Hoeveel laat je van jezelf zien aan een vreemde en reageer je anders als je in het gezelschap van bepaalde mensen bent? Op dat moment besloot ik dat ik het huis als een metafoor zou gebruiken. Mijn personages zitten met elkaar opgescheept en kunnen alleen maar de gordijnen voor de buitenwereld sluiten. Ontsnappen is niet mogelijk.’  

Tegelijkertijd houdt ze haar personages een spiegel voor, door hen kritisch naar zichzelf te laten kijken. ‘Het engste moment van de dag is voor mij het moment waarop het duister intreedt en je niet gemakkelijk naar buiten kan kijken, maar iemand anders jou wel degelijk kan observeren. Ik wilde mijn personages ook confronteren met deze angst, maar hen ook laten nadenken over hoe andere mensen in hun gezelschap tegen hen aankijken. Kijk je tegen iemand op of veracht je iemand juist?’ Als ik de thrillerschrijfster vraag met wie van haar personages ze zich het meest identificeert, moet ze in eerste instantie even nadenken. ‘Ze hebben allemaal wel hun karaktertrekken, maar als ik een avond zou gaan stappen met één van hen, dan zou het met Nina zijn. Haar sarcastische opmerkingen zijn heel herkenbaar en bij haar zou ik me op mijn gemak voelen. Maar Flo spreekt mij ook erg aan, juist omdat ze zover van me afstaat.’  

Hoewel wantrouwen in thrillers vaak een combinatie met angst vormt, is dat laatste onderwerp niet per se een drijfveer voor de Engelse thrillerschrijfster. ‘In dit boek beschrijf ik de nachtmerrie hoe het is om beschuldigd te worden van moord, terwijl je er zeker van bent dat je niets te maken hebt met dit gruwelijke voorval. Als schrijver is het heel interessant om naar ontspanningsmogelijkheden te kijken binnen dit scenario.’

Onder de radar

Haar liefde voor het Engelse platteland was voor de schrijfster reden om haar debuutthriller in de omgeving van Northumberland te laten afspelen. Maar ook het thema isolatie werd op deze manier verweven met de plot. 

‘Ik ben dol op het bos en heb er veel fijne jeugdherinneringen aan. Maar nu ik al een behoorlijke tijd in Londen woon, is het duidelijk dat je daar nooit onder de radar kan zijn. Overal heb je bereik met een mobiele telefoon en als we iets niet weten, maken we gemakkelijk gebruik van Google om het binnen enkele minuten op te zoeken. Ik wilde mijn personages een extra uitdaging geven, dus besloot ik dat ze van deze hulplijnen geen gebruik mochten maken.’

Details

Als thrillerlezer wist Ruth Ware al dat ze zichzelf voor een uitdaging had gesteld door de creatie van een plot waarbij zowel medische als justitiële procedures verklaard moesten worden. ‘Natuurlijk kun je niet alles honderd procent correct weergeven, daarvoor schrijf je tenslotte fictie. Maar als je weet dat iets niet klopt, blijft het toch aan je knagen. Daarom heb ik grondig research gedaan voor bepaalde scènes.’  

Om haar spanning op te bouwen, maakte ze gebruik van een structuur waarin ieder hoofdstuk het heden en verleden worden afgewisseld. ‘Best een puzzel. Ik besloot eigenlijk aan het einde van de tijdlijn te beginnen en het verhaal zo opnieuw te vertellen. De lezer weet daardoor dat er iets gruwelijks is gebeurd, maar niet hoe het is gebeurd en wie het precies is overkomen. Ik was eigenlijk best gemeen tegenover de lezer, omdat ik de macht in handen had en zo bepaalde wanneer er specifieke details vrijgegeven werden.’ Ware vertelt dat ze de structuur ook tijdens het schrijven aanhield: ‘In zekere zin ervoer ik de spanning op een zelfde manier, al wist ik natuurlijk wel hoe de vork in de steel zat. Het heeft me wel geholpen om het verhaal echt spannend te maken.’

In de voetsporen van Agatha Christie?

Vol trots vertelt Ware dat haar tweede thriller The Woman in Cabin 10 in de zomer in haar thuisland Engeland en de Verenigde Staten zal verschijnen. De taak om dit manuscript te voltooien, voelde anders dan ze zich in eerste instantie had voorgesteld. ‘Bij mijn debuut had ik geen verwachtingen, was ik al blij dat ik überhaupt een uitgever zou vinden. Maar nadat In een donker, donker bos aan 31 landen was verkocht en ik meerdere notering in bestsellerlijsten te pakken had, moest ik wel even slikken.’  

De Amerikaanse actrice Reese Witherspoon is bijvoorbeeld één van de lezers die wereldwijd werd gegrepen door het verhaal. Mede daardoor is er nu sprake van een verfilming. Voor Ware is het geen reden om naast haar schoenen te gaan lopen. ‘Het voelt nog heel vreemd, vooral omdat ik mijn personages als echte mensen zie. En nu krijg ik continu de vraag wie ik graag in de rol van Nora of een ander personage zou zien. Het is hetzelfde als iemand je zou vragen: “Wie zou jouw vader moeten spelen in een verfilming?” Het is gewoon mijn vader, punt uit. Ik moet het verhaal nu uit handen geven, uiteraard in de overtuiging dat ze er een fantastische film van gaan maken.’  

Voor haar tweede thriller zocht de Engelse schrijfster de nautische ambiance op en liet ze het donkere bos achter zich. Journaliste Lo Blacklock wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een persreis richting Noorwegen op een exclusief cruiseschip. Het schip telt tien luxueuze hutten. Als ze ’s nachts een schreeuw hoort, vermoedt ze dat er een passagier overboord valt. De andere dag komt ze achter dat de hut inderdaad leeg is, maar Lo heeft eerder met een vrouw gesproken in dezelfde hut. Niemand op het schip steunt de bevindingen van Lo en dan beseft ze dat ze wellicht opgesloten zit met een moordenaar op het schip. Opnieuw besloot ze gebruik te maken van één van haar eigen nachtmerries. ‘Ik heb er zo’n hekel aan als je in zee zwemt en je niet de bodem kunt zien. Het idee dat er nog allerlei dingen onder je gebeuren die plots boven komen drijven. Het geeft me rillingen. Schrijven over je eigen angsten is in die zin wel een leuke opgave. Maar bovenal gaat dit verhaal om het feit hoe het is als je getuige bent geweest van een misdaad, maar niemand je gelooft.’  

Niemand houdt me tegen, want dit is wat ik het liefste doe.

Ze lacht als ze beseft dat we het opnieuw over angsten hebben. ‘Misschien pak ik in mijn volgende thriller weer een doodsangst uit mijn lijstje en ontwikkel ik zo mijn eigen canon met angstthrillers,’ grapt de Engelse schrijfster. Toch wordt de debutant al vergeleken met Agatha Christie vanwege haar beklemmende beschrijvingen binnen een groep mensen. 'Voor mijn nieuwe thriller heb ik een cruiseschip, wie weet waar ik nog meer naar uitwijk?' Haar toekomst zal dan ook zeker bestaan uit het schrijven van nieuw werk: ‘Ik heb een contract voor nog twee boeken die omschreven zijn als psychologische thrillers. Maar als iemand tegen mij zou zeggen dat er geen interesse meer is om mijn werk uit te geven, blijf ik door schrijven. Niemand houdt me tegen, want dit is wat ik het liefste doe.’