Samira Ahmed: ‘Het is belangrijk om je uit te spreken over onrechtvaardigheid’
En daar zat ik dan. Met mijn stapeltje papieren en knikkende knietjes maakte ik me klaar voor het eerste interview van de dag. Ik moet je eerlijk bekennen dat ik toch altijd wel nerveus ben voor dit soort dingetjes. Maar tijd om daar verder over na te denken had ik niet, want daar was Samira Ahmed al! Meteen toen ze kwam zitten gaf ik haar een Roze Koek omdat ze de dag voor het interview jarig was geweest, en daar begon het interview al meteen goed mee.
Wat vind je tot nu toe van Nederland?
‘Dit is mijn eerste reis naar het buitenland voor een van mijn boeken, dus dat is heel gaaf! Het is een privilege om te reizen voor je boek, en dan helemaal naar een land dat zo enthousiast is over je. Ik krijg op Instagram zo veel liefde van de Nederlanders! Veel “See you at YALFest!” berichtjes, ik kan niet wachten om ze te ontmoeten! Ik heb ook genoten van het ontmoeten van alle vertalers. Vertalen is echt een kunst, dus dat was geweldig! Helaas kon mijn vertaler, Merel Leene, er niet bij zijn.'
Zou je ooit een ander genre willen schrijven, naast contemporary? Horror bijvoorbeeld?
‘Sowieso geen horror want ik ben snel bang te krijgen, haha. Het boek waar ik nu mee bezig ben (Mad, Bad and Dangerous) is een mysterie dat zich afspeelt in Parijs. Het is dus een klein beetje anders dan mijn eerdere boeken, omdat het ook niet direct op Islamofobie ingaat. Maar al mijn verhalen bevatten het Revolutionaire Meisje. Ik geloof dat revoluties verschillende dingen kunnen zijn. Ze kunnen luid zijn zoals in Ingesloten, of stil en persoonlijker. Want soms is jezelf zijn en je eigen waarheid vertellen een soort persoonlijke revolutie.
Ingesloten is contemporary, maar niet helemaal. Ik noem het ‘15 minuten in de toekomst’. Veel lezers noemen het een dystopie, en anderen vinden het juist contemporary. Het zit er exact tussenin, en dat vind ik er zo leuk aan.’
Zoals je zei, een paar minuten in de toekomst, dus mogelijk ons eigen toekomstbeeld. Is Ingesloten geïnspireerd door wat er in de Verenigde Staten gebeurt nu?
‘Het eerste idee voor Ingesloten ontstond in 2015, voor de verkiezingen. Ik heb de hele eerste versie geschreven vóór 16 november, de datum van de verkiezingen. Ja, ik heb toen ik er later op terugkeek wel wat dingetjes aangepast. Ik geloof dat dat is wat het eng maakt. Des te echter het boek voelt, des te enger het is! Maar het is ook vooral geïnspireerd op geschiedenis, want helaas herhalen we onszelf vaak. We zien onze eigen geschiedenis vaak rooskleurig en positief in, terwijl dat niet per se de waarheid is.’
De winnaar schrijft de geschiedenis.
‘Exact! Weinig mensen weten dat Amerika na de Tweede Wereldoorlog 120.000 Japans-Amerikaanse mensen heeft opgepakt en in kampen heeft opgesloten om geen enkele andere reden dan hun etniciteit. Wezen, baby’s en peuters, werden in aparte weeshuizen achter prikkeldraad gestopt. Hoe kan zoveel wreedheid bestaan? Ik denk dat als lezers Ingesloten lezen ze dit soort verwijzingen naar historische gebeurtenissen zullen zien, ook naar Duitsland in 1933-1935. Hitler was verkozen, en hij begon rechten weg te nemen van de Joodse samenleving. In mijn boek is Layla’s vader een professor aan een openbare universiteit, en daar wordt hij ontslagen om zijn etniciteit. Dat was een van de regels die Hitler invoerde toen hij verkozen werd, dat Joodse mensen niet voor de overheid konden werken. Het zijn dat soort kleine dingetjes.
Weet je, veel mensen vragen me of dit boek geïnspireerd is door de huidige president. En weet je? Ik geloof niet dat de huidige president in staat is om wat dan ook te inspireren, omdat hij geen inspirerend mens is. Maar authoriteitsfiguren zijn gedurende de geschiedenis altijd hetzelfde geweest, ze volgen dezelfde regels. Ik denk dat dat is wat mensen herkennen.’
Als je lezers één ding meenemen na het lezen van je boeken, wat zou je graag willen dat dat is?
‘Ik hoop dat lezers kunnen kijken naar de dingen die er gebeuren in mijn boek en zich realiseren dat het belangrijk is om je uit te spreken over onrechtvaardigheid. Want zwijgen is instemmen. Wanneer je iets ziet wat onjuist is, speciaal voor mensen met macht of privilege, vind ik dat het de plicht is van ons als mensen om er iets van te zeggen. En dat kan op veel manieren! Het is eng om dat te doen, en mensen zijn er niet aan gewend, maar het is makkelijker dan je denkt. Stemmen, bijvoorbeeld! Maar ik denk dat het ook belangrijk is om niet alleen te stemmen, maar ook om je gekozen politici te bellen en je meningen te delen, en om mee te lopen in marsen als dat iets is wat je kan doen. Want het gaat om de kleine dingen. Dat is ook wat er gebeurde in Duitsland in 1933-1935, en met de Japans-Amerikaanse mensen na de Tweede Wereldoorlog. Het ging in kleine stapjes.
Veel van wat er gebeurt vindt plaats omdat mensen, goede mensen, hun mond houden. En ik denk dat het zo belangrijk is om niet te denken, “Dit kan ons niet overkomen, het kan niet erger worden, dat zullen ze niet doen. Toch?”, want als we ons niet uitspreken is dat exact wat ze zullen doen. Ik denk dat dit is wat ik wil dat mensen uit mijn boek meenemen. Ik hoop dat mensen de macht achter hun stem zien, hoe belangrijk die stem is, en dat ze die zullen gebruiken om niet stil te zijn.
Ingesloten is een boek dat je vraagt om je stem te vinden. Een boek dat je vraagt om je macht en privilege te gebruiken voor iets goeds. En ik hoop dat dit boek tieners aanzet om exact dat ook te doen.’
Klik hier voor de interviews met alle internationale auteurs van YALFest 2019.
De auteursfoto is gemaakt door © Erielle Bakkum en aangeleverd door uitgeverij Blossom Books.
