Sarah Sluimer: 'De dag van de boekpresentatie was de mooiste uit mijn leven'
Het is de Week van de Debutant op Hebban. Hoe heb jij je debuut ervaren?
'Het is iets heel geks om mee te maken! Tot voor kort was ik nog bezig met de laatste correcties, maar op een gegeven moment moest het boek natuurlijk naar de drukker. Dan beland je in een periode waarin je niets meer aan het boek kan doen, maar je er nog wel heel erg mee bezig bent in je hoofd. Gelukkig duurde het nog maar twee weken voordat het boek gepresenteerd werd, in theater Bellevue in Amsterdam. En dat was echt een van de mooiste dagen uit mijn leven. Het was te gek! Acteur Jacob Derwig speelde een stuk en Yoeri Albrecht, de directeur van de Balie, mijn voormalige baas, interviewde mij. Hij had het boek heel erg goed begrepen, dus het werd een heel leuk gesprek. Daarna overhandigde ik het eerste exemplaar aan mijn geliefde en dat voelde bijna als een trouwerij. We zijn niet getrouwd en zijn dat ook niet van plan, maar ik kreeg toch dat gevoel erbij.'
En dan komt de publiciteitsmolen op gang…
'Er was al gelijk aardig wat persaandacht. Ik had een interview met Het Parool, met BNR Nieuwsradio vloog ik naar Portugal voor een programma, verschillende tijdschriften hadden er aandacht aan besteed en pas stond een groot interview in De Volkskrant. De eerste echte recensie was heel positief en nu is het wachten geblazen… Dat is heel spannend. Het voelt heel gek dat je je boek de wereld ingooit en dat het niet meer alleen van jou is; dat mensen over hoofdpersoon Leo praten, alsof het een vriend van hen is, terwijl die man voorheen alleen in mijn hoofd bestond.'
Leo, de merkwaardige, narcistische hoofdpersoon van je boek, doet nogal wat stof opwaaien. Hij is een internationaal gerenommeerde theatermaker, die uitsluitend leeft voor de kunst en daarin compromisloos is ten aanzien van anderen. Het Volkskrant-interview suggereert dat je een sleutelroman over regisseur Ivo van Hove geschreven hebt.
'Ik moet zeggen dat we in het gesprek ook over andere dingen hebben gepraat dan Ivo van Hove, maar de interviewer heeft ervoor gekozen om daarop te focussen. Het komt nu een beetje over als steekspel, maar ik vond het zelf helemaal niet erg. Zij is de theaterredacteur van de Volkskrant, dus ik begrijp haar insteek. Zelf ben ik wel blij dat ik ook andere interviews heb gegeven, want voor mij gaat dit boek over zoveel meer dan theater of makers als Ivo van Hove. Het boek geeft voor mij een bepaalde coterie, een bepaalde club mensen weer, maar er zijn nog wel andere regisseurs die zo werken, zowel in Nederland als daarbuiten. Wat er verder in het verhaal gebeurt heeft niets te maken met Toneelgroep Amsterdam of met Ivo van Hove. Bovenal, het is een roman. Het is gewoon een roman.'
Fictie, kortom. Toch bleven er suggestieve vragen komen.
'Klopt. Op een gegeven moment vroeg ze ook of ik het theater met deze roman een dienst bewijs, maar dat vind ik mijn taak helemaal niet. Ik ben niet de PR-dame van Toneelgroep Amsterdam of van theater an sich. Tegelijkertijd denk ik wel dat ik het theater een dienst bewijs, omdat ik een wereld weergeef waar de meeste mensen niet dichtbij staan. De gemiddelde Nederlander gaat niet wekelijks naar het theater en wie Ivo van Hove niet kent, moet die toch maar eens googelen. Het Nederlandse theater staat internationaal hoog aangeschreven, daar mogen we trots op zijn. Daarom denk ik dat het juist leuk is een keer over die theaterwereld te lezen en ook te begrijpen wat theatermaken inhoudt. Het boek zit barstensvol met liefde voor het vak.'
De liefde voor theater, hoe is die ontstaan?
'Theater zit bijna in mijn DNA opgeslagen, want ik ben met theater opgegroeid. Mijn ouders namen mij veel mee naar toneel, opera en ballet. Ik zat op een jeugdtheaterschool. Op de middelbare school begon ik toneel te lezen en daarna koos ik voor een studie Theaterwetenschap.'
Na je studie en werk als dramaturg heb je tig andere dingen gedaan. Lag de keuze voor het theater als setting dan toch zo voor de hand?
'Het is toch wel de wereld waar ik het meeste van houd. Ik wilde een boek over kunst schrijven en dit is de kunstvorm waar ik het meeste van weet. De keuze was dan ook logisch, omdat deze wereld dicht bij me staat. Een bevriende regisseur vond bijvoorbeeld dat de repetitiescènes in het boek goed geschreven zijn, dat ze kloppen met hoe het er werkelijk aan toe gaat. Dat komt doordat ik heel vaak repetities heb bijgewoond. Daarnaast vond ik de grootsheid van het theater een kapstok om een gotische roman te schrijven, met grote emoties. Het boek zelf is ook heel theatraal.'
Het verhaal is best duister, waarin niet echt een fraai beeld van het theater wordt gecreëerd. Is het daarmee niet toch ergens een kritiek op de theaterwereld?
'Ik heb niet echt kritiek op de theaterwereld, behalve dat ik vind dat het tijd wordt dat andere mensen dan witte mannen van middelbare leeftijd aan het hoofd van gezelschappen moeten komen te staan. Dat naar andere stemmen geluisterd moet worden en dat we andere makers - vrouwen en mensen van kleur - een kans moeten geven. Wat betreft het duistere in dit boek, was het meer een studie naar de duistere kant in mezelf. Ik heb dat bewust opgezocht, soms cynisch in de overdrijving. Alleen heb ik besloten om het anders te laten eindigen dan ik aanvankelijk verwacht had.'
Spoiler alert! Laten we niet verklappen hoe het einde is. Wel kunnen we het hebben over de proloog, waarin blijkt dat Leo leeft met een open fontanel. Ik wist niet eens dat dat kon als volwassene.
'Het bestaat inderdaad, alleen groeit de fontanel op latere leeftijd dicht. Het idee dat je er een plaatje op kan leggen is niet heel realistisch. Ik had het al bedacht zonder te weten of het medisch gezien überhaupt mogelijk is. Ik heb overwogen om het te checken, maar ik zou het verhaal niet veranderd hebben, dus eigenlijk maakte het niet uit of het een realistische aandoening is. Die open fontanel houdt hem een beetje een baby, iemand die niet opgewassen is tegen de wereld. Tegelijkertijd geeft het hem een soort aureool. Het zorgt er in ieder geval voor dat hij kan denken dat hij anders is dan de anderen. Hij past zijn hele leven er op aan, niet te veel bewegen, het mag niet nat worden. Op een gegeven moment wordt het ook een excuus voor hem, want hij heeft nooit meer laten testen of het gat nog consequenties heeft. Dat gat in zijn hoofd, ik vond het goed passen bij iemand die in donkere ruimtes, het theater, andere mensen hun leven zit vorm te geven.'
Maakte dat gat het gemakkelijker om in zijn hoofd te kruipen?
'Eigenlijk is dat letterlijk een manier om er in te kruipen, maar ik had er al niet zoveel moeite mee. Het is misschien gek om als jonge moeder van 32 je in te leven in een homoseksuele man van achter in de veertig, maar het ging me goed af. Op een gegeven moment had ik besloten om een dagboek bij te houden voor Leo, waarin ik opschreef wat hij at, droeg en dacht. Maar na een pagina had ik al door dat ik dat helemaal niet nodig had, ik wist precies wat Leo in bepaalde situaties zou doen of zou zeggen. Ik was ook gewoon een beetje hem geworden.'
Leo is een totalitaire, compromisloze kunstenaar. Is dat de kunstenaar die je wilde zijn toen je begon met schrijven?
'Ja, dat idee heb ik altijd heel aantrekkelijk gevonden. Ik ben meer gefascineerd door Leo dan door de kunstenaar die tegenover hem staat in het boek, de schilder Victor, die veel rommeliger is. Mijn fascinatie gaat uit naar mensen die het aandurven om in dat ene leven dat je hebt geen compromissen te sluiten. Iemand die gewoon nooit water bij de wijn doet, dat vind ik bewonderenswaardig.'
Is dat de kunstenaar die je nog steeds zou willen zijn?
'In het dagelijks leven lijk ik veel meer op Victor. Toen ik 28 was en nog geen kind had, hoefde ik alleen maar over mezelf na te denken en kon ik tomeloos ambitieus zijn en een totalitair idee hebben van wat een kunstenaar zou moeten zijn. Op het moment dat je moeder wordt en een gezin hebt, dan merk je dat je een leven gevend wezen bent en dat andere dingen belangrijk worden.'
Zonder de kunst uit het oog te verliezen, neem ik aan.
'Ik heb al ideeën voor een tweede boek, al moet ik die nog bespreken met mijn redacteur. Dat tweede avontuur wil ik wel heel snel aangaan. Verder ga ik dit jaar nog een theatertekst schrijven, voor gezelschap Mugmetdegoudentand en ga ik meespelen in De Indië Monologen. Daarnaast heb ik overal geroepen dat ik ga een toneelstuk ga regisseren, dus daar kom ik ook niet meer onderuit.'
Heb je die ambitie bewust hardop uitgesproken?
'Ja, ik heb dat van mijn vriend geleerd. Hij is scenarioschrijver, maar hij zei op een gegeven moment tegen iedereen dat hij een film zou gaan regisseren. Al had hij daar nog helemaal geen concrete plannen voor. Inmiddels, twee jaar later, heeft hij zijn eerste film geregisseerd. Dus je ambities hardop durven uitspreken, dat is een goede stok achter de deur.'
Heb je nog andere tips voor debutanten in spe?
'Stop met twitteren.'
Benieuwd naar Sluimers debuutroman? Lees hier een fragment van Keizer en luister naar de podcast Lopen met Lebowski #7 met Sarah Sluimer.
Het ebook is overal te koop voor € 9,99. Alleen op zondag 1 juli en maandag 2 juli koop je het, exclusief in de Hebban BesteBoekenStore, voor slechts € 3,99.
Podcast: Lopen met Lebowski
Presentatie: Jasper Henderson
Edit: Saskia Veen
Intro: Erik Jan Harmens
Jingle: Angelo Boltini
Artwork: Riesenkind
Maak kennis met Sarah Sluimer
