Nieuws /
Saskia Noort ziet af van hoger beroep in 'plagiaatzaak'
Ambo|Anthos en Saskia Noort laten vandaag in een persbericht weten dat ze geen hoger beroep zullen aantekenen in de zaak tegen uitgeverij De Crime Compagnie en Liselotte Stavorinus wegens inbreuk auteursrecht te sluiten. Het voorleggen van deze zaak aan de rechter was volgens Ambo|Anthos de aangewezen manier 'om bescherming van intellectueel eigendom op de kaart te zetten en te verdedigen'. De rechter stelde Noort en haar uitgever eind december 2014 in het ongelijk. Ze hadden tot 24 maart de tijd om in hoger beroep te gaan.
''Wij wisten van tevoren dat het een zaak was die juridisch lastig was, maar zijn blij dat Saskia deze stap met ons heeft gezet. Het is voor ons een principiële kwestie en ook in de toekomst zullen wij pal staan voor de belangen van onze auteurs, desnoods opnieuw met een gang naar de rechter'', aldus Chris Herschdorfer, directeur-uitgever van Ambo|Anthos.
Nog even in het kort de feiten: In 2013 verschijnt Het reservaat, het debuut van Liselotte Stavorinus. Het boek over een vrouw die met haar gezin naar Blaricum verhuist en daar nieuwe vrienden maakt, verkoopt enkele duizenden exemplaren. Saskia Noort en haar uitgever menen dat Stavorinus' boek tientallen elementen bevat die ook in haar bestseller De eetclub uit 2004 (580.000 verkochte exemplaren) voorkomen en spannen een zaak aan wegens inbreuk op het auteursrecht van Noort. De laatste draagt 29 elementen uit haar boek aan die volgens auteursrechtelijke bescherming genieten, maar die Stavorinus klakkeloos zou hebben overgenomen. Een paar van die verhaalelementen zijn het decor (een chic dorp), het gevoel van eenzaamheid na een verhuizing naar een andere plaats, dorpsbewoners die rondrijden in grote en dure terreinwagens, de twijfel over wat aan te trekken bij het eerste feestje van een nieuwe vriendin en de hoofdpersoon die stiekem seks heeft met een 'foute man'.
De rechter maakt gehakt van de overwegingen van Noort en de haren. Over 28 van de 29 verhaalelementen oordeelt de rechter dat die niet auteursrechtelijk beschermd zijn. Zo komt de keuze om een verhaal zich te laten afspelen in een welgesteld dorp wel vaker voor 'en kan niet gezien worden als het resultaat van een nieuwe schepping'. En het eenzaamheidsgevoel na een verhuizing valt evenmin onder het auteursrecht. De rechter: ''Dit is een voor de hand liggend element voor personen die zijn verhuisd en nog geen vrienden hebben in hun nieuwe woonomgeving.'' Bij het ene verhaalelement dat wel onder het auteursrecht valt, over de overname van een onderneming, oordeelt de rechter dat Stavorinus daarover juist níét heeft geschreven.
Nog even in het kort de feiten: In 2013 verschijnt Het reservaat, het debuut van Liselotte Stavorinus. Het boek over een vrouw die met haar gezin naar Blaricum verhuist en daar nieuwe vrienden maakt, verkoopt enkele duizenden exemplaren. Saskia Noort en haar uitgever menen dat Stavorinus' boek tientallen elementen bevat die ook in haar bestseller De eetclub uit 2004 (580.000 verkochte exemplaren) voorkomen en spannen een zaak aan wegens inbreuk op het auteursrecht van Noort. De laatste draagt 29 elementen uit haar boek aan die volgens auteursrechtelijke bescherming genieten, maar die Stavorinus klakkeloos zou hebben overgenomen. Een paar van die verhaalelementen zijn het decor (een chic dorp), het gevoel van eenzaamheid na een verhuizing naar een andere plaats, dorpsbewoners die rondrijden in grote en dure terreinwagens, de twijfel over wat aan te trekken bij het eerste feestje van een nieuwe vriendin en de hoofdpersoon die stiekem seks heeft met een 'foute man'.
De rechter maakt gehakt van de overwegingen van Noort en de haren. Over 28 van de 29 verhaalelementen oordeelt de rechter dat die niet auteursrechtelijk beschermd zijn. Zo komt de keuze om een verhaal zich te laten afspelen in een welgesteld dorp wel vaker voor 'en kan niet gezien worden als het resultaat van een nieuwe schepping'. En het eenzaamheidsgevoel na een verhuizing valt evenmin onder het auteursrecht. De rechter: ''Dit is een voor de hand liggend element voor personen die zijn verhuisd en nog geen vrienden hebben in hun nieuwe woonomgeving.'' Bij het ene verhaalelement dat wel onder het auteursrecht valt, over de overname van een onderneming, oordeelt de rechter dat Stavorinus daarover juist níét heeft geschreven.
Volgens Noort en Herschdorfer staat de rechter met zijn uitspraak toe dat eenieder in de toekomst 'in ruime mate' kan kopiëren 'uit succesvol ander werk'. ''Geen oog hebben voor de bescherming van het creatieve werk van Saskia Noort en de formalistische, juridische invalshoek van de rechter hebben ons in dit geval doen besluiten de procedure niet verder door te zetten.'' In het persbericht melden Noort en Herschdorfer verder dat de rechter heeft bevestigd dat er sprake is van 'een groot aantal gelijkenissen'. Welke die gelijkenissen dan zijn, noemen Noort en Herschdorfer echter niet. ''Helaas dreigt met de uitspraak wel heel veel mogelijk te worden op het gebied van intellectueel eigendom.''
Voor Noort en haar uitgever blijft ook na deze uitspraak de vraag belangrijk waar de grens mag worden getrokken tussen inspiratie opdoen en nabootsen. ''Hoeveel verhaalelementen mogen gekopieerd worden om het nog een eigen oorspronkelijk creatief werk te mogen noemen? Dit grijze gebied zal wat ons betreft nu en in de toekomst moeten worden blijven getoetst en vastgesteld.''
Ilse Karman, directeur van uitgeverij De Crime Compagnie, heeft niet van uitgeverij Ambo|Anthos of de schrijfster gehoord dat er geen hoger beroep wordt aangetekend, maar moest dat via de media vernemen. Ze is overigens niet verbaasd: ''Ze hebben op alle aangedragen punten ongelijk gekregen van een meervoudige rechtskamer, waarmee een hoger beroep eigenlijk een kansloze missie is.''
Karman zegt zich wel te storen aan het feit dat Noort de discussie over plagiaat nu via de media (met een interview in NRC Handelsblad) voert. Tegenover deze krant laat Karman weten: ''Ik vind Noort een slechte verliezer. Wat mij betreft was de discussie afgelopen toen de rechter het vonnis uitsprak. Als ze nog met ons in discussie wil, moet ze in hoger beroep gaan. Ik ben hier nu wel klaar mee. We hebben deze zaak overtuigend gewonnen.''
Ilse Karman, directeur van uitgeverij De Crime Compagnie, heeft niet van uitgeverij Ambo|Anthos of de schrijfster gehoord dat er geen hoger beroep wordt aangetekend, maar moest dat via de media vernemen. Ze is overigens niet verbaasd: ''Ze hebben op alle aangedragen punten ongelijk gekregen van een meervoudige rechtskamer, waarmee een hoger beroep eigenlijk een kansloze missie is.''
Karman zegt zich wel te storen aan het feit dat Noort de discussie over plagiaat nu via de media (met een interview in NRC Handelsblad) voert. Tegenover deze krant laat Karman weten: ''Ik vind Noort een slechte verliezer. Wat mij betreft was de discussie afgelopen toen de rechter het vonnis uitsprak. Als ze nog met ons in discussie wil, moet ze in hoger beroep gaan. Ik ben hier nu wel klaar mee. We hebben deze zaak overtuigend gewonnen.''
