Søren Sveistrup vond zichzelf door het schrijven van een thriller

Waar veel schrijvers dromen van een verfilming van hun boeken, werkte het voor de Deen Søren Sveistrup precies andersom. In het dagelijkse leven is hij werkzaam als scenarist van verschillende Deense series en was hij ook betrokken bij de verfilming van Jo Nesbø’s De sneeuwman. Toch bleef er een uitdaging liggen; het schrijven van een boek.  

Alleen op de wereld

Toen hij jong was, zag Sveistrup zichzelf kinderboeken schrijven maar toen hij als twintiger Literatuur ging studeren werd het genre omgeruild naar een roman. ‘Ik slaagde er niet in om ooit te beginnen, want schrijver zijn leek mij het meest eenzame beroep ter wereld. Wie kiest daar vrijwillig voor?’ legt de Deense auteur uit. Een overstap naar de filmschool werd gemaakt, waar hij in aanraking kwam met werken in teams. ‘Schrijvers, regisseurs en acteurs werken samen; er gaat een wereld voor je open. Toen voelde ik niet meer die noodzaak om een boek te gaan schrijven.’  

Vijfentwintig jaar later voltooide Sveistrup zijn meest succesvolle project tot op heden; Forbrydelsen (vrij vertaald Het misdrijf, maar internationaal bekend als The Killing). Kijkers raakten verslaafd aan de Deense serie waar drie seizoenen lang de eigenwijze rechercheur Sarah Lund onderzoek deed naar de meest verbijsterende misdaden. Memorabel aan het personage is de gebreide kabeltruien die ze droeg, want wie heeft er niet in de verleiding gestaan om er eentje te kopen na het zien van de afleveringen? Hoewel Sveistrup veel voldoening haalde uit het teamwork, bleef hij zichzelf afvragen wat er zou gebeuren als hij alleen de touwtjes in handen zou hebben. ‘Wat nou als ik die ongeloofwaardige helikopterscène wel in een verhaal wil hebben? Na veel nagedacht te hebben, besloot ik wel in te gaan op een boekcontract dat mij werd aangeboden omdat ik een goed idee had.’  

Het zwarte gat

Sveistrup begon met zijn debuutthriller in een tumultueuze tijd; hij was betrokken bij twee televisieseries en twee speelfilms, en schreef in de resterende uren van de dag aan zijn manuscript. ‘Ik kon het niet meer aan en stortte volledig in door de stress,’ legt hij uit. ‘Daardoor dacht ik ook nooit meer een woord op papier te krijgen. Na twee maanden had ik ongeveer tweehonderd pagina’s geschreven en kreeg ik feedback dat het verhaal wel afgemaakt moest worden omdat het zo goed was. Dat gaf mij opnieuw moed en toen kreeg ik wel het verlangen om alleen te zijn.’   De enige voorwaarde die Sveistrup aan zijn uitgever voorlegde was dat hij niet gestoord zou worden tijdens het afronden van zijn boek. Toen hij werd uitgenodigd op de uitgeverij om het voltooien van Oktober te vieren, kreeg hij geweldig nieuws. ‘Terwijl ik zat te zwoegen op de laatste hoofdstukken van Oktober, had mijn uitgever het boek al aan 23 landen verkocht. Achteraf gezien ben ik blij dat ik dit niet heb geweten tijdens het schrijven want alles draaide om het verhaal op dat moment.’  

Kastanjepoppetjes

In Oktober worden twee rechercheurs geconfronteerd met een seriemoordenaar die er een eigenaardige gewoonte op na houdt; hij laat kastanjepoppetjes achter bij de slachtoffers die vaak een of meerdere ledematen missen. ‘Als kind was ik bang voor het monster onder mijn bed of de takken van een boom die bij een storm tegen het raam tikten. Of voor de clown uit It van Stephen King, wie heeft er tenslotte geen nachtmerries van dat enge ding gehad? Maar toen ik zelf kinderen kreeg, werd ik geconfronteerd met een situatie die niet voor de hand lag. Toen ik mijn jongste zoon ophaalde van school zongen ze een onschuldig liedje. Het was herfst en ze deden een variant waarbij ze zongen “Kastanjeman, kom binnen” terwijl ze figuurtjes van kastanjes maakten. Dat gaf mij vreemde associaties; waarom zingt een kind over een onbekend figuur en nodigt hij deze uit om een veilige omgeving te betreden?’  

Het vormde de inspiratie voor Sveistrup om twee uitersten met elkaar te mengen; het onschuld en het kwaad waarbij de grens zoek is. Kinderen die puur zijn en geen notie hebben van wat er precies gebeurt tegenover de harde wereld waarin volwassenen dag in dag uit zich staande proberen te houden. ‘Het is beangstigend om te zien hoe onschuldige fenomenen zoals kinderspelletjes uit kunnen groeien tot iets lugubers. Daarom is adoptie ook een van de thema’s binnen het verhaal,’ licht de auteur toe. ‘Het is een systeem opgezet om kinderen een nieuw en veilig thuis te geven, maar wat zijn de gevolgen als iets volledig uit de hand loopt. Ook in Denemarken zijn er een aantal voorbeelden geweest van adoptieprocedures die een verkeerde afloop kenden.’  

Een eigen voorstelling  

Voor Sveistrup was het schrijven van Oktober ook een bewustwording van de capaciteiten die een schrijver moet bezitten. ‘Ik was gewend aan het werken met andere teamleden, maar als je een boek schrijft ben je echt op jezelf aangewezen. Pas toen besefte ik me dat een boek heel bijzonder is omdat je lezers de gelegenheid geeft om een eigen voorstelling van de scènes te maken of hoe personages eruitzien. Jij als schrijver geeft enkele hints en aanwijzingen, maar de lezer ontwikkelt eigen beelden. Daarom vind ik het een privilege als mensen je boek gaan lezen.’  

Die wens heeft hij ook als je kennismaakt met de hoofdpersonages Hess en Thulin, een man en vrouw die hun sporen hebben verdiend als rechercheur bij respectievelijk Europol en de Deense recherche. Ze worden met opzet bij elkaar gezocht als duo doordat er pionnen verzet worden door de leiding van de recherche. En zo komt een mopperige Europolrechercheur, die geschorst is door de leiding, in contact met een overijverige vrouw die aast op een baan bij een nieuwe afdeling binnen de Deense recherche. ‘Ik probeer altijd personages te creëren die heel ver van mij afstaan,’ zegt Sveistrup. ‘Het is namelijk heerlijk om mensen te laten roepen dat ze nergens om geven in het leven, maar ze gewoon hun eigen gang gaan. Daarom heb ik mijn vrouwelijke personage wat meer atypisch gemaakt; zij is niet de vrouw die erom geeft wat anderen van haar vinden. Zij zorgt voor haar dochter, is goed in haar werk maar sociaal gezien hecht ze geen waarde aan andere meningen.’

Op de vraag of er meer ontmoetingen tussen Hess en Thulin zullen plaatsvinden in de toekomst, antwoordt Sveistrup met een glimlach. 'Ik bevind me nu in een fase waarbij nog alles mogelijk is voor een volgend boek. Ik zou het leuk vinden om hun psyche verder te doorgronden, want ik schrijf over niet alledaagse mensen. Net zoals ik mijzelf als schrijver verder moet ontdekken, wacht er vast ook een nieuw verhaal op me.'

Oktober is vandaag verschenen bij AW Bruna Uitgevers. De eerste vier hoofdstukken lees je nu op Hebban! | Auteursfoto in header: Les Kaner, verstrekt door AW Bruna Uitgevers. 

Naar de Sneak Preview

Winactie!

Ben je na het lezen van het fragment en het interview benieuwd geworden naar Oktober? Goed nieuws; op Hebban maak we nu een aantal lezers blij met een exemplaar van deze thriller. Bekijk het kader rechts naast dit interview en doe mee.