Springvloed: licht in de Scandinavische duisternis

Het schrijversechtpaar Börjlind begon hun carrière als scenarioschrijvers en zij schreven voor maar liefst 44 verschillende projecten, waaronder Martin Beck, Wallander en verschillende afleveringen voor de Arne Dahl-reeks. Toch kwam er op een zeker ogenblik sleur in hun werk voor de televisie en wilden zij zich toeleggen op het schrijven van een boek. Door de drukte van werkzaamheden voor hun televisieprojecten, leek het idee op de lange baan geschoven te worden. Toen ze werden benaderd door hun huidige Zweedse uitgever, die tevens verantwoordelijk was voor het succes van de Millennium-serie van Stieg Larsson, vielen de puzzelstukjes op hun plek.  

Inmiddels hebben de Börjlinds drie thrillers geschreven rondom de jonge rechercheur Olivia Rönning en ouwe rot in het vak Tom Stilton. De televisierechten voor deze drie boeken werden meteen verkocht, waarvan Springvloed nu werkelijk in beeld is vereeuwigd. Producent Lumière kocht de rechten voor de Benelux en brengt de tiendelige serie op de Nederlandstalige markt.

Nieuwsgierigheid overwint

Actrice Julia Ragnarsson, in Zweden onder andere bekend van haar gastrol in het tweede seizoen van The Bridge, werd gecast als Olivia Rönning. Voor haar audities nam ze de luisterboekversies van de thrillers tot zich om in de huid te kruipen van de jonge rechercheur. ‘Ik herken me vooral in de nieuwsgierigheid van Olivia, dat ik mezelf in een nieuwe omgeving begeef om te leren. Toch gaat Olivia net een stap verder, ze heeft een onverwoestbare ‘drive’ om dingen op te lossen. Haast manisch!’. Ze vertelt verder hoe ze tijdens het filmen van Springvloed langzaam haar eigen karakter en rationaliteit opzij zette, om zich zo goed mogelijk in te leven in de rol van Olivia. ‘Als Olivia moest ik loslaten hoe ikzelf zou reageren in een penibele situatie, en juist haar normen en waarden toepassen. Noodzakelijk voor een scherpe weergave van haar personage, maar heel interessant om te doen.’  

Thrillers lezen is een ontsnapping voor Ragnarsson: ‘Het is heerlijk om tijdens de zomer jezelf dagenlang in een spannend verhaal te kunnen verliezen. Ik wacht daarom ook met spanning op het vierde deel met Rönning en Stilton in de hoofdrol.’

Geen gewone Scandi-noir serie

Bij het kijken van de tiendelige serie, valt het op dat Springvloed geen gewone Scandanivische serie is die het ‘noir’-gevoel versterkt. De serie is kleurrijk, met veel ruimte voor licht naast de donkere duisternis van de zaak die Rönning en Stilton onderzoeken. De spanningsopbouw is op zo’n manier gedoseerd dat de serie met iedere aflevering sterker wordt. Met andere woorden: het wijkt af van de Scandi-noir norm die vaak de basis is voor succesformules als Millennium en Wallander.

‘Het was daarom ook erg spannend toen de eerste aflevering van Springvloed op de Zweedse televisie werd vertoond,’ vertelt Rolf Börjlind. De kijkcijfers waren echter verbluffend: ruim 1.528.000 kijkers zagen de première van de serie op de Zweedse zender SVT, waardoor het record van het derde seizoen van The Bridge genadeloos sneuvelde. ‘Cilla en ik hadden dit nooit verwacht,’ vertelt hij verder. ‘Van Springvloed zijn rond de 100.000 exemplaren verkocht in Zweden en door deze mogelijkheid maken veel meer mensen kennis met het verhaal en de personages. Met deze sprong naar het buitenland worden dat er alleen maar meer.’
Julia Ragnarsson stond in eerste instantie niet stil bij het feit dat de serie verkocht zou worden aan het buitenland: ‘Soms zijn er zoveel geweldige televisieseries die tegelijkertijd worden uitgezonden, laat staan de concurrentie van commerciële shows zoals talentenjachten of voetbalwedstrijden. Het was een opluchting dat de eerste aflevering het goed deed, maar ook wel apart dat ruim 1,5 miljoen mensen naar jouw gezicht aan het kijken zijn.’  

Het succes van de eerste reeks heeft ervoor gezorgd dat de plannen voor de verfilming van De derde stem in een stroomversnelling zijn geraakt. ‘Cilla en ik beginnen in augustus met de bewerking van het script zodat in mei 2017 de opnames kunnen starten,’ aldus Rolf Börjlind. Na de laatste uitzending van Springvloed verschenen De derde stem en Zwarte dageraad opnieuw in de Zweedse bestsellerlijsten. Een teken dat mensen niet wilden wachten op een nieuwe televisieserie, maar alvast vooruit willen lezen. ‘Een enorm compliment voor ons en onze Zweedse uitgeverij moest herdrukken regelen voor de andere twee delen,’ aldus Rolf.

‘Cilla heeft me er echt van moeten overtuigen dat we zelf het scenario zouden schrijven.’ 

Van boek naar scenario

Als ervaren scenarioschrijvers lijkt het een voor de hand liggende keuze om een eigen boek om te zetten in een scenario. Toch was het voor Rolf Börjlind niet zijn eerste intentie om zich in dit project te storten: ‘Cilla heeft me er echt van moeten overtuigen dat we zelf het scenario zouden schrijven. Uiteindelijk was het leuker dan ik had gedacht omdat we terug moesten keren naar de basis van onze personages, waardoor we nog meer over hen leerden dan toen we de eerste versie van ons manuscript op poten hadden gezet. Daarnaast schrijven we al in een soort scenario-stijl met veel ruimte voor beschrijvingen gegoten in korte en vlot lopende zinnen.’  

De Zweedse versie van Springvloed telt precies 450 pagina’s waardoor er een vreemd soort toeval ontstond bij de bewerking voor televisie. De serie bestaat namelijk uit tien afleveringen van 45 minuten. ‘In de filmindustrie is één pagina tekst ongeveer één minuut film, dus vreemd genoeg leek veel werk al gedaan. Plus we kunnen goed overweg met de auteurs, waardoor het project soepel verliep,’ grapt Rolf Börjlind. Toch wilden de Börjlinds zichzelf uitdagen en kozen ze ervoor om ook verhaallijnen toe te voegen die niet in het boek zijn terug te vinden. ‘Olivia heeft in de verfilming meer diepgang, plus we geven het verhaal rond het personage van Jackie Berglund een extra perspectief.’

De bescherming van een ex-huurmoordenaar

Na de Zweedse première ontvingen zowel auteurs als actrice vele positieve, maar ook interessante reacties. Zo bleek dat veel gezinnen samen met hun kinderen naar de crime serie keken, iets dat niet gewoonlijk blijkt te zijn in Zweden. ‘Onze literair agent vertelde dat zijn dochter ineens gegrepen werd door nota bene een Zweedse serie, terwijl ze normaal alleen naar Amerikaanse series kijkt. Ik denk dat het ook deels te maken heeft met Julia in haar rol als Olivia, die veel jonge mensen zal aanspreken,’ zegt Rolf Börjlind.  

‘Als ik op straat loop in Stockholm, komen er regelmatig mensen naar me toe om te vertellen hoe ze genoten hebben van de serie,’ vertelt Julia Ragnarsson. Maar ook vreemde situaties zijn voorgevallen. Zo zat Julia op een dag in een café waar ze samen met een vriendin aan het lunchen was. ‘Op een zeker ogenblik kwam een man naar me toe die me complimenteerde met Springvloed. Hij gaf me een LP van een Zweedse rockband die in de jaren 70 populair was. We spraken nog even verder en toen hij opstond en afscheid nam, overhandigde hij me een visitekaartje. Hij sloot af met de woorden: “Als je ooit in problemen komt, bel me dan. Ik ben een ex-huurmoordenaar en zal er alles aan doen om je te beschermen.” Omdat ik in mijn rol als Olivia in problemen kwam, is voor deze man fictie en realiteit door elkaar gaan lopen, vermoed ik.’

Levenslang project

In augustus kan de Zweedse lezer zich verdiepen in het vierde boek met Rönning en Stilton in de hoofdrol. Het vraagstuk rondom vluchtelingen is één van de maatschappelijke thema’s die de Börjlinds in hun volgende boek aanhalen. ‘Daarnaast is er een verhaallijn rond een jong meisje dat wegvlucht uit Nigeria voordat zij in handen valt van Boko Haram, die haar geboortedorp hebben verwoest. Ze vlucht naar Zweden waar ze op straat leeft en uiteindelijk samen optrekt met een prostituee en een junk. Niet veel later besluiten ze naar het bos buiten Stockholm te vluchten, waar het nog gevaarlijker blijkt te zijn dan het leven op straat.’  
Rolf Börjlind stopt hier zijn verhaal en geeft mee dat hij het overkoepelende thema nog niet verklapt, aangezien de lezer hier zelf pas op de helft van het boek achter komt. ‘Wel kan ik nog vertellen dat er hoofdstukken zijn die een setting in de ondergrondse wereld van Boekarest hebben. Veel daklozen wonen in de vele grotten die er te vinden zijn, waardoor er een schaduwwereld ontstaat.’  

Vervolgens haalt Rolf zijn telefoon tevoorschijn om het ontwerp van de Zweedse cover te laten zien, waarop enkele ingrediënten van het verhaal verenigd zijn. De thriller draagt de titel Sov, du lilla vide ung , dat tevens de titel van een Zweedse kinderliedje is waarin een wilg gaat slapen tot het weer lente wordt. Hij wijst daarna op de ketting van het Nigeriaanse meisje. ‘Dit is zeer een belangrijk element in het verhaal, maar meer zal ik niet verklappen.’  

Over een toekomst zonder Rönning en Stilton willen de Börjlinds eigenlijk nog niet nadenken. ‘Als we deze tijdlijn aanhouden van boek naar scenario en zo door, zijn we de komende tien jaar druk met onze personages. We hebben lol met ze en ontdekken steeds meer van hun geheimen. Ook nu we er werkelijk gezichten bij hebben. Ik denk dat we zeker nog twee of drie boeken met Rönning en Stilton kunnen voltooien,’ besluit Rolf Börjlind.

De DVD-box (tevens beschikbaar in Blu-ray) met de tiendelige serie van Springvloed is vanaf 21 juni verkrijgbaar.