Column /
Startschot #2 - Boekies en een biecht
Het is een van de vragen aan Mart Smeets die hem deden besluiten van afgelopen zomer een sportdagboek bij te houden, zo vertelt hij zelf in zijn sportbundel Commentator. Het boek van Smeets is samen met vier andere boeken genomineerd voor de Publieksprijs voor Sportboek van het Jaar, waar nog tot en met vrijdag tijdens de Week van het Sportboek op kan worden gestemd. Vrijdag volgt de bekendmaking van de winnaar bij RTL Late Night. De voormalige anchorman van de NOS Studio Sport die vorige zomer ook voor het laatst De Avondetappe tijdens de Tour de France presenteerde, hield in korte observaties sportzomer 2014 bij. Marts keuzes zijn niet altijd de grote Nederlandse sportmomenten. De verwondering over de 5-1 tegen Spanje wordt kort genoemd, de eerste Nederlandse etappezege in de Tour sinds Pieter Weening in 2005 delft het onderspit tegen een interessant verhaal uit l’Équipe over de Saoedische voetballer Saeed en op de dag van de beslissende treffer van Mario Götze in de finale van het WK voetbal is Smeets vooral bezig met de terugkeer van LeBron James naar de Cleveland Cavaliers.
Niet alleen Smeets is een commentator. Ook de genomineerde Wilfried de Jong en Thijs Zonneveld blinken uit in fraaie columns over sport. In hun boeken, respectievelijk Solo en Wilco Kelderman bestaat niet, gaan die over wielrennen; een verstild beeld van het draadje slijm bij Niki Terpstra tot programmatische columns bij Zonneveld als hij schrijft over de vele valpartijen. De hoofdstukken in de bundel Bureau Sport van Frank Evenblij en Erik Dijkstra zijn een weerspiegeling van de items uit hun heerlijke jongensboekachtige sportprogramma; van dopingzondaar Ben Johnson in Nederland tot cultheld Hristo Stoichkov. 
De vijfde genomineerde, Kieft, van Michel van Egmond is van een andere orde. Kieft gaat maar over één persoon en daar neemt de auteur in talloze interviewsessies een heel boek de tijd voor. Het nietsontziende kijkje in met name het leven na het voetbal van de voormalige spits van onder meer Ajax en PSV sloeg bij verschijning in als een bom door zijn openhartige verslavingsbiecht (coke en alcohol). Wim Kieft schuwt de kritiek (“Ik heb zat losers meegemaakt bij PSV, maar Berry viel niet in die categorie”) en zeker ook de zelfkritiek niet. Hij kan onthutsend negatief zijn, zoals op de vraag wat hem als eerste te binnen schiet als hij terugdenkt aan zijn succes: “niks.” Hij verontschuldigt zich zelfs tegenover Van Egmond dat hij niks leuks weet op te noemen uit zijn succesjaren bij PSV.
Kieft won afgelopen najaar ook al de NS publieksprijs – voor Van Egmond was het zelfs de tweede NS Publieksprijs achter elkaar na de winst met Gijp een jaar eerder - en zal ook hier de topfavoriet zijn. Al is het maar omdat de boeken van Voetbal International in het gelijknamige tv-programma de nodige aandacht krijgen en dat de kijkers worden gemobiliseerd om te stemmen. Al die moeite zal niet eens nodig zijn. Kieft was hét bepalende sportboek in 2014. Zo was de winnaar van de Publieksprijs voor het Sportboek van het jaar van 2013 - Vechtlust over Fernando Ricksen – dat een jaar eerder ook. Zeker toen Ricksen ten tijde van de lancering van het boek aan de spierziekte ALS bleek te lijden. En zelfs als je niets van sport of voetbal in het bijzonder houdt, is het een mustread, zoals Coke van Ad Fransen dat ook is. Kieft is het portret van de man die liever niet herinnerd wil worden aan zijn carrière als voormalig topvoetballer, maar ook weet dat dat ongeveer het enige is dat hij niet is kwijtgeraakt. Bestseller tegen wil en dank.
Actualiteit - Ajax
De Week van het Sportboek mag dan de sportboeken van 2014 in de etalage zetten. Met twee recente boeken over het kampioensjaar van Ajax twintig jaar geleden en die magische avond in Wenen op 25 mei 1995, kan de focus niet alleen op vorig jaar gericht zijn. Twintig jaar is een mooi moment om terug te blikken. Voor sommige van de auteurs in de bundel Wenen van Geluk kwam 1995 te vroeg. “Als ik de beelden van 1995 terugzie, lijkt het zo ver weg”, concludeert Thomas Heerma van Voss. Hij was vier in ’95 en kent het laatste internationale gloriemoment van Ajax alleen uit de archiefbeelden. Anderen waren niet in staat af te reizen naar het Ernst Happelstadion. Degenen die dat wel deden verkeren in de bundel nog in een lichte overwinningsroes. Mooi is daarom de nauwgezette beschrijving van toenmalig perschef David Endt die zich vooraf aan de finale een man in een gifgroen pak herinnert die Kluivert iets in het oor fluistert.
Mike van Damme neemt in zijn boek 1995 een aanloop van enkele seizoenen voordat hij uitkomt bij diezelfde 24e mei. Het onverslaanbare Ajax van Louis van Gaal zal deze weken met enige weemoed worden teruggelezen door menig Ajacied. Het was het seizoen dat Ajax kampioen werd zonder te verliezen en ook niet verloor tijdens het debuut in de Champions League. Alleen in de KNVB-Beker werd de ploeg uitgeschakeld door Feyenoord, maar daar nam de ploeg enkele dagen voor de finale in Wenen revanche voor met een 0-5 zege in De Kuip. Van Damme laat ook alles samenkomen die dag in mei in Wenen; de teleurstelling van Kluivert dat hij geen basisplaats heeft, de twijfels van Michael Reiziger en de eenzaamheid van Peter van Vossen. Van Gaal vertelt over de ideeën achter het team en de perfectionering daarvan, maar een specifieke verklaring voor het opmerkelijke internationale succes komt er niet. Tot slot is er een half jaar later nog de zege van de Wereldbeker in Tokyo. Een waardige afsluiting van een topjaar, dat voor een Nederlandse ploeg in het huidige internationale voetbal onmogelijk lijkt.
Uitgeverij Carrera geeft vijf exemplaren van 1995 weg!
