Strijd voor diversiteit gaat door

op 02 augustus 2016 door Lindy de Jong 8 reacties

Diversiteit in boeken gaat om meer dan het schrijven over homoseksuele karakters. Ook personages met een niet-blanke huidskleur, een beperking, handicap of uiterlijk dat afwijkt van het ideaal zijn nog onderbelicht in fictie. Ook op die vlakken gaat de strijd voor diversiteit door. Hebban zorgt voor de spotlight.

Pagina 2 van 2

Boeken waarin het hoofdpersonage een (lichamelijke) beperking heeft zijn wel te vinden, maar vaak zijn die handicaps of ziektes dan onderwerp van het verhaal: het personage worstelt met zijn of haar anders-zijn. In de YA-roman Alles wat je lief is van Nicola Yoon is de zeldzame ziekte waaraan hoofdpersonage Maddy lijdt niet de katalysator voor het verhaal, dat is haar nieuwe buurjongen Olly. Madeline (overigens van Afro-Aziatische afkomst) leeft als gevolg van haar extreme allergieën afgesloten van de buitenwereld met haar moeder en een privéverpleegster. Daar heeft ze tot haar achttiende verjaardag nooit problemen mee gehad, tot Olly naast haar komt wonen. Samen met hem wil ze de wereld ontdekken en haar ziekte is dan pas iets waar ze werkelijk mee om moet zien te gaan.

Een maatje meer

Maar personages met een ander uiterlijk dan de standaard in fictie hoeven niet per se te maken te hebben met een beperking. Zo wordt er nauwelijks geschreven over personages met een ‘maatje meer’. Zwaarlijvigheid is niet direct een kenmerkend aspect dat een schrijver zijn karakters meegeeft en verhalen met personages die iets meer gewicht met zich meedragen moeten dan ook met een loep gevonden worden. Toch lijkt daar verandering in te komen, of in ieder geval in Amerika, zo werd in het radioprogramma Morning Edition in maart dit jaar duidelijk. Volgens de Amerikaanse universitair docent Engels Joyce Huff werden dikke personages in de Victoriaanse tijd neergezet als inhalig en zelfzuchtig, en in de hedendaagse tijd worden ze vaak beschreven als passieve, depressieve types. Die stereotypen worden volgens Huff echter neergehaald door hedendaagse auteurs, waaronder Sarai Walker. Deze schrijfster van de roman Dietland (2015) denkt dat het mogelijk is om de houding ten opzichte van zwaarlijvigheid te veranderen, en complexe, goed uitgewerkte dikke personages zullen daarbij helpen:

‘Ik denk dat voor de verandering die nodig is de grootste rol is weggelegd voor boeken, tv-shows en films, om daar dikke personages een rol te laten spelen die zichzelf niet haten, die zichzelf accepteren en ons uitdagen de manier waarop we over onze lichamen denken te veranderen.’ Sarai Walker

Een recente vertaling voor young adults bespreekt precies dat fenomeen. In de YA-roman Dumplin’ van Julie Murphy is Willowdean Dickson eigenlijk harstikke tevreden met zichzelf, ook met een paar kilo’s meer. Maar dan krijgt ze een relatie met de ontzettend knappe jongen Bo en begint ze toch aan zichzelf te twijfelen: wat ziet hij in haar? Om haar zelfvertrouwen terug te krijgen, besluit Will zichzelf op te geven voor een missverkiezing.

Uit al deze recent verschenen vertalingen en nieuwe titels blijkt dat er zeer zeker ruimte lijkt te komen voor diversiteit in boeken. De roep daarom lijkt in ieder geval steeds luider te worden. De strijd voor diversiteit zal doorgezet worden, met de komende jaren wellicht een grotere verscheidenheid in fictieve hoofdpersonages, met diverse achtergronden, huidskleuren, religieuze en levensovertuigingen en zo dus in alle vormen en maten. Myrthe Spiteri: ‘Ik hoop dat op den duur #strijdvoordiversiteit natuurlijk helemaal niet meer nodig is, maar het is mooi dat het nu bij zoveel mensen de ogen heeft geopend.’

Dit vind je misschien ook interessant: Strijd voor diversiteit barst los!