Susan Smit: 'Lou Tellegen kwam onder lagen stof vandaan'
‘Ik voelde me voor dit boek intuïtief aangetrokken door de jaren '10/'20 en de internationale theaterwereld. Het ontstaansproces van een nieuwe roman is iets magisch. In eerste instantie wilde ik graag schrijven over Sarah Bernardt, een actrice met Nederlandse voorouders, want er moet altijd wel een link zijn met Nederland. Tijdens mijn research stuitte ik op Lou, een Brabander. Om die onder lagen stof vandaan te mogen opdiepen, was echt een voorrecht. Mensen zeggen mij wel eens: “ik heb nog nooit van hem gehoord” en zo heb ik het het liefst. Dat betekent dat ik iets nieuws kan vertellen. Lou Tellegen was de eerste en grootste Nederlandse Hollywood-ster ooit, maar is totaal in vergetelheid geraakt.’
Tellegen en Farrar
Via Lou Tellegen (ja, inderdaad familie van Toon Tellegen, hetzij erg ver) kwam Susan Smit al snel in aanraking met Geraldine Farrar, een Amerikaanse operazangeres die in Berlijn, Parijs en New York speelde en al wereldberoemd was voordat ze naar Hollywood kwam en daar Lou tegen zou komen. Tellegen en Farrar zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar voordat er een letter op papier kwam, verdiepte Smit zich in hun levens en leerde ze ze beetje voor beetje kennen. Ze ging op zoek naar het verhaal binnen hun leven. ‘In alles zijn het elkaars tegenpolen,’ vertelt Smit. ‘In discipline, in levenshouding, in de manier waarop ze het vak benaderden. Geraldine deed dat vanuit haar ziel. Ze wilde voelen wie de persoon was die ze speelde. Ze zwoer om nooit te trouwen en was daarmee het grote voorbeeld voor de vrouwenemancipatie, een woord dat toen nog niet bestond.’ Tellegen was een vrouwenverslinder, een alcoholist, een gokker. Een man die smachtte naar aandacht en liefde. Hij zocht ernaar, vond het, verwierp het na een tijdje en zocht verder. ‘Hij had een onrustige aard.’
Nadat ze de personages een beetje kende, begon Smit te schrijven om na een aantal maanden opnieuw te beginnen. ‘Ik wil weten wie ze zijn, wat hen drijft, hoe hun relatie tot elkaar verhoudt. Pas toen ik daarachter was, bedacht ik mij dat Geraldine het verhaal in de ik-vorm moest vertellen, waardoor ‘je nog dichterbij haar komt. Zij is degene die het verhaal aan de lezer vertelt, waardoor het lijkt alsof ze zichzelf aan Lou aan het uitleggen is.’ Haar verhaal wordt afgewisseld met Lou’s verhaal dat in de derde persoon is geschreven, wat hem afstandelijker maakt, hoewel je in beider hoofden zit.
De eerste vrouw
De eerste vrouw is opgedeeld in twee delen. In het eerste deel leer je de personages kennen. Het is het deel waarin Smit als een soort wervelwind door de levens van Lou Tellegen en Gerladine Farrar gaat. Noodzakelijk, want dan ‘voel je je met hun lot begaan en begrijp je hun keuzes.’ Pas in het tweede deel – ‘het deel waar het eigenlijk om gaat’ – komen hun levens samen en gaat het verhaal op een gedetailleerde manier verder. ‘Ik ben een minutieuze schrijver,’ vertelt Smit. ‘Het eerste deel is haast een prelude, maar het is nodig. In het tweede deel gaat het om de ontwikkeling van de liefdesrelatie, het beschrijven van gevoelens en hoe dat lichamelijk in je werkt. Gevoelens die herkenbaar zullen zijn voor de lezers, maar stoppen bij die herkenbaarheid vind ik te makkelijk. Ik wil de herkenbaarheid tot een dieper niveau trekken en zelfs nog een stapje verder. Enerzijds naar een diepere laag van gevoel die mensen niet dagelijks aanraken, anderzijds iets wat jou wezensvreemd is proberen te begrijpen, zodat je toch empathie voelt.’
Maar met alleen de beschrijving dat het boek uit twee delen bestaat, kom je er niet. De opbouw doet eerder aan de vorm van een zandloper denken. Het begint met de trechter; de verhalen in grote lijnen in het eerste deel. Het moment dat de levens van Lou Tellegen en Geraldine Farrar samenkomen, aan het begin van het tweede deel, is het middenstuk van de zandloper. Hun relatie wordt in het tweede deel verder uitgediept tot hun levens uiteindelijk weer op een dramatische manier uit elkaar zullen gaan.
Lees verder op pagina 2
