Susan Smit: 'Lou Tellegen kwam onder lagen stof vandaan'

Kunst versus oorlog

Ook dit verhaal drijft op liefde, een thema dat Smit als een goedzittende jas past: de onvoorstelbare liefde tussen Lou Tellegen en Geraldine Farrar. Het is echter niet het enige thema in het boek. ‘Ik wilde ook kunst tegenover de oorlog zetten. Kunst kan louterend zijn, het kan donkerte verlichten.’ Smit heeft de Eerste Wereldoorlog in Europa als achtergrond gebruikt, een tijd waarin mensen een stelling moesten innemen. ‘Geraldine had veel in Berlijn opgetreden en kende er veel artiesten en kunstenaars, maar ze weigerde daar publiekelijk afstand van te doen. Dat had haar haar carrière kunnen kosten. Het was een sterkte en autonome vrouw, een vrouw waar veel vrouwen van die tijd een voorbeeld in zagen.’

De thema’s worden vergezeld door een derde thema: ‘Roem, waarbij het ook zeker gaat over de competitie binnen een koppel. Lou bedacht van alles om maar zoveel mogelijk liefdevolle aandacht van de wereld en vreemden te ontvangen. Die honger was onstilbaar, het was iets wat hem dreef. Nauwelijks aandacht in zijn jeugd gehad. Hij had een moeilijke relatie met zijn vader en zijn moeder sleurde hem het podium op. Al snel merkte Lou dat hij op dat podium de aandacht kreeg die hij zocht, hoe kort en grillig dat ook was. Geraldine was juist het tegenovergestelde. Zij leefde voor haar kunst, voor de uitwisseling met het publiek. Applaus zei haar niets, maar de stilte tijdens een voorstelling des te meer. Voor haar was kunst iets wat van hart tot hart ging. Van het hart van de kunstenaar naar het hart van de ontvanger. Dat is wat kunst wezenlijk maakt. Het is het hoogst haalbare. Ik probeer dat met mijn boeken en soms lukt het me ook in het echte leven. Ik voel me heel erg aan haar verwant.’

Op feiten gebaseerd

Er was verrassend veel te vinden over het Hollywood-koppel. ‘Ze hebben in een openbaar domein geopereerd. Ik weet bijvoorbeeld welke avond Geraldine in Salzburg heeft opgetreden en met wie. Je kan de recensies in kranten naspeuren. Er zijn ook veel dingen over haar gezegd. Ik heb niet met familie kunnen praten, want hun verhaal is te ver in de geschiedenis. Ik heb gespeurd, documenten bekeken, naar de muziek geluisterd en films gekeken.’

De eerste vrouw is op feiten gebaseerd, maar gegoten in een roman, waarbij Smit intuïtief de gaten heeft gevuld. ‘Alle feiten kloppen. Er staat niets in dat niet klopt. Vervolgens componeer ik het verhaal. Ik bepaal in hoeverre ik inzoom, en er een scene van maak, of uitzoom en het beschrijf. Het leven is niet een verhaal. Het is een grillige opeenstapeling van gevoelens, gebeurtenissen en keuzes die mensen maken. Van alle research heb ik maar een klein deel gebruikt en wat ik gebruikt heb moet bijdragen aan het verhaal dat ik wilde schrijven. Nee, ik ben er niet bij geweest toen ze met elkaar spraken of met elkaar vreeën, maar ik weet wel wat ze hebben gekozen. Doordat ik zoveel research naar hun gedaan heb en de personages door en door ken, denk ik te begrijpen wat er aan de keuzes ten grondslag heeft gelegen. Ik ben van ze gaan houden alsof het mijn vrienden waren en ik hoop dat mijn lezers dat ook gaan doen.’

De vier boeken die je volgens Susan Smit echt gelezen moet hebben:
1) Godenslaap - Erwin Mortier
2) Kentering van een huwelijk - Sandor Marai
3) OEROEG - Hella S. Haasse
4) Noem me bij jouw naam - André Aciman

Wat ligt er momenteel op het nachtkastje van Susan Smit?

Lieve – Ronald Giphart

Half november verschijnt van de hand van Susan Smit Laat het los & andere tegelsprookjes, waarin Smit haar vraagtekens zet bij tegelwijsheden, ze fileert en ze blaast ze nieuw leven in.

Giveaway

Benieuwd hoe het Lou Tellegen en Geraldine Farrar is vergaan? We maken een aantal lezers blij met De eerste vrouw ! Doe mee met de giveaway en maak kans op een exemplaar!