Tammye Huf: 'Er zitten nog tientallen romans in mijn familiegeschiedenis'
Hoe onwaarschijnlijk het verhaal van Een volmaakte eenheid ook is, het is toch waargebeurd. De grote lijnen, althans. 'Het verhaal is gebaseerd op mijn voorouders,' vertelt Tammye Huf tijdens een videogesprek. 'Als kind kende ik hun verhaal helemaal niet. Pas tijdens een familiereünie vertelde een verre achternicht me over hun geschiedenis. Zij had veel meer over de familie uitgezocht. Mijn eigen moeder en grootmoeder waren niet zo geïnteresseerd in hun eigen familiegeschiedenis, zij keken liever vooruit dan terug op de slechte tijden uit het verleden. Dat is in iedere familie wel zo, denk ik. De een is meer geïnteresseerd in de eigen geschiedenis dan de ander.'
Huf wist meteen dat ze wat met het verhaal wilde doen. 'Ik was meteen enorm gefascineerd door het verhaal, ik vond dat het verteld moest worden. De informatie die beschikbaar was, was natuurlijk maar een klein beetje van de hele waarheid. De rest van het verhaal moest ik zelf creëren. Gelukkig bood mijn familie wel veel steun tijdens het schrijfproces en was iedereen heel erg benieuwd naar wat ik ervan zou maken. Uiteindelijk waren ze allemaal heel erg trots op het resultaat.'
In 1848 ontvlucht Henry O’Toole aan het door hongersnood geteisterde Ierland en vertrekt hij naar Amerika. Als rondtrekkende smid belandt hij op Jubilee Plantation in Virginia. Daar ontmoet hij Sarah, een tot slaaf gemaakte dienstmeid die lijdt onder de gevaarlijke eisen en grillen van haar witte meesters, en haar plaats in de pikorde van de medeslaven moet vinden. De aantrekkingskracht tussen Henry en Sarah is groot, maar ook gevaarlijk. Zal hun liefde sterk genoeg zijn om de beperkingen van een maatschappij, waarin hun relatie als illegaal en immoreel wordt gezien, te overwinnen?
Ongebruikelijke liefde
Een witte man en zwarte vrouw in de Verenigde Staten van de jaren 1850 – en lang daarna – konden niet zomaar een relatie beginnen. Sterker nog, het was strafbaar. 'Het was zo’n ongebruikelijke liefdesgeschiedenis,' vertelt Huf. 'Ze hadden verschillen die in die tijd onoverbrugbaar waren, maar toch hebben ze doorgezet. Toen ik over hen hoorde, realiseerde ik me hoeveel moed zij gehad moeten hebben om toch voor elkaar te gaan. Daar voelde ik me erg door aangetrokken. Ze moeten zoveel liefde gevoeld hebben om zulke risico’s te nemen.'
De tijden mogen zijn veranderd, maar Huf kan zich goed verplaatsen in haar voorouders. 'Misschien kon ik me meer met hen identificeren dan andere familieleden,' legt ze uit. 'Mijn man is Europees en zelf ben ik Afro-Amerikaans. Dertig jaar geleden zijn we getrouwd. Natuurlijk was het lang niet zo’n big deal als in de negentiende eeuw, maar ik ben wel vrienden verloren vanwege mijn relatie. Als we samen over straat liepen kregen we ook veel negatieve opmerkingen naar ons hoofd. Gelukkig is het anno 2021 wel beter geworden en heb ik alleen nog echt goede vrienden over.'
Schrijfproces
Ze mocht de grote lijnen van het verhaal kennen, er moest daarna nog een roman op papier komen. 'Ik heb veel onderzoek gedaan,' vertelt Huf. 'Het verhaal begint in Ierland, tijdens de hongersnood van 1845. Daar heb ik vooral veel ooggetuigenverslagen van gelezen, omdat ik alles zo getrouw mogelijk wilde weergeven. Ook heb ik opgezocht hoe de wetten in elkaar staken in die tijd, met de Engelse landheren en het grondbezit. Wat betreft de Amerikaanse slavernijgeschiedenis heb ik ook wetboeken bestudeerd en heb ik geprobeerd om zoveel mogelijk uit eerste hand te lezen, maar dat was iets lastiger. De Library of Congress heeft wel audio-opnames gedigitaliseerd, waar voormalige tot slaaf gemaakten vertellen over wat ze voor de Burgeroorlog hadden meegemaakt op de plantages. Het was erg indrukwekkend om de stemmen van deze mensen te horen. Het is moeilijk te geloven dat ze het overleefd hebben, als je hoort wat ze allemaal moesten doorstaan.'
Huf stopte niet bij lezen en luisteren. Ze ging ook kijken op een plek die vroeger een plantage was. 'De plantage in het verhaal heb ik gebaseerd op de voormalige plantage van de vierde president van de VS, James Madison. Hij was slavenhouder, net als sommige andere presidenten uit die tijd. Het hielp me om de plek te zien, de aarde te voelen, de geuren te ruiken. Al die tastbare zaken hebben me geholpen om de personages in een fysieke plek te plaatsen.'
'Niemand zou vrijwillig zoveel witte privileges opgeven en in een zwarte gemeenschap gaan wonen.'
Na al het onderzoek, moest er geschreven worden. 'Kort ervoor had ik het boek The Invention of Wings gelezen,' zegt Huf. 'Daarin wordt het verhaal verteld van een tot slaaf gemaakte vrouw en de witte vrouw die haar bezat. De witte vrouw was een historische figuur, maar de zwarte vrouw was verzonnen. Zij sprak me veel meer aan dan de witte vrouw, omdat het personage veel sterker was neergezet. De auteur had meer om uit te putten dan alleen historische feiten. Na het lezen van dit boek, heb ik ervoor gekozen om de vrijheid te nemen om de personages te verrijken. De historische feiten die bekend waren heb ik gebruikt, maar ik heb die aangevuld met mijn verbeelding om het verhaal meeslepender te maken.'
Verkrachtingscultuur
Ten tijde van de slavernij was verkrachting een veelgebruikt machtsmiddel van de onderdrukker tegen de onderdrukte. Veel slavenhouders kregen nakomelingen bij zwarte vrouwen. Soms was er zoveel menging, dat iemand zo licht van huidskleur was dat diegene voor wit door kon gaan. Alleen genoten deze lichte mensen niet van dezelfde privileges als hun witte tijdgenoten. Wie ook maar een greintje 'zwart bloed' in zich had, werd gecategoriseerd als zwart. 'Mijn moeder dacht altijd dat Henry Taylor, die een witte huidskleur had, wel ergens een zwarte voorouder moest hebben,' legt Huf uit. 'Zo onwaarschijnlijk was het dat een "echte" witte man een relatie met een zwarte vrouw zou aangaan. Niemand zou vrijwillig zoveel witte privileges opgeven en in een zwarte gemeenschap gaan wonen. Toch verklaart het achteraf een heleboel, want in de familie was wel bekend dat hij een "vreemde" houding ten opzichte van witte mensen had. Hij had zich vrijwillig van hen gedistantieerd, want dat was de enige manier om met Sarah te zijn.'
Huf creëerde het personage Maple om te laten zien hoe het mensen van gemengde afkomst meestal verging in die tijd. Zij is de halfzus van de witte vrouw, haar man de plantage-eigenaar. Door buitenstaanders wordt Maple gezien als wit, als volwaardige zus, maar ze krijgt eenzelfde behandeling als de andere tot slaaf gemaakten. 'Zij was nodig als tegenhanger van het liefdesverhaal tussen Henry en Sarah,' licht ze toe. 'Door middel van Maple wilde ik duidelijk maken dat het echt niet gebruikelijk is om als witte man en zwarte vrouw samen te zijn in die tijd. Maple was nodig om dat te duiden, want zij – net als vele anderen – is het resultaat van de verschrikkelijke verkrachtingscultuur die heerste.'
Wederzijds begrip
In Een volmaakte eenheid hebben Sarah en Henry regelmatig discussies over wat zij en hun families hebben meegemaakt. Henry heeft zijn familie verloren aan de Ierse hongersnood, Sarah aan de wreedheden van de slavernij. Soms lijken ze zelfs te wedijveren over wiens familie het meest geleden heeft. 'Die discussies heb ik er bewust ingestopt,' legt Huf uit. 'Als het over het slavernijverleden gaat, reageren witte mensen vaak dat hun voorouders het ook erg zwaar hebben gehad. Bijvoorbeeld het zware boerenleven, of de Tweede wereldoorlog. Soms lijkt het in zo’n discussie een competitie te worden: wie heeft het meest geleden? Dat is zo onnodig, want het degradeert ieders lijden. Dat je voorouders niet tot slaaf gemaakt waren, betekent niet dat ze niet geleden hebben. Als je sterft van de honger, dan is het leed echt. Als je sterft van de mishandelingen op een plantage, dan is het leed echt. Door leed te vergelijken maak je het kleiner. Ieder leed staat op zichzelf.'
'Soms lijkt het in zo’n discussie een competitie te worden: wie heeft het meest geleden? Dat is zo onnodig, want het degradeert ieders lijden.'
Sarah en Henry beseffen dat in de loop van hun relatie, door naar elkaar te luisteren. 'Omdat zij gevoelens voor elkaar hebben, is dat voor hen misschien wat makkelijker. Maar als iedereen zich wat meer openstelt voor een ander, luistert naar een ander met een open houding, dan krijgen we meer empathie voor elkaar. Dat zou de wereld een beetje mooier maken.'
Eigen identiteit
Zo’n heftige familiegeschiedenis leren kennen en doorgronden door er een roman over te schrijven, heeft ook impact op de auteur zelf. 'Het was erg heftig om je zo diep in te laten met het pijnlijke verleden,' vertelt Huf. 'Dat maakte het schrijven best zwaar. Ook al ben ik een positief ingesteld persoon, het was soms moeilijk om me niet op te jutten door wat ik voelde. Of om niet teleurgesteld te zijn in de mensheid. Het is onvoorstelbaar wat mensen elkaar aan kunnen doen. Of dat nou gaat om de Engelsen tegen de Ieren tijdens de hongersnood, of de slavenhouders tegen de tot slaaf gemaakten in die honderden jaren slavernij. Omdat je in het hoofd kruipt van deze personages, die echt al dat onrecht moesten doormaken, was het voor mij soms erg zwaar.'
Aan de andere kant vond Huf het ook een leerzame ervaring. 'Door je in de personages te verplaatsen, realiseer je je ook welke enorme kracht zij in zich hadden. Soms door kleine rebellie, soms door grote. Hun enorme wil om te overleven was bewonderenswaardig.'
Historische romans
Hoe zwaar het schrijven soms ook mag zijn, Huf laat zich er niet van weerhouden om nog een historische roman te schrijven. 'Als je een geschiedenis in verhaalvorm vertelt, is het zoveel krachtiger dan alleen droge feiten,' zegt ze. 'Daarom houd ik zo van historische romans. Ik ben er verliefd op geworden toen ik mijn kinderen thuis lesgaf. Om hun geschiedenisles interessanter te maken, ging ik op zoek naar historische fictie. Dat bracht die periode voor hen meer tot leven. Een historische roman is niet alleen een meeslepend verhaal, maar je leert er ook van.'
Hufs tweede roman is ook weer historisch van aard, en wederom gebaseerd op een familiegeschiedenis. 'Het boek gaat over een broer en zus die zwart zijn, maar beide erg bleek. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, gaat hij bij het leger – zich voordoend als witte man. We volgen zijn ervaringen, tegenover haar ervaringen als zwarte vrouw. Dit verhaal is gebaseerd op het leven van mijn grootmoeder, de kleindochter van Henry en Sally. Je zou bijna denken dat ik geen fantasie heb, maar er zitten nu eenmaal veel kleurrijke en fascinerende verhalen in mijn familie.'
Winactie
Maakt het interview met Tammye Huf je nieuwsgierig naar Een volmaakte eenheid en zou je deze historische roman, vertaald door Catalien van Paassen, graag willen lezen? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij Signatuur vijf exemplaren van het boek weggeven. Kijk snel hoe je mee kunt doen:
Auteursafbeelding: via uitgeverij Signatuur
