The making of Gevangen in Nepal #1: Hoe kom ik aan een onderwerp?

Op vrijdag 9 mei 2014 om acht uur ’s morgens kijk ik recht in het gezicht van de toekomstige hoofdpersoon van mijn nieuwe boek. Zijn foto staat bij een interview in De Volkskrant. We zien een lange man in een korte broek en een wollen muts op zijn hoofd, een ongemakkelijke grijns op zijn gezicht. Hij staat in een smalle ruimte met kleurige kleden en plastic tasjes aan de muur. ‘Edward van der Ree in de gevangenis van de Nepalese stad Pokhara,’ staat eronder. Ik begin het interview te lezen. Edward vertelt dat hij begin 2013 naar Nepal was vertrokken, een baan vond in de mooiste bar van Nepal en vrienden maakte. Maar dan slaat het noodlot toe. Op een avond valt zijn beste vriend van zijn balkon en overlijdt. Vrijwel onmiddellijk wordt Edward van moord beschuldigd en achter de tralies gezet. Zijn ouders komen naar Nepal om hem bij te staan maar pas zeven maanden later wordt hij vrijgesproken, na het betalen van een fors bedrag aan familie van het slachtoffer, de aanklager en de rechter. Vier maanden na zijn vrijspraak zit hij gedesillusioneerd in een kraakwoning in het Groningse Zuidhorn.

Een paar zinnen in het interview trekken direct mijn aandacht: ‘Voordat hij weer aan het werk gaat, wil hij eerst verwerken wat er is gebeurd. Daar hoort dit verhaal delen volgens hem ook bij.’  Daar kan ik hem wel bij helpen, denk ik, en via de sociale media snor ik Edward op.  Een paar weken later staat hij voor mijn deur in Amsterdam. Een boomlange man, vriendelijk maar gelaten. We besluiten te gaan wandelen. Onderweg vertelt hij wat er bij hem opkomt. Ik luister. De verhalen over de mensonterende taferelen in de overvolle gevangenis, tussen moordenaars, verkrachters en ander gespuis maken indruk op mij. Ik verbaas me over een falende ambassade, de valse beschuldigingen, niet nagekomen beloftes en corruptie.

‘Dit zouden alle toeristen moeten weten,’ zegt Edward fel, ‘want het kan iedereen overkomen.’ Dat is niet tegen dovemansoren gezegd. In gedachten zie ik het al helemaal voor me. Dit verhaal heeft alles waar ik als non-fictieschrijver warm voor loop: spannend, waargebeurd én persoonlijk, een sociaal maatschappelijke probleem, ouders die hun zoon komen redden. Menselijk drama van de bovenste plank. En wat zou het mooi zijn om Edward en zijn ouders de gelegenheid te geven om hun verhaal te doen.

Thuis aan tafel vraag ik Edward of hij wil nadenken over het maken van een boek. Ik vertel hem wat daar allemaal bij komt kijken: uitvoerige interviews, een uitgever zoeken, én de bereidheid om zijn verhaal bij het verschijnen van het boek in de media nogmaals te vertellen. Het liefst aanschuiven bij programma’s als DWDD, mocht het zover komen. Van dat laatste schrikt hij, want je ziel en zaligheid in een boek leggen is al een hele stap, maar met je kop op tv is andere koek. Ik haast me om te zeggen dat we er te zijner tijd vast wel oplossing voor vinden en zo gaan we uit elkaar. Een week later belt Edward: ‘Laten we het maar doen.’ Ik spring een gat in de lucht.

De maanden daarna hebben we intensief contact. Ik leer Edward steeds beter kennen. Ik schrijf drie hoofdstukken en een uitgeefvoorstel: een samenvatting van het verhaal, een motivatie waarom ik het boek wil schrijven, wat voor soort boek het moet worden (literaire non-fictie), de doelgroep (de empathische en de maatschappelijk geëngageerde lezers), het geschatte aantal woorden dat ik nodig zal hebben. Dit alles stuur ik naar mijn uitgever. Vol verwachting klopt mijn hart. Het duurt een paar weken voor ik antwoord krijg, en tot mijn verbazing wordt mijn voorstel afgewezen omdat het onderwerp niet aansluit bij de actualiteit. Dat is gek, want mijn doel is het schrijven van een boek dat mensen raakt en ze laat nadenken, en dat is toch van álle tijden? Zo zie je maar weer, iedere uitgever heeft zijn eigen voorkeuren. Ik laat me niet uit het veld slaan en ga op zoek naar een uitgever die beter aansluit bij mijn onderwerp. Het wordt uitgeverij De Kring. Ze zijn enthousiast over het verhaal en mijn schrijfstijl en gaan met mij in zee.

Heel eng voor mij is dat ik de rest van het manuscript in één keer moet aanleveren. Dus zonder lees- of redactiewerk tussentijds. We tekenen een contract en stellen de deadline op 1 februari 2016. Het avontuur kan beginnen ...

Volgende week in The making of Gevangen in Nepal #2:

Wie is de verteller in Gevangen in Nepal? En waarom schrijf ik in de tegenwoordige tijd, terwijl de gebeurtenissen in het verleden hebben plaatsgevonden? Mijn volgende column gaat over het kiezen van het juiste perspectief.