Thomas Verbogt is de schaamte voorbij

Als de winter voorbij is is een autobiografische roman over schuld en schaamte, en het besef dat we allemaal voorbijgangers zijn die elkaar even aankijken of aanraken. De hoofdpersoon uit deze roman blikt terug op belangrijke momenten in zijn leven; van die momenten die soms maar een paar seconden duren, maar die je leven uiteindelijk kunnen bepalen. De roman stelt de vraag waar het uiteindelijk allemaal om gaat in het leven, de werkelijkheid of de waarheid.

'Ik had altijd al in mijn hoofd zoiets te schrijven, maar nu kon ik het pas. Als je ouder wordt durf je veel meer, kan het je minder schelen wat de mensen over je denken. Je moet de schaamte voorbij zijn', waren uw woorden in De Gelderlander. Wat houdt deze schaamte precies in?

'Wat er gebeurt als je je blootgeeft. Het effect daarvan. Ik was wel zeer aanwezig in mijn werk, zeker de afgelopen vijftien jaar, maar hield me toch een beetje verborgen. Maar toen ik met Het eerste licht boven de stad, herinneringen aan Frans Kusters, een van mijn beste vrienden en een helaas te weinig bekend auteur, strikt autobiografisch schreef, voelde ik me daarbij zo thuis, dat ik zeker wist: zo moet het nu met mij.'

In Als de winter voorbij is blikt de verteller terug op momenten die, hoe klein ook, van invloed zijn geweest op zijn verdere leven. Herinneringen zijn dus erg belangrijk in deze roman. Wat is voor u als auteur belangrijker, de herinnering of de fantasie?

'Beide even belangrijk. Herinneringen worden wel door de fantasie gekleurd. Maar daar gaat het ook over in mijn roman: wat is waar en wat niet? En wat is de waarheid van wat niet waar is? Wat je bedenkt is ook waar, want je bedenkt het.'

In het hoofdstuk ‘Indian Summer’ komt de titel van deze roman voor: ‘als de winter voorbij is.’ Omvat dit verhaal het thema van deze roman?

'Ook, maar dat doet de hele roman. De titel is het begin van een belofte. En wat het leven je ineens kan beloven, speelt een belangrijke rol in mijn boek.'

Nijmegen en Arnhem, waar u een groot deel van uw leven woonde, spelen een grote rol in deze roman. Ook schrijft u een dagelijkse column in De Gelderlander. Hoe belangrijk zijn deze vroegere woonplaatsen nog in uw leven en werk?

'Dat daar voor mij veel begonnen is, zeker in Nijmegen. Dat ik in Arnhem (even) zeer gelukkig was. Dat ik er nog steeds graag kom.'

‘Ik houd niet van nostalgie - dat vind ik iets dat je in winkels aantreft waar allerlei leuke hebbedingetjes voor de woning te koop zijn, veel van oud gemaakt hout, en waar het weerzinwekkend naar geurkaarsen ruikt’, schrijft u op pagina 81. Toch wordt nostalgie, samen met melancholie door critici gezien als een centraal thema in uw werk. Wat kunt u hierover zeggen?

'Nostalgie kan geen thema van mijn werk zijn. Het is een sentiment waarmee ik weinig heb. Melancholie heeft er ook niets mee te maken. Melancholie hoort bij de kleur van mijn leven, bij de kleur van het licht in mijn dagen. Nostalgie is iets wat je oproept om 'leuke dingetjes van vroeger' aan de man te brengen.'

Samen met Debby Petter schreef u de teksten voor het theaterstuk ‘Bed & Breakfast’. Zowel in de voorstelling als in uw nieuwe roman blikken de hoofdpersonen terug op het leven. Bent u van mening dat theater dit beter kan thematiseren dan literatuur? Waarin zit het grote verschil tussen deze disciplines?

'Ik zie weinig verschil tussen deze disciplines. Ja, theater is wat directer. In een roman kun je als schrijver commentaar geven op een personage, in het theater zit dat commentaar in wat een personage zegt. Ook is in het theater alles wat groter, wat heviger.'

Volgens de uitgeverij (Nieuw Amsterdam) is deze roman de kroon op uw werk. Hoe denkt u daar zelf over?

'Ieder laatste boek is het beste dat je schreef. Ieder boek is het natuurlijk ook het boek dat je wilt schrijven. Maar dit boek is een boek waarvan ik het gevoel heb dat ik het al een groot deel van mijn leven wil schrijven, maar eerst ergens overheen moest.'

Met uw romans, verhalenbundels, toneelstukken en columns heeft u een enorm oeuvre opgebouwd. Waar bent u het meest trots op?

'Op dit boek. En dat ik altijd trouw aan mezelf ben geweest.'

'Schrijven is mijn leven, ik ben er de hele dag mee bezig. In mijn hoofd houdt het nooit op', is ook een citaat van u. Heeft u naast het schrijven nog wel tijd om te lezen? Zo ja, welk boek maakte onlangs indruk op u?

'Ik herlees veel, vooral de boeken die bij mijn leven horen, zoals die van Nabokov, Borges, Graham Greene, Philip Roth, Remco Campert ,Tsjechov natuurlijk. Maar onlangs begon ik, veel te laat, aan de Paustovskij. Door zijn werk ben ik zeer gegrepen."

Wat zijn uw plannen op het gebied van schrijven?

'Er dringt zich een nieuwe roman op die zich erg in de buurt van Als de winter voorbij is bevindt. Maar eerst ga ik een reeks korte verhalen schrijven vergelijkbaar met die in Echt iets voor jou, dus over de alledaagse waanzin.'

Als de winter voorbij is verscheen op 1 september bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.

(c) Foto Thomas Verbogt door Bob Bronshoff.