Thriller Tiendaagse 2020 | Twists en plots: Willem Asman

Eind vorig jaar gaf een lezer mij een Scandinavische thriller cadeau. Na zeshonderd pagina’s wind, regen en gruwelijke moordpartijen bleek de meest onwaarschijnlijke de dader. Het was, aldus de cadeaugever, echt iets voor mij.

Het zal u vast ook wel eens zijn overkomen, een cadeau krijgen met een boodschap die tot enig nadenken stemt. Sinds ik de Gouden Strop won, krijg ik ze vaker dan voorheen – vraag me niet wat het een met het ander te maken heeft.

Recent kreeg ik een boek dat Dan Brown op het omslag als ‘My kind of thriller’ aanprijst. En inderdaad, daar rennen Illuminati, vrijmetselaars en kamerlenghi. Alweer. Op weg naar werelddominantie. Door de catacomben van het Vaticaan. Puzzelend op obscure bijbelverwijzingen.

Deze cadeaugever moest tijdens het lezen de hele tijd aan mij denken.

En misschien bedankte ik haar iets te uitbundig, want ze zei er meteen bij dat ze het bonnetje nog had, mocht ik het willen ruilen.

Nou nee.

Ruilen, daar doe ik niet aan.

Om te beginnen omdat ik alle reacties van lezers koester, of ze nu positief zijn of negatief. Maar bovendien omdat deze boekencadeaus wat mij betreft feedback van de buitencategorie zijn. Wij schrijvers zijn net mensen soms; we ontwikkelen onze voorkeuren, lezen wat we fijn vinden om te lezen, schrijven wat we fijn vinden om te schrijven. Beide bovengenoemde titels zou ik in de winkel zelf echt niet oppakken (zo’n aanbeveling van Dan Brown alleen al, o gruwel). Maar hetzelfde boek ineens in je handen als cadeau-met- boodschap is als een spiegel, waarin de schrijver niet alleen zichzelf ziet, maar vooral ook zijn dooie hoek.

Vele jaren geleden kreeg ik ook zo’n cadeau, Sail van James Patterson. Voor wie het niet kent: een familiezeiltochtje. Iemand valt overboord, iemand springt hem na, beiden redden het op het nippertje. De boot vaart op een rots. Een storm steekt op. Grote golven, gevolgd door nog grotere golven. De radio blijkt gesaboteerd. De mast breekt af. De boot explodeert met aan boord de enige die enigszins wist wat hij deed, de rest van de familie spoelt aan op een onbewoond eiland. Nauwelijks liggen ze naar adem happend op het strand of ze worden aangevallen door een joekel van een slang.

We zijn nu op ongeveer een derde van het boek. Pfff.

Sail bevat honderd korte hoofdstukken, honderd twists. Het plot is zo plat als een dubbeltje, de karakters zijn dito.

Het is schrikken, rennen of verstoppen, vlug! Nee, te laat, toch rennen! Ik overdrijf, maar niet heel veel.

Raymond Chandler adviseerde de cliffhanger als medicijn voor de schrijver die het even kwijt is: ‘Have someone come into the room, pull out a gun and shoot somebody’. Sail is honderd mannen met getrokken pistolen achter elkaar. De onbeschaamdheid van Patterson deed me huiveren. Het schokeffect als enige doel, bah. Destijds vond ik Sail misschien wel het slechtste boek aller tijden. Patterson moest zich schamen.

Maar jaren later, toen ik met Enter mijn eerste voorzichtige schreden zette in het Rebound-universum, pakte ik Sail er nog eens bij. Om te zien hoe het niet moet. Ik weet zeker dat het boek me (ook al wist ik het zelf destijds nog niet) heeft gestimuleerd om te zien hoe ík het dan zou aanpakken – want er is natuurlijk niets mis met cliffhangers, maar dan wel graag als ondersteuning van een geloofwaardig plot en met karakters die je in je armen sluit.

Dus als je een schrijver werkelijk een plezier wilt doen? Geef hem (m/v) dan een cadeau waarvan je zeker weet dat het niets voor hem is. En lieg vooral ook dat je, helaas, het bonnetje kwijt bent.