Tien vragen aan Jannetje Koelewijn
In 2011 verscheen het succesvolle De hemel bestaat niet van Jannetje Koelewijn, over het leven van haar ouders, waar meer dan 30.000 exemplaren van werden verkocht. Nu is daar het vervolg, Fresia's voor mevrouw Brak. Koelewijn vertelt:
'Fresia’s voor mevrouw Brak heet mijn nieuwe boek en het gaat over de laatste jaren van mijn ouders. Ze woonden tot hun dood bij mij om de hoek in het Bartholomeus Gasthuis en ik ging bijna dagelijks bij hen langs.
Ik bezoek ook hun oude dominee, vergezel hen naar de dokter, rijd met ze naar Friesland om een opvouwbare scootmobiel voor mijn vader te kopen en boek tickets voor de trein naar Parijs, al is het volstrekt onverantwoord om nog met ze op reis te gaan.
Van dat alles, en meer, doe ik verslag in scènes en dialogen, en ondertussen blijf ik naar hen kijken: gaat er achter de tragedie van hun mislukte huwelijk een liefdesgeschiedenis schuil? Waarom heeft de een zo gefloreerd bij het gereformeerde geloof en is de ander erdoor verpletterd?
Het boek is een vervolg op De hemel bestaat niet uit 2011, over het leven van mijn ouders, maar het is ook prima zelfstandig te lezen.'
Welk boek ligt er nu op jouw nachtkastje?
Radetzkymars van Joseph Roth, in de nieuwe vertaling van Els Snick. Het beschrijft de ondergang van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie aan de hand van de lotgevallen van de in de adelstand verheven Von Trotta’s. Schitterend!
Welk boek is jouw ultieme guilty pleasure?
The Cazalets van Elizabeth Jane Howard, vijf dikke delen over een Engelse middle class family vlak voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Downton Abbey, maar dan op papier.
Welk boek maakte de hoge verwachtingen niet waar?
De Effingers van Gabriele Tergit, een recente herontdekking uit de jaren vijftig. Het is hartstikke interessant door de geschiedenis die het beschrijft: drie Joodse families tussen 1880 en 1942, maar het is niet heel goed geschreven. Een goede eindredacteur had er veel aan kunnen verbeteren.
Waar lees je het liefst?
In bed en als ik vrij ben vind ik het heerlijk om na het opstaan meteen aan tafel te gaan zitten lezen, op de plek waar ik normaal zit te schrijven, meestal verhalen voor de krant.
Is je boekensmaak in de loop der jaren veranderd?
Ja, al maak ik niet de ontwikkeling door die veel lezers doormaken: dat ik steeds meer van non-fictie ga houden. Vroeger las ik rijp en groen door elkaar, nu lees ik graag klassiekers, zodat de kans dat ik teleurgesteld raak zo klein mogelijk is. En dan graag klassiekers die me iets vertellen over de tijd waarin ze spelen. Al moet ik zeggen dat ik vaak prettig verrast ben door de boeken die ik voor mijn werk lees. Ik denk aan Reis om de dood van Bert Keizer, aan Otmars zonen van Peter Buwalda en aan, korter geleden, Uit het leven van een hond van Sander Kollaard en De dag dat ik mijn naam veranderde van Bibi Dumon Tak.
Las jij de verplichte ‘boeken op de lijst’ echt zelf, of zocht je de samenvattingen op? Eerlijk vertellen.
Haha, ik las op school al heel graag, en er stonden meer boeken op mijn lijst dan nodig was. W.F. Hermans, Louis Couperus, Hugo Claus, Carry van Bruggen, Bep Vuyk, ik vond het allemaal geweldig. Al herinner ik me ook dat ik ’s middags zo hard mogelijk van school naar huis fietste om verder te gaan met In de ban van de ring. De teleurstelling toen de bibliotheek het volgende deel niet in huis had en ik moest wachten tot het werd teruggebracht!
Vertel eens over je eerste leesherinnering?
Die gaat over Het eigenwijze eendje, een gouden boekje. Ik kon nog niet echt lezen, maar ik had de tekst uit mijn hoofd geleerd en toen kon ik doen alsof. Daarna kwam al snel Rozemarijntje van W. G. van der Hulst. In mijn fantasie ben ik nog lang een Rozemarijntje geweest.
Lees jij boeken in periodes dat je met eigen werk bezig bent?
Ja, zeker, om ideeën op te doen en altijd weer te leren van de techniek van andere schrijvers. Daarbij lees ik voor mijn gewone werk ook veel, er zijn geen periodes waarin ik alleen maar schrijf.
Je móet kiezen: een novelle van 88 pagina’s of een kloeke roman van 700+ pagina’s schrijven. Wat wordt het en waarom?
Heel graag die dikke roman en dan het liefst iets als Het lot van de familie Meijer van Charles Lewinsky. Of om de lat nog wat hoger te leggen: Buddenbrooks van Thomas Mann. Nou ja, onmogelijk natuurlijk.
Wanneer heb je jouw schrijversdroom bereikt?
Als ik toch die dikke familieroman heb geschreven. Of roman? Liever non-fictie.
In 2020 verschenen bij uitgeverij Van Oorschot.
Fresia's voor mevrouw Brak van Marieke Damen
De ouders van Jannetje Koelewijn zijn op sterven na dood als ze hun intrek nemen in het Bartholomeus Gasthuis, bij haar om de hoek. Maar daar bloeien ze weer op en zes jaar lang ziet ze hen bijna dagelijks. Ze bezoekt hun oude dominee, vergezelt hen naar de dokter, rijdt met ze naar Friesland om een opvouwbare scootmobiel te kopen en boekt tickets voor de trein naar Parijs. Ondertussen blijft ze naar hen kijken. Gaat er achter de tragedie van hun mislukte huwelijk een liefdesgeschiedenis schuil? Waarom floreerde de een zo bij het gereformeerde geloof en werd de ander erdoor verpletterd?
In meesterlijk getroffen scènes weet Jannetje Koelewijn twee levens te vangen: van haar vader die als potentaat over zijn gezin regeerde en van haar moeder die is vergeten dat ze was gescheiden. Fresia’s voor mevrouw Brak is een ontroerend en beklemmend portret van een generatie die in volle vaart de sociale ladder beklom, en toont de worsteling die volgt wanneer uiteindelijk, onherroepelijk, de afdaling wordt ingezet.
Jannetje Koelewijn (1959) is journalist en schrijver. Ze werkt sinds 1997 als redacteur bij NRC Handelsblad; haar interviews en columns zijn veelgeprezen. In 2011 verscheen het succesvolle De hemel bestaat niet, over het leven van haar ouders, waar meer dan 30.000 exemplaren van werden verkocht. Nu is daar het vervolg, Fresia's voor mevrouw Brak.
Auteursfoto © Frank Ruiter, via uitgeverij Van Oorschot
