Tomi Adeyemi bekent kleur

Tomi Adeyemi lijkt het nieuwe fenomeen binnen het Young Adult-genre. De Afro-Amerikaanse schrijfster is pas 23 jaar oud, maar sinds het verschijnen van haar debuut Children of Blood and Bone gaat het snel: in twintig landen verschijnen vertalingen én er wordt al serieus werk gemaakt van een verfilming.  

Dat grote succes zorgt ervoor dat Adeyemi haar boodschap wereldwijd kan verspreiden. Want dat is de bedoeling geweest van de schrijfster, die door middel van fictie mensen bewuster maakt van de huidige problematiek van geweld tegen zwarte bevolkingsgroepen.  

In Bloed en beenderen, zoals de Nederlandse titel voor het fantasyboek luidt, koos zij voor een West-Afrikaanse setting met enkel zwarte personages. In het fictieve land Orïsha leefden ooit mensen met een donkere huid, zilverwitte haren en magische krachten, tot een wrede koning besloot die magi uit te roeien. Zélie verliest haar moeder, die op gewelddadige wijze gedood wordt. Sinds die tijd is magie een doodzonde en een donkere huid iets om op neer te kijken. Maar tien jaar later krijgt Zélie de kans om de wereld te veranderen, al moet ze dan wel uit handen zien te blijven van kroonprins Inan. 

Het moment waarop dit verhaal zijn vorm vond in een écht boek, staat in het geheugen van Adeyemi gegrift. En niet alleen in dat van haar, want veel lezers waren via social media getuige van het moment waarop de debuterende auteur haar boek voor het eerst in handen hield.  

Een aantal van ons heeft de hartverwarmende video gezien waarin je je boek voor het eerst ziet en vasthoudt. Je kon je tranen niet bedwingen. Kun je uitleggen wat er op dat moment door je hoofd ging?  

‘Het was gewoon overweldigend! Het was een waanzinnig moment waarin ik mijn droom en hart in handen hield. Het voelde ongelooflijk én totaal ongeloofwaardig op exact hetzelfde moment.’  

In interviews heb je laten weten dat je debuutroman een antwoord is op de fictie waarin personages overwegend blank zijn. Heeft dat je gesterkt in je droom om een boek te publiceren met zwarte hoofdpersonen? Of heeft het je misschien juist doen twijfelen of het je wel ooit zou lukken?  

‘Het sterkte me in mijn voornemen. Ik werd gewist uit elk verhaal waar ik ooit van gehouden heb. Ik lees al mijn hele leven, maar ik begon twee jaar geleden pas mensen zoals mijzelf terug te vinden in verhalen. Mijzelf niet in verhalen terugzien zorgde voor diepgewortelde problemen met mijn zelfvertrouwen, dus het is altijd extreem belangrijk voor mij geweest om verhalen te creëren zodat andere kinderen niet hoeven mee te maken wat ik doormaakte. Ik wist dat als ik iets zou kunnen maken dat geweldig genoeg was, het niet zou uitmaken hoe de personages eruit zouden zien. Ik wist dus dat het mogelijk was, ik wist alleen niet dat het zo snel al zou gebeuren.’  

Je boek is deels geïnspireerd door de recente Black Lives Matter-beweging, die ontstond in de zwarte gemeenschap in de Verenigde Staten als reactie op het politiegeweld tegen Afro-Amerikanen. Ben je actief betrokken bij deze beweging?  

‘Dit boek is meer dan geïnspireerd door deze beweging. Ik vond dat de boodschap van #BlackLivesMatter stelselmatig verkeerd geïnterpreteerd werd en veranderd in een wapen van haat. In tegenstelling tot de werkelijke betekenis, namelijk een oproep om te stoppen met het beëindigen van zwarte levens op zulke onrechtvaardige en onmenselijke manieren. Ik koos ervoor om dit verhaal te schrijven op een manier waarop ik alles over deze discussie kon zeggen wat ik wilde. Ik denk dat dit boek mijn betrokkenheid in de beweging ís.’    

Denk je dat je een nog grotere invloed kunt uitoefenen op de mening en het handelen van mensen nu je een bekend auteur begint te worden?  

‘Absoluut! Dit boek is altijd bedoeld geweest om de dingen die ik wilde zeggen te uiten en om empathie te kunnen verspreiden. Toen ik het aan het schrijven was, zei ik: “Als maar een persoon dit leest en erdoor geraakt wordt, heb ik mijn werk gedaan.” En nu hebben duizenden mensen het al gelezen! Het is een droom die uitkomt, maar het geeft me ook een gevoel van voldoening dat ik, lezer voor lezer, kan bijdragen aan een betere wereld.’  

Natuurlijk is Bloed en beenderen meer dan een wapen in deze strijd voor rechtvaardigheid en gelijkheid. Het is een verhaal over liefde, rouw, verraad en hoop op een betere toekomst. Wat hoop je dat lezers meenemen uit je boek als ze het uit hebben?  

‘Ik hoop ten eerste en bovenal dat elke lezer een avontuur beleeft! Dit verhaal gaat over een heleboel échte dingen, maar het is in de eerste plaats een verhaal.  

Ik hoop ook dat het mensen net zo raakt als Black Panther (de recente superheldenfilm met een overwegend Afro-Amerikaanse cast, red.). Om mensen, die zichzelf nog nooit in verhalen hebben teruggezien, te laten merken dat zij het waardig zijn om in deze epische avonturen te spelen. En voor de mensen die dat wel gewend zijn, vind ik het geweldig om ze aan een heel nieuwe cast en wereld voor te stellen.’  

Het is opvallend dat geen van de personages in je boek honderd procent goed of slecht is. Zelfs Koning Saran kan rekenen op een (heel) klein beetje medeleven van de lezer, voor wat er gebeurd is met zijn eerste vrouw en kinderen. Inan is misschien wel het beste voorbeeld: hij wordt heen en weer geslingerd tussen zijn loyaliteit aan zijn vader en zijn gevoelens voor Zélie en zijn land. Kun je iets meer vertellen over de manier waarop je je personages hebt vormgegeven en of je hier bewust bij hebt stilgestaan?  

‘Nog voordat ik getuige was van de handelingen van verschillende Amerikaanse politici dit jaar leek het me behoorlijk onrealistisch om mensen op te voeren die zo in en in slecht zijn. Ik vind veel van dit soort figuren zo ontzettend tweedimensionaal in hun slechtheid, dat ik niet eens zulke platte personages zou kunnen creëren als ik dat wilde.  

Vreemd genoeg bestaat er geen goed en kwaad in de wereld. Er zijn meerdere kanten, meerdere overtuigingen en meerdere paden die mensen kunnen kiezen om te krijgen wat ze willen hebben. De antagonisten en conflicten waar ik als lezer zelf het meest van houd reflecteren dat: die personages zijn niet slecht omdat ze dat willen. Ze geloven zelf dat ze het goede doen, en als de schrijver goed werk heeft geleverd, kunnen we het net zo eens zijn met de slechteriken in het verhaal als met de helden. Ik wilde dat het boek dat zou laten zien. Niemand is simpelweg goed of slecht – ze proberen allemaal te doen wat ze het beste lijkt voor hun volk en koninkrijk, maar ze laten zich leiden door negatieve emoties als angst, boosheid en wraak, en dát is waar ze de mist in gaan.’     

In je dankwoord bedankt je collega-schrijvers als Angie Thomas, Leigh Bardugo en Marie Lu. Hoe hebben zij je beïnvloed, ondersteund of geadviseerd tijdens het schrijfproces en het uitgeven van je boek?  

‘Ik heb zoveel geluk dat ik in de YA-community schrijf! Zo veel YA-schrijvers hebben me geïnspireerd toen ik nog een gewone lezer en aspirant-schrijver was en waren mijn ongelooflijke steun en toeverlaat op deze reis. Ik kan er niet een advies uitpikken, of een manier waarop ze mijn boek onder de aandacht gebracht hebben, omdat ze allemaal in veel opzichten ongelooflijke pleitbezorgers zijn gebleken. Dus ik moest wel ‘dankjewel’ zeggen in mijn dankwoord, en eigenlijk elke keer weer dat ik ze in het echt tegenkom.’  

Je debuut is een enorm succes. De vertaalrechten zijn aan veel landen verkocht en het boek wordt verfilmd! Ben je betrokken bij de verfilming? En zijn er acteurs of actrices die je graag in de rollen van Zélie, Amari, Inan of Tzain zou zien?  

‘Ik ben inderdaad betrokken bij de film! De mensen bij Fox zijn ongelooflijk om mee samen te werken en ik ben ze zo dankbaar dat ze me bij het proces betrekken. Wat betreft de acteurs en actrices: er zijn zo veel iconische zwarte acteurs en actrices die ik geweldig vind en die ik ontzettend graag zou ontmoeten en in deze film zou willen zien. Maar ik wil geen namen noemen, want er zijn zoveel nieuwe waar ik geheid verliefd op ga worden. Zoals Letitia Wright uit Black Panther. Met gemak een van mijn favoriete personages (afgezien van de ongelooflijke Dunai Gurira als Generaal Okote). Ik heb trailers gezien van Letitia’s andere films, maar dit was de eerste waarin ik haar heb zien schitteren en dacht: “Nou, ik móet met haar samenwerken”.  

Wat ik wel wil zeggen is dat ik erin zou blijven als Idris Elba de rol van Koning Saran zou spelen, want zijn foto stond op mijn pinterest prikbord toen ik de scènes met dat personage schreef. Ik zou ook naar de hemel opstijgen met vleugels gemaakt van glitters als Viola Davis Mama Agba zou spelen.’    

Kun je ons verwennen met een klein snippertje van hoe het verhaal verdergaat in deel twee van de trilogie? 

'Ik geloof heilig in… geen spoilers!'     

Helaas! Fans van Bloed en beenderen zullen nog even geduld moeten hebben op het vervolg: delen 2 en 3 in de trilogie verschijnen respectievelijk in het voorjaar van 2019 en 2020.  

Wil je persoonlijk kennismaken met Tomi Adeyemi? Dat kan op 22 april 2018: dan is ze een van de gastauteurs op YALFest 2018. 

Auteursfoto in header: © Elena Seibert, verstrekt door Uitgeverij HarperCollins.