Trends in het culinaire genre: gezond, eenvoudig, lekker en Bekend Nederland

Kookboeken naar aanleiding van televisieprogramma’s  

Was het in de jaren negentig Joop Braakhekke die met zijn programma Kookgek de kijkers uitlegde wat lekker eten was, tegenwoordig nemen de mensen zelf deel aan een programma om hun kookkunsten te vertonen. Met het overweldigende succes van Heel Holland Bakt, worden mensen die thuis op de bank zitten inmiddels ook uitgedaagd om de handen uit de mouwen te steken. Het derde kookboek, geïnspireerd op het televisieprogramma, getiteld Het nieuwe grote bakboek, laat de kijkers nagenieten van bijzondere hoogtepunten uit het programma, dankzij de recepten van juryleden Janny van der Heijden en Robèrt van Beckhoven.

Daarnaast zijn het koks die zowel bekend zijn van hun televisie optredens in uiteenlopende culinaire programma's als om hun kookboeken. Herman den Blijker, Rudolph van Veen, Yvette van Boven, Karin Luiten, Ramon Beuk, Pierre Wind, Robert Kranenborg en Julius Jaspers zijn slechts enkele namen van televisiekoks die hun werk ook aan de 'gewone' hobbykok presenteren in verschillende series kookboeken. De koning van de kookboeken is de Engelse Jamie Oliver die een kleine twintigtal boeken op zijn naam heeft staan.

BN'ers schrijven een kookboek

Naast hun drukke bestaan is er voor BN'ers één plek om echt te ontspannen: de keuken. Ze maken er geen geheim van dat ze in hun vrije tijd graag lekker en zo gezond mogelijk eten. Zo schreef Paul de Leeuw het vrolijke kookboek 'kHebjelief, en trek! waarin hij zijn autobiografie vertelt aan de hand van onvergetelijke recepten. Presentatrice Ellemieke Vermolen schreef zelfs vier kookboeken. Doordat ze haar jeugd al tussen de potten en pannen doorbracht en trouwde met topkok Sergio Herman, bleef eten een belangrijk onderdeel in haar dagelijks leven. Haar passie voor gezond koken bracht haar naar een opleiding tot natuurvoedingsconsulente. Tot vandaag de dag deelt ze op haar website gezonde en lekkere gerechten voor het hele gezin.

Het blijft echter niet bij schrijven, ook de fotografie in kookboeken is een zeer relevant punt. Zo verzorgde ex-nieuwslezeres Sacha de Boer de foto's bij het kookboek Down to earth. Samen met chefkok Jacob-Jan Boerma liet ze zien wat voor lekkers er van eigen bodem komt. 'Als Jacob-Jan op zijn knieën in de moestuin ligt, doe ik de fotografie. We laten zien hoe je bij wijze van spreken uit de berm heerlijk eten kunt halen,' aldus De Boer.

Ook auteurs kunnen de verleiding om over eten te schrijven niet weerstaan. Een bekend voorbeeld is natuurlijk Keukenprins, het boek waarin Ronald Giphart honderd dagen lang bijhield wat er door zijn mond ging: ontbijt, tussendoortjes, lunch, diner, junkfood, drank: 'Ik ben 42 jaar oud, weeg 82,2 kilo en begin dit boek met een sesambolletje met likkepot, een glas melk en een espresso.' In oktober verschijnt een nieuw kookboek van de schrijver, getiteld Vurrrukkulluk!, dat hij samen met zijn vrouw Mascha Lammes schreef. Geen ‘fancy’ kookboek, maar een kookboek met gerechten voor échte mensen over lekker eten. De twee maakten zelf de foto's die in het kookboek zijn terug te vinden.

Vorig jaar verscheen Fooddetective, een samenwerking van de schrijfsters Danielle Hermans en Marian Mudder. Zij schreven een culinaire whodunnit over de mythes rond wereldberoemde gerechten, ingrediënten en bereidingswijzen.

Om gezond te blijven maar ook te genieten van eten, zijn het de laatste tijd topsporters die hun geheimen met het publiek delen. Zo presenteerde tophockyster Ellen Hoog deze maand haar boek In perfecte conditie, waarin ze op een vrolijke en stoere stijl haar recepten voor een gezond en een gelukkig leven deelt. 

Bloggers zetten het succes voort in een kookboek

Hun websites worden drukbezocht vanwege hun specialiteiten of bijzondere recepten, en vaak lukt het bloggers om hun succes voort te zetten in een eigen kookboek. Het bekendste voorbeeld is de blog Chickslovefood, waar foodies Nina en Elise hun passie voor koken en eten met hun lezers delen. Het succes van hun eerste 5 or less-kookboek resulteerde in een tweede uitgave: Het skinny six kookboek (verwacht eind september). Hun eerste kookboek staat sinds de datum van verschijning onafgebroken in de top tien Eten & Drinken van de Bestseller 60.

Voedzame recepten met weinig ingrediënten waardoor je niet urenlang in de keuken hoeft door te brengen, lijkt het credo van de meeste bloggers. Toch zijn er ook blogs voor speciale doelgroepen. Zo staat plantaardig eten centraal op de blog Vegadutchie, gerund door Jolijn Pelgrum. Ze bundelde haar recepten in het gelijknamige kookboek, Vegadutchie. Om in het groene segment te blijven zijn er ook de blogs van De groene meisjes (het gelijknamige kookboek wordt verwacht in oktober) en Jennifer en Sven van Voedzaam & Snel (die Het groene smoothie boek en Gezond leven doe je zo! schreven).

Een geschiedenislesje

Maar waar komt die buitengewone interesse voor koken vandaan? Een van de huidige trends is het vastleggen van de geschiedschrijving van bijzondere recepten. Zo verschijnt in oktober het boek Kleine geschiedenis van de Nederlandse keuken, waarbij auteur Jacques Meerman zelfs op zoek ging naar het oudste recept voor stampot rauwe andijvie. Het boek belooft een fascinerende gastronomische reis door de Nederlanden te worden, inclusief recepten.

Daarbij hoort ook de geschiedenis van bekende restaurants die zich op hun eigen manier onderscheiden hebben in het culinaire landschap. Roselie Kommers en Ronald Hoeben besloten er een boek over te schrijven. In Primeurs en delicatessen beschrijven ze de ontwikkeling van het Nederlandse restaurantwezen aan de hand van restaurant Dikker & Thijs in Amsterdam. Aan de hand van menukaarten en getuigenissen ontstond er langzaam maar zeker een beeld van een vervlogen periode. 'Uiteraard hadden we ook graag in 1920 aangeschoven om te zien hoe de gerechten geserveerd werden en om deze te proeven,' vertellen de twee auteurs in een interview aan Hebban.

Toename culinaire boekenprijzen

Met de explosieve toename van kookboeken op de markt, lijken de mogelijkheden om genomineerd te worden voor een culinaire boekenprijs ook uitgebreid. Tijdens de start van de Kookboekenweek (van 26 oktober t/m 1 november) wordt voor het eerst Het Gouden Kookboek uitgereikt. Voor de prijs voor het 'beste kookboek van de Lage Landen' zijn drie titels genomineerd. De komende weken zal de jury een aantal recepten uit de drie kookboeken bereiden, om de boeken niet alleen op de vormgeving te beoordelen, maar ook op de bruikbaarheid.

De Kookboek van het Jaar verkiezing is zelfs toe aan het negende editie dit kalenderjaar. Op 27 oktober maken zij de genomineerden bekend voor de Gouden Garde publiekprijs en de Youth Food Movement Award (voor het meest duurzame kookboek). Op zaterdag 7 tot en met zondag 15 november wordt er een Kookboeken7daagse georganiseerd waarin activiteiten gerelateerd aan het kookboek, bijvoorbeeld kookworkshops, op verschillende locaties gehouden worden.

Hebban nomineert dit jaar voor het eerst kookboeken in de categorie Culinair (uit binnen- en buitenland) tijdens de Hebban Awards. Het publiek kan vanaf 25 september tot en met 15 oktober haar stem uitbrengen op onder andere het beste kookboek. De winnaars worden eind oktober bekendgemaakt.