Tussen kunst en geschiedenis

Tentoonstelling mét boek

Echte winters - Sebastiaan Cobelens, Michie Plomp en Pieter Roelofs

In het Teylers Museum in Haarlem is tot en met zondag 6 maart Echte winters te zien, een tentoonstelling over winterlandschappen in de negentiende eeuw, geschilderd door meesters van faam, zoals Andreas Schelfhout, Anton Mauve en George Breitner gebruikten.

Echte winters (zowel de tentoonstelling als het gelijknamige boek) toont ijskoude taferelen vol schaats- en sleepplezier. Voor het eerst is het Nederlandse winterlandschap in zijn volle breedte te zien, van knusse koek en zopies top een stadsgracht tot heftige voorstellingen met kruiend ijs. Het boek gaat dieper in op de schilderijen én foto’s en de totstandkoming ervan. Het koude weer wordt uitgelegd en de gevolgen ervan, er wordt verteld hoe Nederlanders met de kou omgingen, het plezier dat ze ervan hadden, maar zeker ook de ellende.

‘Het is verleidelijk als winterliefhebber enigszins jaloers te kijken naar het verleden, waarin vorst en sneeuw zo vaak leken voor te komen. Maar we doen dat vanuit onze warme huizen, leven in een land vol welvaart. Dat was vroeger wel anders. Toen betekende een winterinval voor veel mensen ellende,’ aldus Sebastiaan Cobelens in het begin van het boek.

Vincent van Gogh, 400 dagen in Amsterdam - Nienke Denekamp

Voordat Vincent van Gogh de kunstenaar werd die we nu kennen, verbleef hij ruim een jaar in Amsterdam voor zijn studie theologie; hij wilde predikant worden. Hij schreef in deze periode vele openhartige brieven aan zijn broer Theo.

In het jaar van Vincent van Gogh mag een tentoonstelling over zijn tijd in Amsterdam niet ontbreken. Vanaf half december staat het Stadsarchief in Amsterdam in het teken van Van Gogh. Zijn brieven – met prachtige beschrijvingen van de stad aan de hand van verschillende schilderijen en prenten – vormen het uitgangspunt van Vincent van Gogh, 400 dagen in Amsterdam. Van Gogh is in feite de conservator van deze tentoonstelling, waarin je de stad ziet door de ogen van de 24-jarige student die dacht dat hij dominee zou worden en nog niet wist dat hij kunstenaar was.

Het boek Vincent van Gogh, 400 dagen in Amsterdam van Nienke Denekamp maakt de tentoonstelling compleet.

Tentoonstelling zonder boek

In de Nieuwe Kerk in Amsterdam is nog tot en met zondag 7 februari Rome. De droom van Keizer Constantijn te bezichtigen. Hieraan is geen boek gekoppeld, maar waar met gemak een paar prachtige boeken aan gekoppeld kunnen worden. Zoals…

Macht zonder grenzen – Fik Meijer

Macht zonder grenzen is inmiddels een klassieker onder de boeken die gaan over de teloorgang van het Romeinse Rijk, maar mag absoluut niet in dit rijtje ontbreken. Het boek uit 2006 is opnieuw uitgegeven door uitgeverij Athenaeum. In Macht zonder grenzen vertelt Fik Meijer het verhaal van Romes opgang naar de macht, de bloei van het rijk en de neergang ervan. Hij volgt de oorlogen met de talloze vijanden op de voet en beschrijft veldslagen, politieke intriges, onderlinge machtsstrijd, wreedheid, heldenmoed, eerzucht, onderdrukking en leugens. Maar ook de oorzaken en directe gevolgen van de Romeinse machtsdrang komen aan bod.

Paulus. Een leven tussen Jeruzalem en Rome – eveneens van Fik Meijer

Er valt over te twisten of dit boek in dit rijtje thuishoort en niettemin staat het erbij. Waarom? Omdat Fik Meijer a.s. een lezing over Paulus in De Nieuwe Kerk in Amsterdam geeft. Paulus wordt beschouwd als de grondlegger van het christendom. Hij heeft de boodschap van Jezus omgevormd tot een nieuwe godsdienst. Heilig overtuigd van zijn gelijk en met gevaar voor eigen leven predikte hij het geloof. Zonder hem zou de westerse wereld er anders hebben uitgezien. Meijer volgt Paulus op zijn reizen van Jeruzalem tot in Rome, waar het Nieuwe Testament abrupt over zijn lot zwijgt.

Boek mét museum

Atlas van de watersnood – Koos Hage

In deze atlas worden de stroomgaten - de ultieme verwoesting van de zeedijken waardoor het zeewater tijdens de watersnood van 1 februari 1953 dag en nacht de polders in- en uitstroomde - voor het eerst in kaart gebracht. Bij het onderzoek naar de locaties van de 96 stroomgaten stuitte Koos Hage op zeer bijzondere, direct na de ramp gemaakte, luchtfoto's. De zeer gedetailleerde opnamen - die nooit eerder in deze vorm gepubliceerd werden - zuigen de beschouwer diep in de over¬stroomde gebieden van 1953.

Atlas van de watersnood is dan misschien niet gekoppeld aan een speciale tentoonstelling, het is wel een boek dat gemakkelijk gekoppeld kan worden aan een heel museum: het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Het boek is vanaf 27 november te koop.

Boek zonder tentoonstelling

Tot slot is er nog één boek over kunst, dat niet gekoppeld is aan een speciale tentoonstelling, maar meer dan de moeite waard is te noemen… en vanaf half december beschikbaar is voor iedere kunst- en vogelliefhebber.

Vliegwerk – Matthias Depoorter

Vliegwerk. Over vogels in de kunst. Het boek is een greep uit schilderijen, tekeningen en prenten waarin vogels een opgemerkte rol spelen. Memoires, kunstgeschiedenis, kunstkritiek en ornithologische observaties zijn verweven tot vertellingen voor de kunstliefhebber én de vogelaar.