Uit de school geklapt #2: Hazelwoud

op 12 maart 2019 door Anouk (Hebban Crew) 11 reacties

+10

Kunnen boeken speciaal voor jongeren literair zijn? Echt wel, volgens Anouk van der Zee, bedrijfsleider bij Bek, Boeken en Bijzonders in Veghel én lid van de Hebban Young Adult Club. In deze rubriek zet zij maandelijks een YA-boek centraal en licht daar de literaire aspecten van uit. In de tweede aflevering aandacht voor het sprookjesachtige 'Hazelwoud' van Melissa Albert.

Vaak lijkt het wel alsof de enigen die Young Adult serieus nemen, de doelgroep zelf is. Op scholen en zelfs in de literatuurwetenschap wordt YA (en al helemaal fantasy / scifi) niet als literair beschouwd. Bij 'literair' denk je zelf waarschijnlijk ook aan: ouderwets, saai, moeilijk, lastig taalgebruik, stoffig. Iets dat je móet lezen, en waar je helemaal geen plezier aan beleeft. In deze serie ga ik je laten zien dat dat helemaal niet waar is. YA is wél literair! Niet alleen lees je iets dat leuk is, je leert er onbewust ook nog eens van alles van. Dat is natuurlijk wat literatuur hoort te zijn, dus laten we aan de slag gaan.

Het boek

Hazelwoud van Melissa Albert verscheen in 2018 bij uitgeverij Moon, tegelijkertijd met de oorspronkelijke Engelstalige editie. Het gebeurt niet vaak dat buitenlandse boeken aangekocht worden vóór het in eigen land heeft laten zien dat het goed is. Het boek is 15+ young adult, maar zit ook in deze groep wat aan de hogere kant omdat het vrij eng kan zijn. Het genre is urban fantasy: in onze eigen wereld, maar met fantasy-elementen en -wezens.

De zeventienjarige Alice heeft het grootste deel van haar leven samen met haar moeder reizend doorgebracht om het ongeluk voor te blijven. Wanneer haar oma, auteur van een duister sprookjesboek, op haar landgoed het Hazelwoud overlijdt en haar moeder wordt ontvoerd door een figuur die zegt dat hij uit Hinterland - de wereld van haar oma's verhalen -komt, zit er maar één ding op: ze moet hulp vragen aan super-Hinterland-fan Ellery Finch en afreizen naar het Hazelwoud. Zal ze er daar achter komen hoe háár verhaal begon?

Hoezo literair?

Stereotype verhalen

Sprookjes! Je had vast niet gedacht dat sprookjes onderdeel uit zouden maken van literatuurwetenschap, maar het is zelfs een heel groot onderzoeksveld. Sprookjes kunnen we tot de oudste verhalen rekenen die we kennen, mondeling doorgegeven van generatie op generatie tot ze eindelijk werden opgeschreven en vastgelegd. Er bestaat van elk sprookje een aantal verschillende versies, maar één ding blijft altijd hetzelfde: de basiselementen van het verhaal. Die basiselementen zijn zelfs zo belangrijk dat al die studies daar om draaien.

Lange tijd werd het belang van sprookjes vergeten: de reden waarom we steeds weer nieuwe verhalen bedachten met dezelfde vaste elementen. Ze werden saai en ouderwets gevonden, en fantaseren was iets voor kinderen. Met de komst van young adult is fantasy weer helemaal terug, en daarmee ook sprookjes. In sommige boeken zijn deze traditionele sprookjeselementen wat duidelijker dan in andere, zoals Hazelwoud.

Stereotype personages

In sprookjes zijn personages heel stereotype. Geen wonder, want de stereotypes zijn juist ontstaan omdat ze in sprookjes steeds weer herhaald werden. Maar past hoofdpersoon Alice daar wel in? Ze is een vrij apart personage. De magische wereld waar ze in gezogen wordt, voelt voor haar realistischer dan het echte leven. Toch vecht ze er tegen, en de vraag is of ze zelf wel weet waarom. Haar band met haar moeder, die bijna het hele boek afwezig is maar toch overal opduikt, is ook heel belangrijk. Ella is namelijk ook geen typisch personage en de band tussen moeder en dochter is het bestuderen waard.

Stereotype elementen

Niet alleen Alice is anders, ook de sprookjes zijn niet bepaald wat je gewend bent! Toch heeft dat ook zijn wortels in de literatuur: sprookjes waren vroeger een stuk gruwelijker dan we ze nu kennen. Eén element dat juist wel heel traditioneel is, zijn het bot, de kam en de veer. De magische hulpstukken die Alice ontvangt komen in drievoud (zoals het hoort). Het herkennen van deze fundamentele sprookjeselementen, en je afvragen of ze juist wel of niet in het traditionele plaatje passen, is ongemerkt al literatuurwetenschappelijk. Als je ook nog eens stil staat bij hun functie of doel in het verhaal, ben je zelfs echt aan het bestuderen.

Melissa Albert weet op een goede manier sprookjeselementen te gebruiken: de ene keer traditioneel, de andere keer heel anders dan je verwacht. Op die manier weet de auteur iets ouds nieuw leven in te blazen en ons toch weer te verrassen.

Wat nu?

Lees Hazelwoud. En geniet er lekker van.

Ik heb Hazelwoud al uit. Suggesties?

Lees 'The Lunar Chronicles' van Marissa Meyer! Als je dol bent op sprookjes die verwerkt worden tot YA-boeken kun je niet mis met deze serie. Bovendien zijn deze boeken ook een mooi voorbeeld van het uitdiepen van stereotype personages: het belichten van hun andere kanten zodat ze drie-dimensionaal worden. Gewoon een kleine tip om op te letten als je begint met Cinder.